ವಚನ ಪಠ್ಯ 1*
ಆಲಿ ಆಲಯದಲ್ಲಿ ಕರಿಗೊಳಲು,ಆಲಿಸುವ ಶ್ರವಣವು ಮೇಲಿಪ್ಪ ಆಕಾಶವನಡರಲು,
ಉಲುಹು ನಿರ್ಭೂತ ಚಿತ್ತಸಮಾಧಾನವನೈದಲು,
ಕಾಲಕರ್ಮಭವಂಗಳ ಗೆಲುವುದಿದೇನು ಸೋಜಿಗವು ಹೇಳಾ, ರೇವಣ್ಣಪ್ರಭುವೆ.
ವಚನ ಪಠ್ಯ 2**
ಆಲಿ ಆಲಯದಲ್ಲಿ ಕರಿಗೊಳಲು,ಶ್ರವಣವು ಆಕಾಶವನಡರಲು,
ಉಲುಹು ನಿರ್ಭೂತ ಚಿತ್ತಸಮಾಧಾನವನೈದಲು,
ಕಾಲಕರ್ಮಭವಂಗಳ ಗೆಲುವುದಿದೇನು ಸೋಜಿಗವು ಹೇಳಾ! ರೇವಣ್ಣಪ್ರಭುವೆ.
1. ಅಕ್ಷರಶಃ ಅನುವಾದ (Literal Translation)
For the eye's vision to be perfected in the temple,
For the hearing to spread into the sky,
For the utterance to become non-existent and attain mental peace,
What wonder is it to conquer time, karma, and worldly existence, tell me, O Lord Revanna!
2. ಕಾವ್ಯಾತ್ಮಕ / ಅನುಭಾವದ ಅನುವಾದ (Poetic / Mystical Translation)
When the focused gaze, within its temple, is tempered into One,
And inner hearing spreads to claim the Void, its journey done;
When the mind’s own voice is silenced, rendered back to naught,
And in that calm, a perfect peace of consciousness is wrought;
Then what strange marvel is it, tell me, Lord Revanna, say,
To conquer Time, and Karma’s chain, and worldly disarray?
4. ತಾಂತ್ರಿಕ / ವಿದೇಶೀಕರಣ ಅನುವಾದ (Technical / Foreignizing Translation)
For the āli in the ālaya to undergo kari,for the śravaṇa to pervade the ākāśa,for the uluhu to become nirbhūta and to attain samādhāna of citta,to conquer kāla, karma, and bhava—what wonder is this, tell me, O Rēvaṇṇaprabhu!
ಪೀಠಿಕೆ: ಒಂದು ವಚನದ ಪುನರನ್ವೇಷಣೆ
ಹನ್ನೆರಡನೆಯ ಶತಮಾನದ ಶರಣ ಚಳುವಳಿಯು ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ ಮತ್ತು ಭಾರತೀಯ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಚಿಂತನೆಯ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಮಹತ್ವಪೂರ್ಣ ಘಟ್ಟ. ಈ ಚಳುವಳಿಯ ಕೇಂದ್ರ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರಾದ ಮರುಳಸಿದ್ಧರು (Marulasiddha), ಸಿದ್ಧರಾಮೇಶ್ವರರ ವಚನಗಳ ಪ್ರಕಾರ, ಅರವತ್ತೆಂಟು ಸಾವಿರ ವಚನಗಳನ್ನು (Vachanas) ರಚಿಸಿದ ಮಹಾನ್ ಅನುಭಾವಿ (mystic). ಆದರೆ, ಕಾಲದ ಕರಾಳ ಗರ್ಭದಲ್ಲಿ ಆ ಬೃಹತ್ ವಚನರಾಶಿಯು ಬಹುತೇಕ ಕಳೆದುಹೋಗಿ, ಇಂದು ನಮಗೆ ಲಭ್ಯವಿರುವುದು ಖ್ಯಾತ ವಿದ್ವಾಂಸರಾದ ಡಾ. ಡಿ. ಎಲ್. ನರಸಿಂಹಾಚಾರ್ (Dr. D. L. Narasimhachar) ಅವರಿಂದ ಶೋಧಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಕೇವಲ ಒಂದು ವಚನ ಮಾತ್ರ. ಈ ಏಕೈಕ ವಚನದ ಲಭ್ಯತೆಯು ಅದರ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆಯನ್ನು ಕೇವಲ ಸಾಹಿತ್ಯಕ ಕಸರತ್ತಾಗಿಸದೆ, ಒಂದು ಕಳೆದುಹೋದ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಪರಂಪರೆಯ ಪುನರ್ನಿರ್ಮಾಣದ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯುತ ಪ್ರಯತ್ನವನ್ನಾಗಿಸುತ್ತದೆ.
"ಆಲಿ ಆಲಯದಲ್ಲಿ ಕರಿಗೊಳಲು" ಎಂದು ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುವ ಈ ವಚನವು, ಮೇಲ್ನೋಟಕ್ಕೆ ಸರಳವೆಂದು ಕಂಡರೂ, ತನ್ನೊಳಗೆ ವೀರಶೈವ ದರ್ಶನ (Veerashaiva philosophy), ಯೋಗಸಾಧನೆಯ ತಾಂತ್ರಿಕತೆ ಮತ್ತು ಅನುಭಾವದ (mystical experience) ಗಹನವಾದ ಸ್ತರಗಳನ್ನು ಅಡಗಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ. ಈ ವಚನದ ಆಳವನ್ನು ಮುಟ್ಟಲು, ಕೇವಲ ಒಂದು ವ್ಯಾಖ್ಯಾನವು ಸಾಕಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ಬದಲಾಗಿ, ಪಾಠಾಂತರಗಳ (variant readings) ತುಲನಾತ್ಮಕ ವಿಮರ್ಶೆ, ಪದಗಳ ವ್ಯುತ್ಪತ್ತಿ (etymology) ಮತ್ತು ಶಬ್ದಾರ್ಥ ಶಾಸ್ತ್ರದ ಶೋಧನೆ, ವಚನ ಸಾಹಿತ್ಯದ ವಿಶಾಲವಾದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಅದರ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಗಳ ತುಲನೆ, ಮತ್ತು ತತ್ವಶಾಸ್ತ್ರ, ಯೋಗ ಹಾಗೂ ಆಧುನಿಕ ವಿಮರ್ಶಾ ಸಿದ್ಧಾಂತಗಳಂತಹ ಬಹುಮುಖಿ ಚೌಕಟ್ಟುಗಳ ಮೂಲಕ ಅದರ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ ನಡೆಸುವುದು ಅತ್ಯವಶ್ಯಕ.
ಈ ವರದಿಯು ಮರುಳಸಿದ್ಧರ ಈ ಅಮೂಲ್ಯ ವಚನವನ್ನು ಒಂದು ಸಮಗ್ರ ದೃಷ್ಟಿಕೋನದಿಂದ ಪರಿಶೀಲಿಸುವ ಗುರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಪಾಠ ವಿಮರ್ಶೆಯಿಂದ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿ, ಅದರ ಭಾಷಿಕ ಮತ್ತು ತಾತ್ವಿಕ ಆಯಾಮಗಳನ್ನು ಶೋಧಿಸಿ, ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಅದರ ಸಾರ್ವಕಾಲಿಕ ಪ್ರಸ್ತುತತೆಯನ್ನು ಮತ್ತು ಅನುವಾದದ ಸವಾಲುಗಳನ್ನು ಚರ್ಚಿಸುವ ಮೂಲಕ, ಈ ಒಂದು ವಚನವು ಹೇಗೆ ಒಂದು ಇಡೀ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಜಗತ್ತಿನ ಕಿಟಕಿಯಾಗಿದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಅನಾವರಣಗೊಳಿಸುವ ಪ್ರಯತ್ನ ಇದಾಗಿದೆ.
ಭಾಗ I: ಪಠ್ಯ ಮತ್ತು ಭಾಷೆ - ವಚನದ ಅಂಗರಚನೆ
ಯಾವುದೇ ಪಠ್ಯದ ಆಳವಾದ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆಗೆ ಅದರ ಭಾಷಿಕ ಮತ್ತು ಪಠ್ಯ-ಸಂಬಂಧಿ ತಳಹದಿಯನ್ನು ಭದ್ರಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಮೊದಲ ಹೆಜ್ಜೆ. ಈ ಭಾಗದಲ್ಲಿ, ಮರುಳಸಿದ್ಧರ ವಚನದ ಅಧಿಕೃತ ಪಾಠವನ್ನು ನಿರ್ಧರಿಸುವುದು, ಅದರ ಪಾಠಾಂತರಗಳನ್ನು ವಿಮರ್ಶಿಸುವುದು ಮತ್ತು ವಚನದಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾಗಿರುವ ಪ್ರಮುಖ ಪದಗಳ ವ್ಯುತ್ಪತ್ತಿ ಹಾಗೂ ಶಬ್ದಾರ್ಥಗಳನ್ನು ಆಳವಾಗಿ ಶೋಧಿಸುವುದರ ಮೂಲಕ, ಆ ಪದಗಳು ಕೇವಲ ಶಬ್ದಗಳಲ್ಲ, ಬದಲಾಗಿ ಸಾಂದ್ರಿಕೃತ ತಾತ್ವಿಕ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಗಳು ಎಂಬುದನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಗುವುದು.
1. ಪಠ್ಯವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸುವುದು: ಒಂದು ಪಾಠ ವಿಮರ್ಶೆಯ ಶೋಧ
ವಚನ ಸಾಹಿತ್ಯವು ಬಹುತೇಕವಾಗಿ ಹಸ್ತಪ್ರತಿಗಳ ಮೂಲಕ ಮತ್ತು ಮೌಖಿಕ ಪರಂಪರೆಯಲ್ಲಿ ಹರಿದು ಬಂದಿರುವುದರಿಂದ, ಪಾಠಾಂತರಗಳು ಸಹಜ. ಮರುಳಸಿದ್ಧರ ಈ ವಚನಕ್ಕೂ ಒಂದು ಪ್ರಮುಖ ಪಾಠಾಂತರವಿದ್ದು (variant reading), ಅದರ ತುಲನಾತ್ಮಕ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆಯು ವಚನದ ಅಧಿಕೃತತೆಯನ್ನು ಮತ್ತು ಅರ್ಥವ್ಯಾಪ್ತಿಯನ್ನು ನಿರ್ಧರಿಸಲು ಅತ್ಯಗತ್ಯ.
1.1. ಎರಡು ಪಾಠಾಂತರಗಳು: ಮರುಳಸಿದ್ಧ ಮತ್ತು ಬಹುರೂಪಿ ಚೌಡಯ್ಯ
ನಮಗೆ ಲಭ್ಯವಿರುವ ಆಕರಗಳಲ್ಲಿ ಈ ವಚನಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಎರಡು ಪ್ರಮುಖ ಪಾಠಗಳಿವೆ. ಒಂದು ಮರುಳಸಿದ್ಧರಿಗೆ ಆರೋಪಿತವಾಗಿದ್ದರೆ, ಇನ್ನೊಂದು ಬಹುರೂಪಿ ಚೌಡಯ್ಯನವರ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿದೆ. ಈ ಎರಡೂ ಪಾಠಗಳ ತುಲನೆಯು ವಚನದ ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಅರ್ಥಗಳನ್ನು ಗ್ರಹಿಸಲು ಸಹಕಾರಿಯಾಗಿದೆ.
ಪಾಠ 1: ಮರುಳಸಿದ್ಧೇಶ್ವರ (ವಚನ 1)
ಆಲಿ ಆಲಯದಲ್ಲಿ ಕರಿಗೊಳಲು,
ಶ್ರವಣವು ಆಕಾಶವನಡರಲು,
ಉಲುಹು ನಿರ್ಭೂತ ಚಿತ್ತಸಮಾಧಾನವನೈದಲು,
ಕಾಲಕರ್ಮಭವಂಗಳ ಗೆಲುವುದಿದೇನು ಸೋಜಿಗವು ಹೇಳಾ! ರೇವಣ್ಣಪ್ರಭುವೆ.
ಪಾಠ 2: ಬಹುರೂಪಿ ಚೌಡಯ್ಯ (ವಚನ 4)
ಅರೆಯ ಆಲಯದಲ್ಲಿ ಕರಿಗೊಳಿಸುವ ಶ್ರವಣವೆ
ಮೇಲಹ ಆಕಾಶವನಪ್ಪಲು
ಉಲುಹು ನಿರ್ಯಾತವಾಗಿ ಚಿತ್ತ ಸಮಾಧಾನವನೈದಲು
ಕಾಲ ಕರ್ಮ ಭವಾರಣ್ಯವ ಗೆಲುವುದು ಎನಗರಿದೇನಯ್ಯ, ರೇಕಣ್ಣಪ್ರಿಯ ನಾಗಿನಾಥಾ.
ಈ ಎರಡೂ ವಚನಗಳ ನಡುವಿನ ಸಾಮ್ಯತೆ ಮತ್ತು ವ್ಯತ್ಯಾಸಗಳನ್ನು ವ್ಯವಸ್ಥಿತವಾಗಿ ವಿಶ್ಲೇಷಿಸಲು ಈ ಕೆಳಗಿನ ತುಲನಾತ್ಮಕ ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಬಳಸಬಹುದು.
ಕೋಷ್ಟಕ 1: ಪಾಠಾಂತರಗಳ ತುಲನಾತ್ಮಕ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ
ಸಾಲು/ಪದ | ಮರುಳಸಿದ್ಧರ ಪಠ್ಯ | ಬಹುರೂಪಿ ಚೌಡಯ್ಯನವರ ಪಠ್ಯ | ಭಾಷಿಕ ಮತ್ತು ತಾತ್ವಿಕ ವಿಮರ್ಶೆ |
ಸಾಲು 1 | ಆಲಿ ಆಲಯದಲ್ಲಿ ಕರಿಗೊಳಲು | ಅರೆಯ ಆಲಯದಲ್ಲಿ ಕರಿಗೊಳಿಸುವ ಶ್ರವಣವೆ | ಇದು ಅತ್ಯಂತ ಮಹತ್ವದ ವ್ಯತ್ಯಾಸ. 'ಆಲಿ' (eye/gaze) ಮತ್ತು 'ಅರೆಯ' (rock/grindstone) ಪದಗಳ ನಡುವಿನ ಆಯ್ಕೆಯು ವಚನದ ಅರ್ಥವ್ಯಾಪ್ತಿಯನ್ನೇ ಬದಲಿಸುತ್ತದೆ. 'ಆಲಿ' ಪದವು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಮತ್ತು ಯೌಗಿಕ ಅರ್ಥಗಳನ್ನು (ಅಂತರಂಗದ ಕಣ್ಣು, ಘನೀಕೃತ ಗಮನ) ತೆರೆದಿಟ್ಟರೆ, 'ಅರೆಯ' ಪದವು ಹೆಚ್ಚು ಭೌತಿಕವಾದ (ಕಲ್ಲಿನ ಪೀಠ, ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಸ್ಥಳ) ಅರ್ಥವನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ಕ್ರಿಯಾರೂಪದಲ್ಲೂ ವ್ಯತ್ಯಾಸವಿದೆ. 'ಕರಿಗೊಳಲು' (purpose infinitive) ಒಂದು ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ತಲುಪುವ ಉದ್ದೇಶವನ್ನು ಸೂಚಿಸಿದರೆ, 'ಕರಿಗೊಳಿಸುವ' (adjectival participle) ಎಂಬುದು 'ಶ್ರವಣ'ವನ್ನು ವಿಶ್ಲೇಷಿಸುವ ಪದವಾಗಿ, ವಾಕ್ಯದ ರಚನೆಯನ್ನೇ ಬದಲಿಸುತ್ತದೆ. |
ಸಾಲು 2 | ಶ್ರವಣವು ಆಕಾಶವನಡರಲು | ಮೇಲಹ ಆಕಾಶವನಪ್ಪಲು | 'ಅಡರಲು' (to spread/to pervade) ಎನ್ನುವುದು ಒಂದು ವಿಸ್ತಾರವಾದ, ಆಂತರಿಕ ಅನುಭವವನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. 'ಅಪ್ಪಲು' (to embrace) ಹೆಚ್ಚು ದೈಹಿಕವಾದ ಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ಧ್ವನಿಸುತ್ತದೆ. ಎರಡೂ ಪಾಠಗಳಲ್ಲಿ ಕೇಳುವಿಕೆಯು ಆಕಾಶ/ಬಯಲನ್ನು ತಲುಪುವ ಪರಿಕಲ್ಪನೆ ಇದ್ದರೂ, ಕ್ರಿಯೆಯ ಸೂಕ್ಷ್ಮತೆಯಲ್ಲಿ ಭಿನ್ನತೆಯಿದೆ. |
ಸಾಲು 3 | ಉಲುಹು ನಿರ್ಭೂತ | ಉಲುಹು ನಿರ್ಯಾತವಾಗಿ | 'ನಿರ್ಭೂತ' (non-existent/annihilated) ಪದವು ಮನಸ್ಸಿನ ಸಂಪೂರ್ಣ ಲಯ ಅಥವಾ ಅಳಿವಿನ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. 'ನಿರ್ಯಾತ' (expelled) ಎಂಬುದು ಹೆಚ್ಚು ಅಪರೂಪದ ಪ್ರಯೋಗವಾಗಿದ್ದು, ಚಿಂತನೆಗಳ ನಿಷ್ಕ್ರಿಯ ಅಳಿವಿನ ಬದಲು, ಅವುಗಳನ್ನು ಸಕ್ರಿಯವಾಗಿ ಹೊರಹಾಕುವ ಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ಸೂಚಿಸಬಹುದು. ತಾತ್ವಿಕವಾಗಿ, 'ನಿರ್ಭೂತ' ಹೆಚ್ಚು ಗಹನವಾದ ಅರ್ಥವನ್ನು ಕೊಡುತ್ತದೆ. |
ಅಂಕಿತನಾಮ | ರೇವಣ್ಣಪ್ರಭುವೆ (O Lord Revanna) | ರೇಕಣ್ಣಪ್ರಿಯ ನಾಗಿನಾಥಾ (O Naginatha, beloved of Rekanna) | 'ರೇವಣ್ಣ' ಮತ್ತು 'ರೇಕಣ್ಣ' ಪದಗಳ ನಡುವಿನ ಧ್ವನಿಸಾಮ್ಯವು ಗಮನಾರ್ಹ. ಇದು ಲೇಖಕರ ದೋಷವಾಗಿರಬಹುದು ಅಥವಾ ಎರಡೂ ಪರಂಪರೆಗಳ ನಡುವಿನ ನಿಕಟ ಸಂಬಂಧವನ್ನು ಸೂಚಿಸಬಹುದು. ಮರುಳಸಿದ್ಧರ ದೀಕ್ಷಾಗುರು ರೇವಣಸಿದ್ಧರಾಗಿದ್ದುದರಿಂದ (Revanasiddha), 'ರೇವಣ್ಣಪ್ರಭು' ಎಂಬ ಅಂಕಿತವು ಹೆಚ್ಚು ಸಹಜ ಮತ್ತು ಸಮರ್ಥನೀಯವಾಗಿ ಕಾಣುತ್ತದೆ. |
ಈ ತುಲನೆಯ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ, ಮರುಳಸಿದ್ಧರ ಪಾಠವು ಹೆಚ್ಚು ಸಾಂಕೇತಿಕ, ತಾತ್ವಿಕ ಮತ್ತು ಯೌಗಿಕ ನಿಖರತೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ ಎಂದು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗುತ್ತದೆ. 'ಆಲಿ' ಮತ್ತು 'ನಿರ್ಭೂತ' ಪದಗಳ ಬಳಕೆಯು ವಚನಕ್ಕೆ ಆಳವಾದ ಅನುಭಾವದ ಆಯಾಮವನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ.
1.2. ಕರ್ತೃತ್ವ ಮತ್ತು ಪರಂಪರೆ: ಡಿ. ಎಲ್. ನರಸಿಂಹಾಚಾರ್ ಅವರ ಶೋಧ
ಈ ವಚನದ ಆಧುನಿಕ ಶೋಧದ ಕೀರ್ತಿಯು ಕನ್ನಡದ ಅಗ್ರಗಣ್ಯ ವಿದ್ವಾಂಸರಾದ ಡಾ. ಡಿ. ಎಲ್. ನರಸಿಂಹಾಚಾರ್ (Dr. D. L. Narasimhachar) ಅವರಿಗೆ ಸಲ್ಲುತ್ತದೆ. ಅವರು ಈ ವಚನವನ್ನು 'ಪ್ರಬುದ್ಧ ಕರ್ನಾಟಕ'ದ ಸಂಚಿಕೆಯೊಂದರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸುವ ಮೂಲಕ, ಕಳೆದುಹೋಗಿದ್ದ ಒಂದು ಮಹತ್ವದ ಕೊಂಡಿಯನ್ನು ಮತ್ತೆ ಮುನ್ನೆಲೆಗೆ ತಂದರು. 1950ರಲ್ಲಿ ಬರೆದ ಒಂದು ವೈಯಕ್ತಿಕ ಪತ್ರದಲ್ಲಿ, ತಾವು ಶೋಧಿಸಿದ ಮರುಳಸಿದ್ಧರ "ಒಂದೇ ಒಂದು ವಚನವನ್ನು" ಪ್ರಕಟಿಸಿರುವುದಾಗಿ ಅವರು ಸ್ಪಷ್ಟಪಡಿಸಿದ್ದಾರೆ.
ಸಿದ್ಧರಾಮೇಶ್ವರರ ಪ್ರಕಾರ ಮರುಳಸಿದ್ಧರು ಅರವತ್ತೆಂಟು ಸಾವಿರ ವಚನಗಳನ್ನು ರಚಿಸಿದ್ದರು ಎಂಬ ಉಲ್ಲೇಖದ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ, ಇಂದು ನಮಗೆ ಸಿಕ್ಕಿರುವ ಈ ಏಕೈಕ ವಚನದ ಮಹತ್ವ ಹೆಚ್ಚುತ್ತದೆ. ಡಿ. ಎಲ್. ಎನ್. ಅವರಂತಹ ಮಹಾನ್ ಪಾಠ ವಿಮರ್ಶಕರಿಂದ ದೃಢೀಕರಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಈ ಪಠ್ಯವು, ಕೇವಲ ಒಂದು ಆಕಸ್ಮಿಕ ಶೋಧವಲ್ಲ, ಬದಲಾಗಿ ಒಬ್ಬ ಶ್ರೇಷ್ಠ ವಿದ್ವಾಂಸರಿಂದ ಪರಿಶೀಲಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಅಧಿಕೃತ ಆಕರವಾಗಿದೆ. ಇದು ಮರುಳಸಿದ್ಧರ ಚಿಂತನೆಯನ್ನು ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲು ನಮಗಿರುವ ಏಕೈಕ ಮತ್ತು ಅತ್ಯಂತ ವಿಶ್ವಾಸಾರ್ಹ ಆಧಾರ. ಆದ್ದರಿಂದ, ಈ ವರದಿಯ ಮುಂದಿನ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆಗೆ ಮರುಳಸಿದ್ಧರ ಪಾಠವನ್ನೇ ಮೂಲ ಆಕರವಾಗಿ ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುವುದು.
2. ಅತೀತದ ಶಬ್ದಕೋಶ: ವ್ಯುತ್ಪತ್ತಿ ಮತ್ತು ಶಬ್ದಾರ್ಥ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ
ವಚನ ಸಾಹಿತ್ಯದ ಭಾಷೆಯು ಕೇವಲ ಸಂವಹನದ ಮಾಧ್ಯಮವಲ್ಲ, ಅದು ಅನುಭಾವದ ವಾಹಕ. ಮರುಳಸಿದ್ಧರ ವಚನದಲ್ಲಿ ಬಳಕೆಯಾಗಿರುವ ಪದಗಳು ತಮ್ಮ ಸರಳ ರೂಪದ ಹಿಂದೆ ಗಹನವಾದ ತಾತ್ವಿಕ ಮತ್ತು ಯೌಗಿಕ ಅರ್ಥಗಳನ್ನು ಹುದುಗಿಸಿಕೊಂಡಿವೆ.
2.1. ಆಲಿ ಮತ್ತು ಆಲಯ: ಅನುಭವದ ನೆಲೆ
ಆಲಯ (Alaya): ಈ ಪದದ ಅರ್ಥ 'ಮನೆ', 'ದೇಗುಲ' ಅಥವಾ 'ನೆಲೆ' (abode, temple, residence) ಎಂದು ಸ್ಥಿರವಾಗಿದೆ. ಶರಣರ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ, ಇದು ತಕ್ಷಣವೇ 'ದೇಹವೇ ದೇಗುಲ' (the body is the temple) ಎಂಬ ಮೂಲಭೂತ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಯನ್ನು ನೆನಪಿಸುತ್ತದೆ. ಬಾಹ್ಯ, ಸ್ಥಾವರ ದೇವಾಲಯಗಳನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸಿ, ಮಾನವನ ದೇಹವನ್ನೇ ದೈವದ ನೆಲೆಯಾಗಿ ಕಂಡ ಶರಣರ ದೃಷ್ಟಿಯಲ್ಲಿ, ಮರುಳಸಿದ್ಧರು ಹೇಳುವ 'ಆಲಯ'ವು ಸಾಧಕನ ಶರೀರವೇ ಆಗಿದೆ.
ಆಲಿ (Ali): ಈ ಪದವು ವಚನದ ಮೊದಲ ಮತ್ತು ಮುಖ್ಯವಾದ ಅರ್ಥದ ಕೀಲಿಕೈ. ಇದು ಬಹುಸ್ತರದ ಅರ್ಥಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.
ಅರ್ಥ 1: ಕಣ್ಣು/ದೃಷ್ಟಿ (The Eye/Gaze): ಈ ಅರ್ಥವು ಒಂದು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಯೋಗಸಾಧನೆಯನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. 'ಆಲಯ'ವೆಂಬ ದೇಹದೊಳಗಿನ 'ಆಲಿ' ಎಂದರೆ, ಹೊರಮುಖವಾದ ದೃಷ್ಟಿಯನ್ನು ಅಂತರಂಗಕ್ಕೆ ತಿರುಗಿಸುವುದು. ಇದು ಅಂಗೈಯಲ್ಲಿಟ್ಟ ಇಷ್ಟಲಿಂಗದ ಮೇಲೆ ದೃಷ್ಟಿಯನ್ನು ಕೇಂದ್ರೀಕರಿಸುವ 'ತ್ರಾಟಕ' (Trataka) ಕ್ರಿಯೆಯಾಗಿರಬಹುದು, ಅಥವಾ ಇನ್ನೂ ಆಳವಾಗಿ, ಜ್ಞಾನನೇತ್ರವಾದ 'ಆಜ್ಞಾಚಕ್ರ'ವನ್ನು (Ajna Chakra) ಜಾಗೃತಗೊಳಿಸುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯಾಗಿರಬಹುದು.
ಅರ್ಥ 2: ಘನೀಕೃತ ಏಕಾಗ್ರತೆ (Condensed Focus): ಆಲಿಕಲ್ಲು ನೀರಿನ ಘನೀಕೃತ ರೂಪವಾದಂತೆ, 'ಆಲಿ'ಯು ಪ್ರಜ್ಞೆಯ ಅಥವಾ ಗಮನದ ಘನೀಕೃತ ರೂಪವನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ಯೋಗದ 'ಧಾರಣ' (Dharana - concentration) ಸ್ಥಿತಿಗೆ ಸಂವಾದಿಯಾಗಿದೆ. ಇಲ್ಲಿ ಸಾಧಕನು ತನ್ನ ಚದುರಿದ ಪ್ರಜ್ಞೆಯನ್ನು ಒಂದೆಡೆ ಸೇರಿಸಿ, ಒಂದು ಬಿಂದುವಿನ ಮೇಲೆ ಕೇಂದ್ರೀಕರಿಸುತ್ತಾನೆ. ಈ ಏಕಾಗ್ರತೆಯೇ ಉನ್ನತ ಸಾಧನೆಯ ಮೊದಲ ಹೆಜ್ಜೆ.
ಅರ್ಥ 3: ಆಲಿಕಲ್ಲು (Hailstone): ಈ ರೂಪಕದ ಪ್ರಕಾರ, 'ಆಲಿ'ಯು ಅಹಂಕಾರದಿಂದ ಘನೀಭೂತವಾದ ಜೀವವನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತದೆ. ಅದು ನೀರಿನಲ್ಲಿ ಕರಗಿ ತನ್ನ ರೂಪವನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡು ಮೂಲದ್ರವ್ಯದೊಂದಿಗೆ ಒಂದಾಗುವಂತೆ, ಜೀವವು 'ಆಲಯ'ವೆಂಬ ಪರಶಿವನಲ್ಲಿ ಲೀನವಾಗಿ, ತನ್ನ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಅಸ್ತಿತ್ವವನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಇದು ಅದ್ವೈತ ಸಿದ್ಧಾಂತದ 'ಜೀವ-ಬ್ರಹ್ಮ ಐಕ್ಯ'ದ (union of the individual soul and the absolute) ಗುರಿಯನ್ನು ಧ್ವನಿಸುತ್ತದೆ.
ಈ ಮೂರೂ ಅರ್ಥಗಳು ಪರಸ್ಪರ ವಿರುದ್ಧವಲ್ಲ, ಬದಲಾಗಿ ಪೂರಕವಾಗಿವೆ. ವಚನಕಾರರ ಭಾಷೆಯು ಇಂತಹ ಬಹು-ಅರ್ಥಗಳನ್ನು ತನ್ನೊಳಗೆ ಇಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುವ 'ಬೆಡಗಿನ' (enigmatic/riddle-like) ಗುಣವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. "ಆಲಿ ಆಲಯದಲ್ಲಿ" ಎಂಬ ಒಂದೇ ಪದಗುಚ್ಛವು ಸಾಧನೆಯ ಮಾರ್ಗ (ಕಣ್ಣಿನ ಮೂಲಕ ಏಕಾಗ್ರತೆ), ಸಾಧನೆಯ ಸ್ಥಿತಿ (ಘನೀಕೃತ ಗಮನ) ಮತ್ತು ಸಾಧನೆಯ ಗುರಿ (ಅಹಂಕಾರದ ಲಯ) ಎಲ್ಲವನ್ನೂ ಏಕಕಾಲದಲ್ಲಿ ಧ್ವನಿಸುತ್ತದೆ.
2.2. ಕರಿಗೊಳು: ಅಪರಿವರ್ತನೀಯ ಸ್ಥಿತ್ಯಂತರದ ಕ್ರಿಯಾಪದ
ಈ ವಚನದ ಮತ್ತು ಬಳಕೆದಾರರ ಪ್ರಶ್ನೆಯ ಕೇಂದ್ರಬಿಂದು 'ಕರಿಗೊಳು' (karigolu) ಎಂಬ ಕ್ರಿಯಾಪದ. ಇದರ ಅರ್ಥವನ್ನು ಗ್ರಹಿಸಲು, ಅದರ ವ್ಯುತ್ಪತ್ತಿ ಮತ್ತು ವಚನ ಸಾಹಿತ್ಯದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಅದರ ಬಳಕೆಯ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸಬೇಕು.
ವ್ಯುತ್ಪತ್ತಿಯ ಬೇರುಗಳು:
ಕರಿ (kari): ಈ ಪದಕ್ಕೆ 'ಕಪ್ಪು', 'ಇದ್ದಿಲು', 'ಹುರಿಯುವುದು/ಸುಡುವುದು' (black, charcoal, to fry/burn) ಎಂಬ ಅರ್ಥಗಳಿವೆ. ಇದು ಒಂದು ವಸ್ತುವನ್ನು ಸುಟ್ಟು, ಅದರ ಮೂಲ ಸ್ವರೂಪವನ್ನು ಬದಲಿಸಿ, ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಕಪ್ಪಾದ, ಎಲ್ಲವನ್ನೂ ಹೀರಿಕೊಳ್ಳುವ ಸ್ಥಿತಿಗೆ ತಲುಪಿಸುವುದನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ.
ಕಲಿ (kali): ಇದಕ್ಕೆ 'ಕಲಿಯುವುದು' (to learn) ಎಂಬ ಸಾಮಾನ್ಯ ಅರ್ಥದ ಜೊತೆಗೆ 'ಸೇರಿಸು', 'ಬೆರೆಸು', 'ಒಗ್ಗೂಡಿಸು' (to join, to mix, to unite) ಎಂಬ ಅರ್ಥಗಳೂ ಇವೆ. ಇದು ಸಮೀಕರಣ ಮತ್ತು ಐಕ್ಯತೆಯ ಭಾವವನ್ನು ಕೊಡುತ್ತದೆ.
ಕಳಿ/ಕೞಿ (kali/kaḻi): ಈ ಪದಕ್ಕೆ 'ಕಳೆದುಹೋಗು', 'ಅಳಿದುಹೋಗು', 'ಪಕ್ವವಾಗು' (to pass away, to perish, to ripen) ಎಂಬ ಅರ್ಥಗಳಿವೆ. ಇದು ಒಂದು ಹಳೆಯ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ದಾಟಿ ಹೊಸ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಸೇರುವುದನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ.
ವಚನ ಸಾಹಿತ್ಯದಲ್ಲಿ 'ಕರಿಗೊಳು'ವಿನ ಬಳಕೆ:
ಸಮಗ್ರ ವಚನ ಸಾಹಿತ್ಯದಲ್ಲಿ ಈ ಪದವು ಅರಿವು, ಭಾವ, ನಿಷ್ಠೆ, ಧ್ಯಾನ, ಆತ್ಮ, ಚಿತ್ತ ಮುಂತಾದ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಗಳಿಗೆ ಅನ್ವಯಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಪ್ರತಿ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲೂ, ಅದು ಕೇವಲ ಒಂದು ಬದಲಾವಣೆಯನ್ನಲ್ಲ, ಬದಲಾಗಿ ಒಂದು ಸಂಪೂರ್ಣ ಮತ್ತು ಅಪರಿವರ್ತನೀಯ ಸ್ಥಿತ್ಯಂತರವನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ.
ಅಲ್ಲಮಪ್ರಭುಗಳು "ಚಿತ್ತ ಶುದ್ಧವಿಲ್ಲದವರಲ್ಲಿ ಶಿವಧ್ಯಾನ ಕರಿಗೊಳ್ಳದು" (ವ. 1175) ಎನ್ನುವಾಗ, ಧ್ಯಾನವು ಸ್ಥಿರವಾಗಿ 'ನೆಲೆಗೊಳ್ಳುವುದಿಲ್ಲ' ಎಂಬ ಅರ್ಥ ಬರುತ್ತದೆ.
ಆದಯ್ಯರು "ತನುಭಾವವಳಿದು ಬ್ರಹ್ಮಭಾವ ಕರಿಗೊಂಡಲ್ಲದೆ ಅಷ್ಟಾದಶದೋಷಂಗಳಳಿಯವು" (ವ. 269) ಎನ್ನುವಾಗ, ಬ್ರಹ್ಮಭಾವವು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ 'ಆત્મಸಾತ್ ಆಗದ ಹೊರತು' ದೋಷಗಳು ಅಳಿಯುವುದಿಲ್ಲ ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ.
ಈ ಪದದ ಅತ್ಯಂತ ನಿಖರವಾದ ಅರ್ಥವನ್ನು ಷಣ್ಮುಖಸ್ವಾಮಿಗಳ ವಚನವೊಂದು ನೀಡುತ್ತದೆ: "ಕಾಷ್ಠದಲ್ಲಿ ಅಗ್ನಿಯಿರ್ಪುದಲ್ಲದೆ ಕರಿಗೊಂಡ ಇದ್ದಲಿಯಲ್ಲಿ ಅಗ್ನಿಯಿರ್ಪುದೇ?" (ವ. 567). ಅಂದರೆ, ಕಟ್ಟಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಬೆಂಕಿಯ ಶಕ್ತಿ ಸುಪ್ತವಾಗಿದೆ, ಆದರೆ ಒಮ್ಮೆ ಅದು ಸುಟ್ಟು 'ಕರಿ'ಯಾದ (ಇದ್ದಿಲು) ನಂತರ, ಅದರ ಮೂಲ ಸ್ವಭಾವವೇ ನಾಶವಾಗಿ, ಮತ್ತೆ ಅದೇ ರೀತಿ ಉರಿಯುವ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ.
ಈ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆಯಿಂದ ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗುವುದೇನೆಂದರೆ, 'ಕರಿಗೊಳು' ಎನ್ನುವುದು ಕೇವಲ 'ಹೀರಿಕೊಳ್ಳುವುದು' ಅಥವಾ 'ನೆಲೆಗೊಳ್ಳುವುದು' ಅಲ್ಲ. ಅದರ ಆಳವಾದ ಅರ್ಥ: 'ಒಂದು ವಸ್ತುವಿನ ಅಥವಾ ಸ್ಥಿತಿಯ ಮೂಲ ಸ್ವಭಾವವೇ ನಾಶವಾಗಿ, ಅದು ಇನ್ನೊಂದು ವಸ್ತುವಿನಲ್ಲಿ ಅಥವಾ ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಲೀನವಾಗಿ, ಅಪರಿವರ್ತನೀಯವಾದ ಹೊಸ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಹೊಂದುವುದು'. ಅರಿವು 'ಕರಿಗೊಂಡಾಗ' ಅಜ್ಞಾನದ ಅಸ್ತಿತ್ವವೇ ನಾಶವಾಗುತ್ತದೆ. ನಿಷ್ಠೆ 'ಕರಿಗೊಂಡಾಗ' ಸಂಶಯದ ಅಸ್ತಿತ್ವವೇ ಇಲ್ಲವಾಗುತ್ತದೆ. ಇದು ಕಟ್ಟಿಗೆಯು ಇದ್ದಿಲಾಗುವಂತೆ, ಒಂದು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಸ್ಥಿತಿಯು ಸಾಧಕನಲ್ಲಿ ಅಂತಿಮವಾಗಿ, ಸ್ಥಿರವಾಗಿ ಮತ್ತು ಶಾಶ್ವತವಾಗಿ ನೆಲೆಗೊಳ್ಳುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯಾಗಿದೆ. ಇದು 'ಪಕ್ವ' (matured), 'ಘನಿಕೃತ' (densified) ಮತ್ತು 'ಕಲೆತ' (unified) ಸ್ಥಿತಿಯಾಗಿದೆ.
2.3. ಶ್ರವಣ, ಆಕಾಶ, ಉಲುಹು, ನಿರ್ಭೂತ: ಶಬ್ದದಿಂದ ಶೂನ್ಯದವರೆಗೆ
ವಚನದ ಮುಂದಿನ ಸಾಲುಗಳು ಯೋಗಸಾಧನೆಯ ಒಂದು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಪಥವನ್ನು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ಚಿತ್ರಿಸುತ್ತವೆ.
ಶ್ರವಣ (Shravana): ಇದರ ಸಾಮಾನ್ಯ ಅರ್ಥ 'ಕೇಳುವಿಕೆ' ಅಥವಾ 'ಕಿವಿ' (hearing, ear). ಯೋಗದ ಪರಿಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ, ಇದು ಬಾಹ್ಯ ಶಬ್ದಗಳನ್ನಲ್ಲ, ಬದಲಾಗಿ ಅಂತರಂಗದ ನಾದವನ್ನು (ಅನಾಹತ ನಾದ - Anahata Nada or unstruck sound) ಆಲಿಸುವುದನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ.
ಆಕಾಶ (Akasha): 'ಆಕಾಶ' ಅಥವಾ 'ಬಯಲು' (space, ether, void). ತತ್ವಶಾಸ್ತ್ರದಲ್ಲಿ ಇದು ಪಂಚಮಹಾಭೂತಗಳಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಂತ ಸೂಕ್ಷ್ಮವಾದದ್ದು. ಇದು ಶೂನ್ಯ, ನಿರಾಕಾರ ಚೈತನ್ಯ ಅಥವಾ ಪರಮ ಪ್ರಜ್ಞೆಯ ಸಂಕೇತವಾಗಿದೆ. "ಶ್ರವಣವು ಆಕಾಶವನಡರಲು" ಎಂದರೆ, ಸಾಧಕನು ಆಲಿಸುವ ಅಂತರಂಗದ ನಾದವು ವಿಸ್ತರಿಸುತ್ತಾ, ಎಲ್ಲೆಗಳಿಲ್ಲದ ಪರಮ ಪ್ರಜ್ಞೆಯಲ್ಲಿ ಲೀನವಾಗುವುದು.
ಉಲುಹು (Uluhu): 'ಶಬ್ದ', 'ಮಾತು', 'ಧ್ವನಿ' (sound, word, utterance). ಇದು ಮನಸ್ಸಿನ ನಿರಂತರವಾದ ಸಂಭಾಷಣೆ, ಅಂದರೆ ಯೋಗ ಪರಿಭಾಷೆಯ 'ಚಿತ್ತವೃತ್ತಿ'ಗಳನ್ನು (fluctuations of the mind) ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ.
ನಿರ್ಭೂತ (Nirbhuta): 'ಸಂಪೂರ್ಣ ನಾಶ' ಎಂಬ ಅರ್ಥವಿದ್ದರೂ, ಅದರ ವ್ಯುತ್ಪತ್ತಿಯನ್ನು ಗಮನಿಸಿದಾಗ ('ನಿರ್' + 'ಭೂತ'), 'ಹುಟ್ಟಿಲ್ಲದ', 'ಅಳಿದ' ಅಥವಾ 'ಲಯವಾದ' (unborn, annihilated, dissolved) ಎಂಬ ಅರ್ಥವು ಹೆಚ್ಚು ಸೂಕ್ತವಾಗಿದೆ. "ಉಲುಹು ನಿರ್ಭೂತ" ಎಂದರೆ ಮನಸ್ಸಿನ ವೃತ್ತಿಗಳು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಲಯವಾಗಿ, ಚಿಂತನೆಗಳ ಹುಟ್ಟೇ ನಿಂತುಹೋಗುವ ಸ್ಥಿತಿ.
ಈ ಪದಗಳ ಅನುಕ್ರಮವು ಒಂದು ಸ್ಪಷ್ಟವಾದ ಯೋಗಸಾಧನೆಯ ನಕ್ಷೆಯನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ: 1. ದೃಷ್ಟಿಯ ಸ್ಥಿರೀಕರಣ (ಆಲಿ). 2. ಅಂತರಂಗದ ನಾದದಲ್ಲಿ ಲೀನತೆ (ಶ್ರವಣ). 3. ಚಿತ್ತವೃತ್ತಿಗಳ ನಿರೋಧ (ಉಲುಹು ನಿರ್ಭೂತ). 4. ಪರಮ ಶಾಂತಿಯ ಸ್ಥಿತಿ (ಚಿತ್ತಸಮಾಧಾನ). ಇದು ಹಠಯೋಗದ ಪ್ರಮುಖ ಸಾಧನೆಯಾದ 'ನಾದಾನುಸಂಧಾನ'ದ (meditation on inner sound) ಹಂತಗಳನ್ನು ನಿಖರವಾಗಿ ಹೋಲುತ್ತದೆ. ಹೀಗೆ, ಮರುಳಸಿದ್ಧರ ವಚನವು ಕೇವಲ ಕಾವ್ಯಾತ್ಮಕ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿಯಲ್ಲ, ಅದೊಂದು ನಿಖರವಾದ ಯೋಗಸಾಧನೆಯ ಕೈಪಿಡಿಯಾಗಿದೆ.
ಭಾಗ II: ತತ್ವಶಾಸ್ತ್ರ ಮತ್ತು ಅನುಭಾವ - ವಚನದೊಳಗಿನ ಅನುಭವ
ವಚನದ ಭಾಷಿಕ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆಯು ಅದರ ರಚನೆಯನ್ನು ಬಿಚ್ಚಿಟ್ಟರೆ, ತಾತ್ವಿಕ ಮತ್ತು ಅನುಭಾವಿಕ ಚೌಕಟ್ಟುಗಳು ಅದು ವಿವರಿಸುವ ಅನುಭವದ ಆಳವನ್ನು ಮುಟ್ಟಲು ಸಹಕರಿಸುತ್ತವೆ. ಈ ಭಾಗದಲ್ಲಿ, ವಚನವನ್ನು ವೀರಶೈವ ದರ್ಶನದ ಪ್ರಮುಖ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಗಳಾದ 'ದೇಹವೇ ದೇಗುಲ', 'ಬಯಲು' ಮತ್ತು 'ಮಾಯೆ'ಯ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ವಿಶ್ಲೇಷಿಸಿ, ಅದನ್ನು ಸಾರ್ವತ್ರಿಕ ಅನುಭಾವಿಕ ಅನುಭವಗಳೊಂದಿಗೆ ತಳುಕು ಹಾಕಲಾಗುವುದು.
3. ದೇಹವೇ ಬ್ರಹ್ಮಾಂಡ: ಶರಣ ತತ್ವದಲ್ಲಿ ವಚನದ ನೆಲೆ
ಮರುಳಸಿದ್ಧರ ವಚನವು ಶರಣರ ಮೂಲಭೂತ ತಾತ್ವಿಕ ನಿಲುವುಗಳೊಂದಿಗೆ ಆಳವಾಗಿ ಅನುರಣಿಸುತ್ತದೆ. ಅದು ಬಾಹ್ಯ ಆಚರಣೆಗಳನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸಿ, ಅಂತರಂಗದ ಸಾಧನೆಗೆ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆ ನೀಡುತ್ತದೆ.
3.1. ದೇಹವೇ ದೇಗುಲ: ಆಲಯದ ಮರುವ್ಯಾಖ್ಯಾನ
ಶರಣ ಚಳವಳಿಯ ಅತ್ಯಂತ ಕ್ರಾಂತಿಕಾರಕ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಗಳಲ್ಲಿ 'ದೇಹವೇ ದೇಗುಲ' (the body is the temple) ಎಂಬುದು ಪ್ರಮುಖವಾದುದು. ಬಸವಣ್ಣನವರ "ಉಳ್ಳವರು ಶಿವಾಲಯವ ಮಾಡಿಹರು" ಎಂಬ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ವಚನವು, ಕಲ್ಲು-ಮಣ್ಣಿನಿಂದ ಕಟ್ಟಿದ, ಕಾಲಾನುಕ್ರಮದಲ್ಲಿ ಅಳಿದುಹೋಗುವ 'ಸ್ಥಾವರ' (static) ದೇವಾಲಯಗಳಿಗಿಂತ, ಚೈತನ್ಯಯುತವಾದ, ಚಲನಶೀಲವಾದ ಮಾನವ ದೇಹವೇ ಶ್ರೇಷ್ಠವಾದ 'ಜಂಗಮ' (dynamic/moving) ದೇವಾಲಯ ಎಂದು ಪ್ರತಿಪಾದಿಸುತ್ತದೆ. ಮರುಳಸಿದ್ಧರು ಹೇಳುವ 'ಆಲಯ'ವು ಇದೇ ಅಂತರಂಗದ ದೇಗುಲ. ಅವರ ವಚನದಲ್ಲಿ ವಿವರಿಸಲಾದ ದೃಷ್ಟಿ, ಶ್ರವಣ, ಚಿತ್ತನಿರೋಧಗಳೆಲ್ಲವೂ ಈ ದೇಹವೆಂಬ ದೇವಾಲಯದೊಳಗೆ ನಡೆಯುವ ಯಜ್ಞವೇ ಆಗಿದೆ. ಈ ಮೂಲಕ, ಮೋಕ್ಷಸಾಧನೆಯನ್ನು ದೇವಾಲಯ ಮತ್ತು ಪುರೋಹಿತಶಾಹಿಯ ಹಿಡಿತದಿಂದ ಬಿಡಿಸಿ, ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿಗೂ ಸ್ವಾನುಭವದ ಮೂಲಕ ಸಾಧ್ಯವಾಗುವಂತೆ ಮಾಡಿದ್ದು ಶರಣರ ದೊಡ್ಡ ಕೊಡುಗೆ.
3.2. ಲಿಂಗಾಂಗ ಸಾಮರಸ್ಯ ಮತ್ತು ಬಯಲಿನ ಸ್ವರೂಪ
ಶರಣ ಸಾಧನೆಯ ಅಂತಿಮ ಗುರಿ 'ಲಿಂಗಾಂಗ ಸಾಮರಸ್ಯ' (harmony of body and Linga)—ಅಂದರೆ, 'ಅಂಗ' (anga, the individual soul) ವೆಂಬ ಜೀವಾತ್ಮವು 'ಲಿಂಗ' (Linga, the absolute) ವೆಂಬ ಪರಮಾತ್ಮನೊಂದಿಗೆ ಸಮರಸಗೊಂಡು ಒಂದಾಗುವುದು. ಮರುಳಸಿದ್ಧರ ವಚನವು ಈ ಸಾಮರಸ್ಯವನ್ನು ಸಾಧಿಸುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ವಿವರಿಸುತ್ತದೆ. ವಚನದ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಬರುವ "ಕಾಲಕರ್ಮಭವಂಗಳ ಗೆಲುವುದಿದೇನು ಸೋಜಿಗವು" ಎಂಬ ಉದ್ಗಾರವು ಈ ಐಕ್ಯತೆಯ ಫಲಿತಾಂಶವಾಗಿದೆ. ಇಲ್ಲಿ ಕಾಲ, ಕರ್ಮ ಮತ್ತು ಸಂಸಾರವನ್ನು 'ಗೆಲ್ಲುವುದು' ಎಂದರೆ ಅವುಗಳನ್ನು ನಾಶಪಡಿಸುವುದಲ್ಲ, ಬದಲಾಗಿ ಅವುಗಳ ಬಂಧನದಿಂದ ಅತೀತರಾಗುವುದು.
ಈ ಅತೀತ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನೇ ಶರಣರು 'ಬಯಲು' (the void) ಅಥವಾ 'ಶೂನ್ಯ' (emptiness) ಎಂದು ಕರೆದಿದ್ದಾರೆ. ಇದು ನಾಸ್ತಿಕವಾದದ ಶೂನ್ಯವಲ್ಲ, ಬದಲಾಗಿ ಸಕಲ ಗುಣಗಳು, ರೂಪಗಳು ಮತ್ತು ದ್ವಂದ್ವಗಳನ್ನು ಮೀರಿದ, ಆದರೆ ಚೈತನ್ಯದಿಂದ ತುಂಬಿರುವ ಪರಿಪೂರ್ಣ ಸ್ಥಿತಿ. ಇದನ್ನು 'Plenum-Void' ಎಂದು ಕರೆಯಬಹುದು. ವಚನದಲ್ಲಿ 'ಶ್ರವಣವು' ವ್ಯಾಪಿಸುವ 'ಆಕಾಶ'ವು ಇದೇ ಅನುಭಾವದ ಬಯಲಾಗಿದೆ.
3.3. ಮಾಯೆಯ ವಿಮರ್ಶೆ ಮತ್ತು ಅಸ್ತಿತ್ವವಾದಿ ಸಂಕಟಕ್ಕೆ ಪರಿಹಾರ
ಭೌತಿಕ ಪ್ರಪಂಚವನ್ನು 'ಭವ' (worldly existence) ಎಂದು ಕರೆದು, ಅದನ್ನು 'ಗೆಲ್ಲಬೇಕು' ಎಂದು ಹೇಳುವ ಮೂಲಕ, ಮರುಳಸಿದ್ಧರ ವಚನವು ಲೌಕಿಕ ಅಸ್ತಿತ್ವವನ್ನು ಒಂದು ಬಂಧನವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ಭಾರತೀಯ ದರ್ಶನಗಳಲ್ಲಿ ಬರುವ 'ಮಾಯೆ'ಯ (illusion) ಪರಿಕಲ್ಪನೆಗೆ ಹತ್ತಿರವಾಗಿದೆ. ಮಾಯೆಯು ಈ ತೋರಿಕೆಯ ಜಗತ್ತನ್ನೇ ಸತ್ಯವೆಂದು ಭ್ರಮಿಸುವಂತೆ ಮಾಡುವ ಒಂದು ಶಕ್ತಿ. ಮರುಳಸಿದ್ಧರು ವಿವರಿಸುವ ಯೋಗಮಾರ್ಗವು ಈ ಮಾಯೆಯ ಪರದೆಯನ್ನು ಸರಿಸಿ, ಸತ್ಯವನ್ನು ಸಾಕ್ಷಾತ್ಕರಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಒಂದು ವಿಧಾನವಾಗಿದೆ.
ಈ 'ಭವ' ಅಥವಾ ಸಂಸಾರವನ್ನು 'ಭವರೋಗ' (existential sickness)—ಅಂದರೆ, ಅಸ್ತಿತ್ವದ ಕಾಯಿಲೆ—ಎಂದೂ ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದು ಕೇವಲ ದೈಹಿಕ ಕಾಯಿಲೆಯಲ್ಲ, ಬದಲಾಗಿ ಅರ್ಥಹೀನತೆ, ಆತಂಕ, ಮರಣಭಯ ಮುಂತಾದ ಅಸ್ತಿತ್ವವಾದಿ ಸಂಕಟಗಳನ್ನು (existential angst) ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಈ ಸಂಕಟಕ್ಕೆ ಪರಿಹಾರವೇನು? ಮರುಳಸಿದ್ಧರ ವಚನವು ಇದಕ್ಕೆ ಒಂದು ಅನುಭಾವಿಕ ಪರಿಹಾರವನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ಅದು ತರ್ಕ ಅಥವಾ ನೈತಿಕ ಆಚರಣೆಗಳಿಂದಲ್ಲ, ಬದಲಾಗಿ ಯೋಗಸಾಧನೆಯ ಮೂಲಕ 'ಚಿತ್ತಸಮಾಧಾನ'ವನ್ನು ಹೊಂದುವುದರಿಂದ ಈ ರೋಗವನ್ನು ಗೆಲ್ಲಬಹುದು ಎನ್ನುತ್ತದೆ. ಆಧುನಿಕ ಮನೋವಿಜ್ಞಾನದಲ್ಲಿ, ಧ್ಯಾನದ ಮೂಲಕ ವ್ಯಕ್ತಿಯು ತನ್ನ ಅಹಂಕಾರದಿಂದ 'ವಿಕೇಂದ್ರೀಕರಣ' (de-centering) ಹೊಂದುವುದರಿಂದ ಅಸ್ತಿತ್ವವಾದಿ ಆತಂಕಗಳಿಂದ ಮುಕ್ತನಾಗಬಹುದು ಎಂಬ ಚಿಂತನೆಗಳಿವೆ. ಈ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ನೋಡಿದಾಗ, ಮರುಳಸಿದ್ಧರ ವಚನವು 12ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲೇ ಮಂಡಿಸಲಾದ ಒಂದು ಆಳವಾದ ಮನೋ-ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಚಿಕಿತ್ಸಾ ಪದ್ಧತಿಯಾಗಿದೆ. ಅದು 'ಭವರೋಗ'ವನ್ನು ಗುರುತಿಸಿ, ಅದಕ್ಕೆ ಅನುಭಾವದ ಮದ್ದನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ.
4. ಅಂತರಂಗದ ನಾದಯೋಗ: ನಾದಾನುಸಂಧಾನ ಮತ್ತು ಜಾಗತಿಕ ಸಾದೃಶ್ಯಗಳು
ಮರುಳಸಿದ್ಧರ ವಚನವು ಕೇವಲ ತಾತ್ವಿಕ ರೂಪಕವಲ್ಲ, ಅದೊಂದು ನಿಖರವಾದ ಯೋಗಾಭ್ಯಾಸದ ವಿವರಣೆ. ಇದರ ಕೇಂದ್ರದಲ್ಲಿರುವುದು 'ನಾದಾನುಸಂಧಾನ' (meditation on inner sound) ಅಥವಾ ಅಂತರಂಗದ ನಾದದ ಮೇಲಿನ ಧ್ಯಾನ.
4.1. ವಚನ ಮತ್ತು ನಾದಾನುಸಂಧಾನದ ಹಂತಗಳು
ಹಠಯೋಗಪ್ರದೀಪಿಕೆಯಂತಹ (Hatha Yoga Pradipika) ಯೋಗಗ್ರಂಥಗಳಲ್ಲಿ ವಿವರಿಸಲಾದ 'ನಾದಾನುಸಂಧಾನ'ವು ಲಯಯೋಗದ (Laya Yoga) ಒಂದು ಶ್ರೇಷ್ಠ ಪ್ರಕಾರವಾಗಿದೆ. ಇದರ ನಾಲ್ಕು ಹಂತಗಳು ಮರುಳಸಿದ್ಧರ ವಚನದ ನಾಲ್ಕು ಸಾಲುಗಳಿಗೆ ನಿಖರವಾಗಿ ಹೊಂದಿಕೆಯಾಗುತ್ತವೆ:
ಆರಂಭಾವಸ್ಥೆ (Arambhavastha - The Beginning Stage): ಸಾಧಕನು ಸ್ಥಿರವಾಗಿ ಕುಳಿತು, ದೃಷ್ಟಿಯನ್ನು ಒಳಮುಖವಾಗಿಸಿ, ಅಂತರಂಗದ ನಾದವನ್ನು ಕೇಳಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸುತ್ತಾನೆ. ಇದು ಜೇನುನೊಣದ ಝೇಂಕಾರದಂತೆ ಕೇಳಿಸುತ್ತದೆ. ವಚನದ "ಆಲಿ ಆಲಯದಲ್ಲಿ ಕರಿಗೊಳಲು" ಎಂಬ ಸಾಲು ಈ ಆರಂಭಿಕ ಸ್ಥಿರತೆ ಮತ್ತು ಏಕಾಗ್ರತೆಯನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ.
ಘಟಾವಸ್ಥೆ (Ghatavastha - The Jar Stage): ನಾದವು ಗಂಟೆ, ಶಂಖ ಅಥವಾ ಮದ್ದಳೆಯ ಶಬ್ದದಂತೆ ದೊಡ್ಡದಾಗಿ ಕೇಳತೊಡಗುತ್ತದೆ. ಪ್ರಾಣಶಕ್ತಿಯು ನಾದದೊಂದಿಗೆ ಒಂದಾಗುತ್ತದೆ. ಇದು "ಶ್ರವಣವು ಆಕಾಶವನಡರಲು" ಎಂಬ ಸ್ಥಿತಿ, ಅಂದರೆ ಅಂತರಂಗದ ಶಬ್ದವು ಪ್ರಜ್ಞೆಯನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಆವರಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದು.
ಪರಿಚಯಾವಸ್ಥೆ (Parichayavastha - The Stage of Acquaintance): ನಾದವು ಕೊಳಲಿನ ದನಿಯಂತೆ ಸೂಕ್ಷ್ಮವಾಗುತ್ತದೆ. ಸಾಧಕನಿಗೆ ಆನಂದ ಮತ್ತು ಜ್ಞಾನದ ಅನುಭವವಾಗುತ್ತದೆ.
ನಿಷ್ಪತ್ಯಾವಸ್ಥೆ (Nishpattyavastha - The Final Stage): ಅಂತಿಮವಾಗಿ, ನಾದವು ನಿಃಶಬ್ದದಲ್ಲಿ ಲೀನವಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಮನಸ್ಸು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಕರಗಿಹೋಗುತ್ತದೆ (ಮನೋಲಯ - manolaya). ಇದೇ "ಉಲುಹು ನಿರ್ಭೂತ ಚಿತ್ತಸಮಾಧಾನವನೈದಲು" ಎಂಬ ಸ್ಥಿತಿ. ಈ ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ ಸಾಧಕನು ಕಾಲ, ಕರ್ಮ ಮತ್ತು ಭವದ ಬಂಧನಗಳನ್ನು ಗೆಲ್ಲುತ್ತಾನೆ.
4.2. ಅನಾಹತ ನಾದ: ಒಂದು ತುಲನಾತ್ಮಕ ಅನುಭಾವ
ಅಂತರಂಗದ 'ಅನಾಹತ ನಾದ'ದ (unstruck sound) ಅನುಭವವು ಕೇವಲ ಭಾರತೀಯ ಯೋಗ ಪರಂಪರೆಗೆ ಸೀಮಿತವಾಗಿಲ್ಲ. ಇದು ಜಾಗತಿಕ ಅನುಭಾವ ಪರಂಪರೆಗಳಲ್ಲಿಯೂ ಕಂಡುಬರುವ ಒಂದು ಸಾರ್ವತ್ರಿಕ ವಿದ್ಯಮಾನವಾಗಿದೆ.
ಸೂಫಿ ಪರಂಪರೆ (Sufi Tradition): ಸೂಫಿ ಸಾಧನೆಯಲ್ಲಿ 'ಸಮಾ' (Sama - listening) ಒಂದು ಪ್ರಮುಖ ಅಂಗ. ಇದು ಕೇವಲ ಸಂಗೀತವನ್ನು ಕೇಳುವುದಲ್ಲ, ಬದಲಾಗಿ "ಹೃದಯದ ಕಿವಿಯಿಂದ" (ear of the heart) ಅಂತರಂಗದ ದೈವೀ ನಾದವನ್ನು ಆಲಿಸುವುದು. ಈ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯು 'ವಜ್ದ್' (wajd - ecstasy) ಮತ್ತು 'ಫನಾ' (fana - annihilation of the ego) ಸ್ಥಿತಿಗೆ ಕೊಂಡೊಯ್ಯುತ್ತದೆ.
ಕ್ರೈಸ್ತ ಅನುಭಾವ (Christian Mysticism): ಸಂತ ತೆರೇಸಾ (St. Teresa of Avila), ಮೈಸ್ಟರ್ ಎಕಾರ್ಟ್ (Meister Eckhart) ಅವರಂತಹ ಕ್ರೈಸ್ತ ಅನುಭಾವಿಗಳು ಇಂದ್ರಿಯಾತೀತವಾದ 'ದೇವರ ಧ್ವನಿ'ಯನ್ನು (voice of God) ಕೇಳಿದ ಅನುಭವಗಳನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಈ ಶಬ್ದವು ಸಾಧಕನನ್ನು ದೈವದೊಂದಿಗೆ ಏಕತೆಯ ಅನುಭವಕ್ಕೆ ಒಯ್ಯುತ್ತದೆ.
ಈ ತುಲನೆಯು ಮರುಳಸಿದ್ಧರ ವಚನವನ್ನು ಒಂದು ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ 'ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ'ದ (spiritual technology) ಕೈಪಿಡಿಯಾಗಿ ನಮ್ಮ ಮುಂದೆ ಇಡುತ್ತದೆ. ಇದು ಕೇವಲ ಒಂದು ಧಾರ್ಮಿಕ ಪದ್ಯವಲ್ಲ, ಬದಲಾಗಿ ಪ್ರಜ್ಞೆಯನ್ನು ಪರಿವರ್ತಿಸಿ, ಅದ್ವೈತ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ತಲುಪಲು ಜಗತ್ತಿನಾದ್ಯಂತ ಅನುಭಾವಿಗಳು ಬಳಸಿದ ಒಂದು ಸಾರ್ವತ್ರಿಕ ವಿಧಾನದ ಕನ್ನಡದ ನಿರೂಪಣೆಯಾಗಿದೆ.
5. ಅನುಭವದ ಕಾವ್ಯಮೀಮಾಂಸೆ: ನಾಟಕೀಯ ರಚನೆ ಮತ್ತು ದೈಹಿಕ ಅನುರಣನ
ವಚನವನ್ನು ಕೇವಲ ಅದರ ತಾತ್ವಿಕ ವಿಷಯಕ್ಕಾಗಿ ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೆ, ಅದರ ಕಲಾತ್ಮಕ ರೂಪಕ್ಕಾಗಿಯೂ ವಿಶ್ಲೇಷಿಸಬೇಕು. ಅದರ ರಚನೆಯು ಅದು ವಿವರಿಸುವ ಅನುಭವದ ಒಂದು ಪ್ರದರ್ಶನದಂತಿದೆ.
5.1. ವಚನ: ಒಂದು ನಾಟಕೀಯ ಸ್ವಗತ
ವಚನಗಳು ಗದ್ಯದಂತೆ ಕಂಡರೂ, ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ನಾಟಕೀಯತೆ ಮತ್ತು ಭಾವಗೀತಾತ್ಮಕ ಗುಣಗಳಿವೆ. ಅವುಗಳನ್ನು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ದೇವರನ್ನು ಸಂಬೋಧಿಸುವ (ಅಂಕಿತನಾಮದ ಮೂಲಕ) ನಾಟಕೀಯ ಸ್ವಗತಗಳೆಂದು (dramatic monologues) ಪರಿಗಣಿಸಬಹುದು. ಮರುಳಸಿದ್ಧರ ವಚನವು ಈ ರಚನೆಗೆ ઉત્તમ ಉದಾಹರಣೆ. ಅದು ಒಂದು ಸಾಧನೆಯ ವಿವರಣೆಯೊಂದಿಗೆ ("ಆಲಿ ಆಲಯದಲ್ಲಿ...") ಪ್ರಾರಂಭವಾಗಿ, ಪರಿವರ್ತನೆಯ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ("ಶ್ರವಣವು... ಉಲುಹು...") ದಾಟಿ, ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಒಂದು ಭಾವಪರವಶತೆಯ ಉದ್ಗಾರದೊಂದಿಗೆ ("...ಸೋಜಿಗವು ಹೇಳಾ!") ಮುಕ್ತಾಯಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಈ ನಾಲ್ಕು ಸಾಲುಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು ಸಂಪೂರ್ಣ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಪಯಣದ ಕಥನವಿದೆ; ಸಾಧಕನೊಬ್ಬನು ಸಿದ್ಧನಾಗಿ ಮಾರ್ಪಾಡಾಗುವ ನಾಟಕೀಯ ಚಿತ್ರಣವಿದೆ.
5.2. ಅನುಭಾವದ ಕಿನೆಸ್ಥೆಟಿಕ್ಸ್: ಒಂದು ದೈಹಿಕ ಓದು
ಈ ವಚನದ ಭಾಷೆಯು ಅತ್ಯಂತ ದೈಹಿಕವಾಗಿದೆ (somatic). 'ಆಲಿ' (ಕಣ್ಣು), 'ಆಲಯ' (ದೇಹ), 'ಶ್ರವಣ' (ಕಿವಿ), 'ಉಲುಹು' (ಮಾತು/ಉಸಿರು) - ಈ ಎಲ್ಲವೂ ದೇಹದ ಅಂಗಗಳು ಮತ್ತು ಕ್ರಿಯೆಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿವೆ. ಆಧುನಿಕ 'ಎಂಬಾಡಿಡ್ ಕಾಗ್ನಿಷನ್' (embodied cognition) ಸಿದ್ಧಾಂತದ ಪ್ರಕಾರ, ಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ಅನುಭವಗಳು ಕೇವಲ ಬೌದ್ಧಿಕವಲ್ಲ, ಅವು ದೈಹಿಕ ಕ್ರಿಯೆಗಳ ಮೂಲಕವೇ ರೂಪುಗೊಳ್ಳುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಸಂಗ್ರಹಿಸಲ್ಪಡುತ್ತವೆ.
ಈ ದೃಷ್ಟಿಕೋನದಿಂದ, ಮರುಳಸಿದ್ಧರ ವಚನವನ್ನು ಒಂದು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಪ್ರದರ್ಶನದ (spiritual performance) ಕೈಪಿಡಿಯಂತೆ ಓದಬಹುದು. ಸಾಧಕನು ದೇಹವನ್ನು (ಆಲಯ) ನಿಯಂತ್ರಿಸಿ, ಇಂದ್ರಿಯಗಳನ್ನು (ಆಲಿ, ಶ್ರವಣ) ಕೇಂದ್ರೀಕರಿಸಿ, ಮತ್ತು ಆಂತರಿಕ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಳನ್ನು (ಉಲುಹು) ಶಿಸ್ತುಬದ್ಧಗೊಳಿಸುವ ಮೂಲಕ ಆ ಅನುಭಾವದ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು 'ಅಭಿನಯಿಸುತ್ತಾನೆ' ಅಥವಾ ತನ್ನೊಳಗೆ 'ರೂಪಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ'. ವಚನದ ಪಠಣವು ಕೂಡ ಒಂದು ದೈಹಿಕ ಕ್ರಿಯೆಯಾಗಿದ್ದು, ಅದರ ಲಯ ಮತ್ತು ನಾದವು ಸಾಧಕನ ಪ್ರಜ್ಞೆಯನ್ನು ನಿರ್ದೇಶಿಸುತ್ತದೆ. ಹೀಗೆ, ಶರಣರಿಗೆ ತತ್ವಶಾಸ್ತ್ರವು ಕೇವಲ ಬೌದ್ಧಿಕ ಚರ್ಚೆಯಾಗಿರಲಿಲ್ಲ, ಅದೊಂದು ಜೀವಂತ, ದೈಹಿಕ ಅನುಭವವಾಗಿತ್ತು ಎಂಬುದನ್ನು ಈ ವಚನವು ಸಾಬೀತುಪಡಿಸುತ್ತದೆ.
ಭಾಗ III: ಸಂದರ್ಭ ಮತ್ತು ಪರಿಣಾಮಗಳು - ವಚನದ ಜಗತ್ತು
ಯಾವುದೇ ಪಠ್ಯವು ತನ್ನ ಸಾಮಾಜಿಕ, ಐತಿಹಾಸಿಕ ಮತ್ತು ನೈತಿಕ ಸಂದರ್ಭಗಳಿಂದ ಹೊರತಾಗಿಲ್ಲ. ಈ ಅಂತಿಮ ಭಾಗದಲ್ಲಿ, ಮರುಳಸಿದ್ಧರ ವಚನವನ್ನು 12ನೇ ಶತಮಾನದ ಕ್ರಾಂತಿಕಾರಕ ಸಾಮಾಜಿಕ ಪರಿಸರದಲ್ಲಿಟ್ಟು ನೋಡುವುದು, ಹಾಗೂ ಅದರ ಸಾರ್ವಕಾಲಿಕ ನೈತಿಕ ಮತ್ತು ತಾತ್ವಿಕ ಪರಿಣಾಮಗಳನ್ನು ವಿಶ್ಲೇಷಿಸಲಾಗುವುದು.
6. ಅನುಭವ ಮಂಟಪದ ದನಿ: ಸಾಮಾಜಿಕ ಮತ್ತು ನೈತಿಕ ಆಯಾಮಗಳು
ಮರುಳಸಿದ್ಧರ ವಚನವು ಕೇವಲ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಅನುಭಾವದ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿಯಲ್ಲ, ಅದು ಅನುಭವ ಮಂಟಪದ (Anubhava Mantapa) ಸಾಮೂಹಿಕ ಚಿಂತನೆಯ ಒಂದು ಭಾಗವೂ ಆಗಿದೆ.
6.1. ಬಾಹ್ಯ ಅಧಿಕಾರದ ನಿರಾಕರಣೆ ಮತ್ತು ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಉದಯ
ಅನುಭವ ಮಂಟಪವು ಜಗತ್ತಿನ ಮೊದಲ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಸಂಸತ್ತು ಎಂದು ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗಿದೆ. ಅಲ್ಲಿ ಜಾತಿ, ಲಿಂಗ, ವರ್ಗಗಳ ಭೇದವಿಲ್ಲದೆ ಎಲ್ಲಾ ಶರಣರೂ ಸೇರಿ, ತಮ್ಮ ಅನುಭವಗಳನ್ನು ಹಂಚಿಕೊಂಡು, ತಾತ್ವಿಕ ಚರ್ಚೆಗಳನ್ನು ನಡೆಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಮರುಳಸಿದ್ಧರು ಈ ಚಿಂತನ-ಮಂಥನದ ಪ್ರಮುಖ ಭಾಗವಾಗಿದ್ದರು. ಅವರ ವಚನವು ಪ್ರತಿಪಾದಿಸುವ ನೇರ, ಆಂತರಿಕ ಮತ್ತು ಸ್ವಯಂ-ಪರಿಶೀಲನೀಯ ಮುಕ್ತಿಮಾರ್ಗವು, ವಂಶಪಾರಂಪರ್ಯ, ಸಂಸ್ಕೃತ ಗ್ರಂಥಗಳು ಮತ್ತು ದೇವಾಲಯ-ಕೇಂದ್ರಿತ ಆಚರಣೆಗಳ ಮೇಲೆ ನಿಂತಿದ್ದ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಶಾಹಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗೆ ಒಂದು ನೇರ ಸವಾಲಾಗಿತ್ತು. ಇದು ಶರಣ ಚಳವಳಿಯ ರಾಜಕೀಯ ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಮಹತ್ವವನ್ನು ಸಾರುತ್ತದೆ.
6.2. ಅದ್ವೈತ ನೈತಿಕತೆಯ ಅಡಿಪಾಯ
ವಚನದ ಪರಾಕಾಷ್ಠೆಯು 'ಕಾಲಕರ್ಮಭವಂಗಳ ಗೆಲ್ಲುವುದು'. ಇದು ಕೇವಲ ಕೆಟ್ಟ ಕೆಲಸಗಳನ್ನು ಮಾಡದಿರುವುದಲ್ಲ, ಬದಲಾಗಿ ಕರ್ಮದ ಚೌಕಟ್ಟನ್ನೇ ಮೀರುವುದು. ಇದು ನೈತಿಕತೆಯ ನಿರಾಕರಣೆಯೇ? ಎಂಬ ಪ್ರಶ್ನೆ ಸಹಜ. ಹಲವು ವಿಮರ್ಶಕರು ಅನುಭಾವವು ನೈತಿಕ ನಿಯಮಗಳಿಗೆ ಅತೀತವಾದುದರಿಂದ ಅದು ಅನೈತಿಕತೆಗೆ ದಾರಿ ಮಾಡಿಕೊಡಬಹುದು ಎಂದು ವಾದಿಸಿದ್ದಾರೆ.
ಆದರೆ, ಮರುಳಸಿದ್ಧರ ವಚನವು ಇದಕ್ಕೆ ಒಂದು ಆಳವಾದ ಉತ್ತರವನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ. ಅದು ನಿಯಮ-ಆಧಾರಿತ ನೈತಿಕತೆಯ ಬದಲು, ಅನುಭಾವ-ಆಧಾರಿತ ನೈತಿಕತೆಯನ್ನು ಪ್ರತಿಪಾದಿಸುತ್ತದೆ. ವಚನವು ವಿವರಿಸುವ ಅದ್ವೈತ ಪ್ರಜ್ಞೆಯ ಸ್ಥಿತಿಯೇ ನೈತಿಕತೆಯ ಮೂಲವಾಗುತ್ತದೆ. 'ನಾನು' ಮತ್ತು 'ಪರರು' ಎಂಬ ಭೇದವೇ ಇಲ್ಲವಾದಾಗ, ಇನ್ನೊಬ್ಬರಿಗೆ ನೋವು, ಅನ್ಯಾಯ ಅಥವಾ ಹಿಂಸೆ ನೀಡಲು ಸಾಧ್ಯವೇ?. ಸ್ವಾರ್ಥ ಮತ್ತು ಹಿಂಸೆಗೆ ಮೂಲಕಾರಣವೇ ಈ ಪ್ರತ್ಯೇಕತೆಯ ಭ್ರಮೆ. ಅಹಂಕಾರವನ್ನು ಲಯಗೊಳಿಸುವ ಮಾರ್ಗವನ್ನು ತೋರುವ ಮೂಲಕ, ಮರುಳಸಿದ್ಧರು ಕರ್ಮಬಂಧನದಿಂದ ಪಾರಾಗುವ ಮತ್ತು ಸರ್ವಜೀವಿಗಳಲ್ಲಿ ಸಮಾನತೆಯನ್ನು ಕಾಣುವ ಅಂತಿಮ ನೈತಿಕ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ತಲುಪುವ ದಾರಿಯನ್ನೂ ತೋರುತ್ತಾರೆ. ಶರಣರ 'ಸಕಲ ಜೀವಾತ್ಮರಿಗೆ ಲೇಸನೇ ಬಯಸುವ' ತತ್ವದ ತಾತ್ವಿಕ ಅಡಿಪಾಯವೇ ಈ ಅದ್ವೈತಾನುಭವ.
6.3. ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಬಂಧುತ್ವ: ಒಂದು ಕ್ವಿಯರ್ ಪರ್ಯಾಯ
ಶರಣ ಚಳವಳಿಯನ್ನು ಆಧುನಿಕ ವಿಮರ್ಶಾತ್ಮಕ ದೃಷ್ಟಿಕೋನದಿಂದ ನೋಡಿದಾಗ, ಅದರ ಕ್ರಾಂತಿಕಾರಕ ಸಾಮಾಜಿಕ ಆಯಾಮಗಳು ಮತ್ತಷ್ಟು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗುತ್ತವೆ.
ಶರಣ ಚಳವಳಿಯು ಅಂದಿನ ಸಾಮಾಜಿಕ ನಿಯಮಗಳಾದ ಜಾತಿ, ಕುಲ, ಮತ್ತು ಲಿಂಗಾಧಾರಿತ ಪಾತ್ರಗಳನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ತಿರಸ್ಕರಿಸಿತು. ಶರಣರು ತಮ್ಮ ರಕ್ತಸಂಬಂಧಿಗಳನ್ನು, ಕುಲದ ಕಟ್ಟುಪಾಡುಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಗೃಹಸ್ಥಾಶ್ರಮದ ನಿಯಮಗಳನ್ನು ತ್ಯಜಿಸಿ, ಕೇವಲ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಅನುಭವ ಮತ್ತು ಗುರು-ನಿಷ್ಠೆಯ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಒಂದು ಹೊಸ ಸಮುದಾಯವನ್ನು ಕಟ್ಟಿಕೊಂಡರು. ಆಧುನಿಕ 'ಕ್ವಿಯರ್' (Queer) ಸಿದ್ಧಾಂತವು ಇಂತಹ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ, ಭಿನ್ನಲಿಂಗೀಯ ಮತ್ತು ಪಿತೃಪ್ರಧಾನ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ಪ್ರಶ್ನಿಸಿ, ಪರ್ಯಾಯವಾದ ಬಂಧುತ್ವ ಮತ್ತು ಸಮುದಾಯದ ಸಾಧ್ಯತೆಗಳನ್ನು ಶೋಧಿಸುತ್ತದೆ.
ಈ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ, ಶರಣರ ಸಮುದಾಯ ಮತ್ತು ಗುರು-ಶಿಷ್ಯ ಪರಂಪರೆಯನ್ನು ಒಂದು ರೀತಿಯ 'ಕ್ವಿಯರ್ ಬಂಧುತ್ವ' (Queer Kinship) ಎಂದು ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸಬಹುದು. ಇದು ರಕ್ತಸಂಬಂಧದ ಮೇಲೆ ನಿಂತ ಕುಟುಂಬದ ಬದಲಿಗೆ, ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಒಲವಿನ ಮೇಲೆ ನಿಂತ 'ಆಯ್ಕೆಯ ಕುಟುಂಬ' (Chosen Family). ಸನ್ಯಾಸ ಅಥವಾ ವಿರಕ್ತಿಯ ಜೀವನವು ಗೃಹಸ್ಥಾಶ್ರಮದ ನಿಯಮಗಳ ನಿರಾಕರಣೆಯಾಗಿದ್ದು, ಇದುವೇ ಅಂದಿನ ಸಾಮಾಜಿಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಅಡಿಪಾಯವನ್ನು ಪ್ರಶ್ನಿಸುವ ಒಂದು ಕ್ರಾಂತಿಕಾರಕ ಹೆಜ್ಜೆಯಾಗಿತ್ತು. ಮರುಳಸಿದ್ಧರ ವಚನವು, ಈ ರೀತಿಯ ಆಂತರಿಕ ಪಯಣ ಮತ್ತು ಅತೀತ ಸ್ಥಿತಿಯ ಮಾರ್ಗವನ್ನು ವಿವರಿಸುವ ಮೂಲಕ, ಈ ಪರ್ಯಾಯ ಜೀವನ ವಿಧಾನದ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಪ್ರಣಾಳಿಕೆಯಾಗುತ್ತದೆ. ಇದು ವ್ಯಕ್ತಿಯು ಸಾಮಾಜಿಕ ಬಂಧನಗಳಿಂದ (ಭವ) ಮುಕ್ತನಾಗಿ, ಹೊಸ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಕುಟುಂಬವನ್ನು ಸೇರಲು ಬೇಕಾದ 'ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ'ವನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ.
ಭಾಗ IV: ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಅನುವಾದಗಳು (English Translations)
ಮರುಳಸಿದ್ಧರ ವಚನದಂತಹ ಸಾಂದ್ರ ಮತ್ತು ಬಹು-ಆಯಾಮದ ಪಠ್ಯವನ್ನು ಅನುವಾದಿಸುವುದು ಒಂದು ಸವಾಲಿನ ಕೆಲಸ. ಒಂದೇ ಅನುವಾದವು ಅದರ ಎಲ್ಲಾ ಅರ್ಥದ ಪದರಗಳನ್ನು ಹಿಡಿದಿಡಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ. ಆದ್ದರಿಂದ, ಇಲ್ಲಿ ನಾಲ್ಕು ವಿಭಿನ್ನ ಅನುವಾದಗಳನ್ನು ಅವುಗಳ ಸಮರ್ಥನೆಗಳೊಂದಿಗೆ ನೀಡಲಾಗಿದೆ.
1. ಅಕ್ಷರಶಃ ಅನುವಾದ (Literal Translation)
ಅನುವಾದ:
For the eye's vision to be perfected in the temple,
For the hearing to spread into the sky,
For the utterance to become non-existent and attain mental peace,
What wonder is it to conquer time, karma, and worldly existence, tell me, O Lord Revanna!
ಸಮರ್ಥನೆ: ಈ ಅನುವಾದವು ಮೂಲ ಕನ್ನಡದ ಪದಗಳು ಮತ್ತು ವಾಕ್ಯ ರಚನೆಗೆ ಸಾಧ್ಯವಾದಷ್ಟು ನಿಷ್ಠೆಯಿಂದಿರಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ವಚನದ ನೇರ ಅರ್ಥವನ್ನು ಮತ್ತು ಅದರ ರಚನಾತ್ಮಕ ಅನುಕ್ರಮವನ್ನು ತಿಳಿಸುತ್ತದೆ. 'ಆಲಿ' ಪದಕ್ಕೆ 'ಕಣ್ಣಿನ ದೃಷ್ಟಿ' (eye's vision) ಎಂಬ ಅರ್ಥವನ್ನು ಬಳಸುವ ಮೂಲಕ, ಯೋಗಸಾಧನೆಯಲ್ಲಿನ ಏಕಾಗ್ರತೆಯ ಅಂಶವನ್ನು ಇದು ನೇರವಾಗಿ ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. 'ಕರಿಗೊಳಲು' ಪದಕ್ಕೆ 'to be perfected' (ಪರಿಪೂರ್ಣಗೊಳ್ಳಲು) ಎಂಬ ಅರ್ಥವನ್ನು ಬಳಸಲಾಗಿದೆ. ಇದು 'ಇದ್ದಿಲಾಗುವುದು' ಎಂಬ ಕಠಿಣ ರೂಪಕವನ್ನು ತಪ್ಪಿಸಿ, ಯೋಗಸಾಧನೆಯ ಅಂತಿಮ ಗುರಿಯಾದ ಪರಿಪೂರ್ಣತೆಯ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ನೇರವಾಗಿ ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಅನುವಾದವು ಕಾವ್ಯಾತ್ಮಕತೆಗಿಂತ ನಿಖರತೆಗೆ ಹೆಚ್ಚು ಒತ್ತು ನೀಡುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಮೂಲ ಪಠ್ಯದ ಭಾಷಿಕ ರಚನೆಯನ್ನು ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲು ಬಯಸುವವರಿಗೆ ಉಪಯುಕ್ತವಾಗಿದೆ.
2. ಕಾವ್ಯಾತ್ಮಕ / ಅನುಭಾವದ ಅನುವಾದ (Poetic / Mystical Translation)
ಈ ಅನುವಾದವು ವಚನದ ಅನುಭಾವದ ಮತ್ತು ತತ್ವಜ್ಞಾನದ ಆಳವನ್ನು ಸೆರೆಹಿಡಿಯಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ಕೇವಲ ಪದಗಳ ಭಾಷಾಂತರವಲ್ಲ, ಬದಲಾಗಿ ಅದರ 'ಭಾವ' (bhava) ಅಥವಾ ಸಾರವನ್ನು ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಕಾವ್ಯದ ಚೌಕಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಮರುಸೃಷ್ಟಿಸುವ ಪ್ರಯತ್ನ.
When the focused gaze, within its temple, is tempered into One,
And inner hearing spreads to claim the Void, its journey done;
When the mind’s own voice is silenced, rendered back to naught,
And in that calm, a perfect peace of consciousness is wrought;
Then what strange marvel is it, tell me, Lord Revanna, say,
To conquer Time, and Karma’s chain, and worldly disarray?
ಸಮರ್ಥನೆ:
"focused gaze" ಮತ್ತು "tempered into One": 'ಆಲಿ'ಯನ್ನು 'focused gaze' (ಕೇಂದ್ರೀಕೃತ ದೃಷ್ಟಿ) ಎಂದು ಭಾಷಾಂತರಿಸುವ ಮೂಲಕ, 'ಧಾರಣ' ಮತ್ತು 'ತ್ರಾಟಕ'ದ ಯೌಗಿಕ ಆಯಾಮವನ್ನು ಇದು ಸೆರೆಹಿಡಿಯುತ್ತದೆ. 'ಕರಿಗೊಳು'ವಿನ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಯನ್ನು 'tempered into One' (ಒಂದಾಗಿ ಹದಗೊಳ್ಳುವುದು) ಎಂದು ಭಾಷಾಂತರಿಸಲಾಗಿದೆ. 'Tempered' ಎನ್ನುವುದು 'ಹದಗೊಳ್ಳುವುದು', 'ಶುದ್ಧೀಕರಣಗೊಳ್ಳುವುದು' ಮತ್ತು 'ಗಟ್ಟಿಯಾಗುವುದು' ಎಂಬ ಅರ್ಥಗಳನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ. ಇದು 'ಘನಿಕೃತ' (solidified) ಮತ್ತು 'ಪಕ್ವ' (matured) ಸ್ಥಿತಿಗಳನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. 'into One' ಎನ್ನುವುದು 'ಕಲಸು' (to mix), 'ಕಲೆ' (to join) ಮತ್ತು 'ಒಂದಾಗು' ಎಂಬ ಐಕ್ಯತೆಯ ಭಾವವನ್ನು ಹಿಡಿದಿಡುತ್ತದೆ.
"claim the Void": 'ಆಕಾಶವನಡರಲು' ಎಂಬುದನ್ನು ಹೀಗೆ ಭಾಷಾಂತರಿಸುವ ಮೂಲಕ, ಕೇವಲ ಹರಡುವುದಲ್ಲ, ಬದಲಾಗಿ ಶೂನ್ಯವನ್ನು ಅಥವಾ ಬಯಲನ್ನು ಆವರಿಸಿಕೊಂಡು ಅದರಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗುವ ಕ್ರಿಯಾತ್ಮಕ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ಇದು ಧ್ವನಿಸುತ್ತದೆ.
ಲಯ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಸ: ಈ ಅನುವಾದವು ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಕಾವ್ಯದ ಲಯ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಸವನ್ನು (AABBCC) ಬಳಸಿಕೊಂಡು, ಮೂಲ ವಚನದ ಗೇಯತೆ ಮತ್ತು ಮೌಖಿಕ ಪರಂಪರೆಯ ಗುಣವನ್ನು ಪ್ರತಿಧ್ವನಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತದೆ.
3. ದಪ್ಪ ಅನುವಾದ (Thick Translation)
'ದಪ್ಪ ಅನುವಾದ'ವು ಕೇವಲ ಪಠ್ಯವನ್ನು ಭಾಷಾಂತರಿಸುವುದಿಲ್ಲ, ಬದಲಾಗಿ ಅದರ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ, ತಾತ್ವಿಕ ಮತ್ತು ಭಾಷಿಕ ಸಂದರ್ಭವನ್ನು ವಿವರಿಸುವ ಮೂಲಕ, ಹೊರಗಿನ ಓದುಗನಿಗೆ ಅದರ ಸಂಪೂರ್ಣ ಅರ್ಥವನ್ನು ತಲುಪಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತದೆ.
ಸಾಲು 1:
ಮೂಲ: ಆಲಿ ಆಲಯದಲ್ಲಿ ಕರಿಗೊಳಲು,
ಲಿಪ್ಯಂತರ (Transliteration): Āli ālayadalli karigoḷalu,
ಪದಶಃ ಅರ್ಥ (Literal Meaning): For the eye's focused gaze to be perfected/integrated in the temple/abode,
ವಿವರಣೆ ಮತ್ತು ಸಮರ್ಥನೆ (Annotation and Justification): ಈ ಸಾಲು ವಚನದ ಕೇಂದ್ರ ರೂಪಕವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸುತ್ತದೆ.
ಆಲಿ (Āli): ಈ ಪದಕ್ಕೆ ಮೂರು ಪ್ರಮುಖ ಅರ್ಥಗಳಿವೆ: 1) ಕಣ್ಣು/ದೃಷ್ಟಿ (The Eye/Gaze): ಯೋಗಸಾಧನೆಯಲ್ಲಿ, ಇದು ದೃಷ್ಟಿಯನ್ನು ಒಳಮುಖವಾಗಿಸಿ, 'ಆಜ್ಞಾಚಕ್ರ'ದ ಮೇಲೆ ಕೇಂದ್ರೀಕರಿಸುವುದನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. 2) ಘನೀಕೃತ ಏಕಾಗ್ರತೆ (Condensed Focus): ಆಲಿಕಲ್ಲು ನೀರಿನ ಘನೀಕೃತ ರೂಪವಾದಂತೆ, 'ಆಲಿ'ಯು ಪ್ರಜ್ಞೆಯ ಅಥವಾ ಗಮನದ ಘನೀಕೃತ ರೂಪವನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ಯೋಗದ 'ಧಾರಣ' (concentration) ಸ್ಥಿತಿಗೆ ಸಂವಾದಿಯಾಗಿದೆ. 3) ಆಲಿಕಲ್ಲು (Hailstone): ಅಹಂಕಾರದ ಘನೀಭೂತ ರೂಪ. ನೀರಿನಲ್ಲಿ ಕರಗುವ ಆಲಿಕಲ್ಲಿನಂತೆ, ಅಹಂಕಾರವು ಪರಮಾತ್ಮನಲ್ಲಿ ಲೀನವಾಗಬೇಕು.
ಆಲಯ (Ālaya): ಇದರರ್ಥ 'ದೇಗುಲ' ಅಥವಾ 'ನೆಲೆ'. ಶರಣರ 'ದೇಹವೇ ದೇಗುಲ' ಎಂಬ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಯ ಪ್ರಕಾರ, ಇದು ಸಾಧಕನ ದೇಹವನ್ನೇ ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ.
ಕರಿಗೊಳಲು (Karigoḷalu): ಇದು ಈ ವಚನದ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಮುಖ ಮತ್ತು ಅನುವಾದಿಸಲು ಕಷ್ಟಕರವಾದ ಪಾರಿಭಾಷಿಕ ಪದ (technical term). ಇದರ ಪದಶಃ ಅರ್ಥ 'ಕರಿಯಾಗಲು' (to become black/charcoal) ಎಂದಾದರೂ, ವಚನ ಸಾಹಿತ್ಯದಲ್ಲಿ ಇದು ಒಂದು ಆಳವಾದ ತಾತ್ವಿಕ ಸ್ಥಿತ್ಯಂತರವನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ಕೇವಲ ಸುಟ್ಟು ಕರಕಾಗುವುದಲ್ಲ, ಬದಲಾಗಿ ಜ್ಞಾನದ ಬೆಂಕಿಯಲ್ಲಿ ಬೆಂದು, ಹದಗೊಂಡು, ಪರಿಪಕ್ವವಾಗಿ (to mature/ripen), ತನ್ನೆಲ್ಲ ಚಂಚಲತೆಯನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡು ಸ್ಥಿರವಾಗಿ ಘನೀಭೂತವಾಗುವ (to solidify/be tempered) ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ. ಇದು 'ಕಲಸು' (to mix) ಅಥವಾ 'ಕಲೆ' (to join) ಎಂಬಂತೆ, ಅಹಂಕಾರವು ಪರಮಾತ್ಮನಲ್ಲಿ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ವಿಲೀನಗೊಂಡು (to become one), ತನ್ನ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಅಸ್ತಿತ್ವವನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳುವ ಸ್ಥಿತಿಯಾಗಿದೆ. ಈ ಪರಿವರ್ತನೆಯು ಅಪರಿವರ್ತನೀಯ (irreversible). ಒಮ್ಮೆ 'ಕರಿಗೊಂಡ' ಅರಿವು ಮತ್ತೆ ಅಜ್ಞಾನಕ್ಕೆ ಮರಳದು. ಆದ್ದರಿಂದ, ಇದನ್ನು 'to be tempered into permanence', 'to be perfectly integrated', ಅಥವಾ 'to mature into oneness' ಎಂದು ಭಾಷಾಂತರಿಸಬಹುದು.
ಸಾಲು 2:
ಮೂಲ: ಶ್ರವಣವು ಆಕಾಶವನಡರಲು,
ಲಿಪ್ಯಂತರ (Transliteration): Śravaṇavu ākāśavan-aḍaralu,
ಪದಶಃ ಅರ್ಥ (Literal Meaning): For the hearing to spread/pervade the sky/space,
ವಿವರಣೆ ಮತ್ತು ಸಮರ್ಥನೆ (Annotation and Justification): ಇದು ಯೋಗಸಾಧನೆಯ ಎರಡನೇ ಹಂತವನ್ನು ವಿವರಿಸುತ್ತದೆ.
ಶ್ರವಣ (Śravaṇa): ಇದು ಕೇವಲ ಬಾಹ್ಯ ಶಬ್ದಗಳನ್ನು ಕೇಳುವುದಲ್ಲ, ಬದಲಾಗಿ 'ನಾದಯೋಗ'ದಲ್ಲಿ (Nada Yoga) ಕೇಳಿಬರುವ ಅಂತರಂಗದ ದೈವೀ ನಾದವನ್ನು (ಅನಾಹತ ನಾದ - unstruck sound) ಆಲಿಸುವುದು.
ಆಕಾಶ (Ākāśa): ಇದು ಕೇವಲ ಭೌತಿಕ ಆಕಾಶವಲ್ಲ. ಶರಣರ ಪರಿಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ, ಇದು 'ಬಯಲು' (the Void) ಅಥವಾ ಎಲ್ಲೆಗಳಿಲ್ಲದ, ನಿರಾಕಾರವಾದ ಪರಮ ಪ್ರಜ್ಞೆಯನ್ನು (Supreme Consciousness) ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ.
ಅಡರಲು (Aḍaralu): 'ಹರಡುವುದು' ಅಥವಾ 'ವ್ಯಾಪಿಸುವುದು'. ಅಂತರಂಗದ ನಾದವು ಸಾಧಕನ ಪ್ರಜ್ಞೆಯನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಆವರಿಸಿ, 'ಬಯಲು' ತತ್ವದಲ್ಲಿ ಲೀನವಾಗುವುದನ್ನು ಇದು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ.
ಸಾಲು 3:
ಮೂಲ: ಉಲುಹು ನಿರ್ಭೂತ ಚಿತ್ತಸಮಾಧಾನವನೈದಲು,
ಲಿಪ್ಯಂತರ (Transliteration): Uluhu nirbhūta citta-samādhānavan-aidalu,
ಪದಶಃ ಅರ್ಥ (Literal Meaning): For the utterance to become non-existent and attain mind-equanimity,
ವಿವರಣೆ ಮತ್ತು ಸಮರ್ಥನೆ (Annotation and Justification): ಇದು ಯೋಗದ ಅಂತಿಮ ಹಂತಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದನ್ನು ವಿವರಿಸುತ್ತದೆ.
ಉಲುಹು (Uluhu): 'ಮಾತು' ಅಥವಾ 'ಶಬ್ದ'. ಇದು ಮನಸ್ಸಿನ ನಿರಂತರವಾದ ಆಂತರಿಕ ಸಂಭಾಷಣೆ ಅಥವಾ ಯೋಗಸೂತ್ರದಲ್ಲಿ ಹೇಳುವ 'ಚಿತ್ತವೃತ್ತಿ'ಗಳನ್ನು (mental fluctuations) ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ.
ನಿರ್ಭೂತ (Nirbhūta): 'ಹುಟ್ಟಿಲ್ಲದ' ಅಥವಾ 'ಲಯವಾದ'. ಇದು ಕೇವಲ ಮಾತು ನಿಲ್ಲುವುದಲ್ಲ, ಬದಲಾಗಿ ಆಲೋಚನೆಗಳ ಹುಟ್ಟೇ ನಿಂತುಹೋಗುವ ಸ್ಥಿತಿ. ಇದು ಪತಂಜಲಿಯ 'ಚಿತ್ತವೃತ್ತಿ ನಿರೋಧ'ಕ್ಕೆ (cessation of the modifications of the mind) ಸಮಾನವಾಗಿದೆ.
ಚಿತ್ತಸಮಾಧಾನ (Citta-samādhāna): 'ಮನಸ್ಸಿನ ಸಮಾಧಾನ' ಅಥವಾ 'ಸಮಸ್ಥಿತಿ'. ಇದು ಸಮಾಧಿಯ (Samadhi) ಸ್ಥಿತಿಗೆ ಹತ್ತಿರವಾಗಿದ್ದು, ಎಲ್ಲ ದ್ವಂದ್ವಗಳೂ ಲಯವಾಗಿ, ಪರಮ ಶಾಂತಿಯು ನೆಲೆಸುವ ಸ್ಥಿತಿಯಾಗಿದೆ.
ಸಾಲು 4:
ಮೂಲ: ಕಾಲಕರ್ಮಭವಂಗಳ ಗೆಲುವುದಿದೇನು ಸೋಜಿಗವು ಹೇಳಾ, ರೇವಣ್ಣಪ್ರಭುವೆ.
ಲಿಪ್ಯಂತರ (Transliteration): Kāla-karma-bhavaṅgaḷa geluvud-idēnu sōjigavu hēḷā, Rēvaṇṇaprabhuve.
ಪದಶಃ ಅರ್ಥ (Literal Meaning): To conquer time, karma, and worldly existence—what wonder is this, tell me, O Lord Revanna!
ವಿವರಣೆ ಮತ್ತು ಸಮರ್ಥನೆ (Annotation and Justification): ಇದು ಸಾಧನೆಯ ಫಲಿತಾಂಶ ಮತ್ತು ವಚನಕಾರನ ದೃಢ ನಂಬಿಕೆಯನ್ನು ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸುತ್ತದೆ.
ಕಾಲಕರ್ಮಭವಂಗಳ ಗೆಲ್ಲುವುದು (To conquer time, karma, and worldly existence): 'ಗೆಲ್ಲುವುದು' ಎಂದರೆ ನಾಶಪಡಿಸುವುದಲ್ಲ, ಬದಲಾಗಿ ಅವುಗಳ ಬಂಧನದಿಂದ 'ಅತೀತರಾಗುವುದು' (to transcend). ಯೋಗದ ಮೂಲಕ ಸಮಾಧಿ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ತಲುಪಿದವನಿಗೆ, ಕಾಲದ, ಕರ್ಮದ ಮತ್ತು ಪುನರ್ಜನ್ಮದ (ಭವ) ಚಕ್ರಗಳು ಇನ್ನು ಅನ್ವಯಿಸುವುದಿಲ್ಲ.
ಇದೇನು ಸೋಜಿಗವು (What wonder is this?): ಇದೊಂದು ಅಲಂಕಾರಿಕ ಪ್ರಶ್ನೆ (rhetorical question). ಇದರ ಅರ್ಥ 'ಇದರಲ್ಲಿ ಆಶ್ಚರ್ಯವೇನಿದೆ?' ಎಂದು. ಅಂದರೆ, ಯೋಗದ ಹಾದಿಯಲ್ಲಿ ಸರಿಯಾಗಿ ಸಾಗಿದವನಿಗೆ, ಈ ಫಲಿತಾಂಶವು ಒಂದು ಪವಾಡವಲ್ಲ, ಬದಲಾಗಿ ಒಂದು ಸಹಜ ಮತ್ತು ನಿಶ್ಚಿತವಾದ ಪರಿಣಾಮ.
ರೇವಣ್ಣಪ್ರಭುವೆ (Rēvaṇṇaprabhuve): ಇದು ವಚನದ ಅಂಕಿತನಾಮ (signature phrase). ಮರುಳಸಿದ್ಧರು ತಮ್ಮ ಗುರುಗಳಾದ ರೇವಣಸಿದ್ಧರನ್ನು 'ರೇವಣ್ಣಪ್ರಭು' ಎಂದು ಸಂಬೋಧಿಸಿ, ತಮ್ಮ ಅನುಭವವನ್ನು ಅವರಿಗೆ ಸಮರ್ಪಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ.
4. ತಾಂತ್ರಿಕ / ವಿದೇಶೀಕರಣ ಅನುವಾದ (Technical / Foreignizing Translation)
ಈ ಅನುವಾದವು ಮೂಲ ಕನ್ನಡದ ಪಾರಿಭಾಷಿಕ ಪದಗಳನ್ನು ಹಾಗೆಯೇ ಉಳಿಸಿಕೊಂಡು, ಅವುಗಳ 'ಅನ್ಯತೆ'ಯನ್ನು (foreignness) ಎತ್ತಿ ತೋರಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ಓದುಗನಿಗೆ ಈ ಪದಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಪದಗಳಿಗೆ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಸಮಾನವಲ್ಲ ಮತ್ತು ಅವುಗಳ ಹಿಂದೆ ಒಂದು ವಿಶಿಷ್ಟ ತಾತ್ವಿಕ ಚೌಕಟ್ಟಿದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಮನದಟ್ಟು ಮಾಡಿಕೊಡುತ್ತದೆ.
ಅನುವಾದ:
For the āli in the ālaya to become karigoḷu,
For the śravaṇa to pervade the ākāśa,
For the uluhu to become nirbhūta and attain citta-samādhāna,
To conquer kāla, karma, and bhava—what wonder is this, tell me, O Rēvaṇṇaprabhu!
ಸಮರ್ಥನೆ: ಈ ಅನುವಾದವು 'ದೇಶೀಕರಣ'ವನ್ನು (domestication) ವಿರೋಧಿಸುತ್ತದೆ. ಅಂದರೆ, ಮೂಲದ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಮತ್ತು ತಾತ್ವಿಕ ವಿಶಿಷ್ಟತೆಯನ್ನು ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಓದುಗನಿಗೆ ಸುಲಭವಾಗಿಸಲು ಸರಳಗೊಳಿಸುವುದಿಲ್ಲ. ಬದಲಾಗಿ, āli, ālaya, karigoḷu ನಂತಹ ಪದಗಳನ್ನು ಲಿಪ್ಯಂತರದಲ್ಲಿ ಉಳಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಮೂಲಕ, ಓದುಗನು ಈ ಪದಗಳ ಅರ್ಥವನ್ನು 'ದಪ್ಪ ಅನುವಾದ'ದಂತಹ ವಿವರಣೆಗಳ ಮೂಲಕ ಶೋಧಿಸಲು ಪ್ರೇರೇಪಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ವಚನದ ಮೂಲದ ಅಧಿಕೃತತೆಗೆ ಮತ್ತು ಅದರ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಸಂದರ್ಭಕ್ಕೆ ಹೆಚ್ಚು ಗೌರವವನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ.
ಕಾಮೆಂಟ್‌ಗಳಿಲ್ಲ:
ಕಾಮೆಂಟ್‌ ಪೋಸ್ಟ್ ಮಾಡಿ