Listen to summary

ಅಕ್ಕ_ವಚನ_100

ಎನ್ನ ಮನ, ಪ್ರಾಣ, ಭಾವ ನಿಮ್ಮಲ್ಲಿ ನಿಂದ ಬಳಿಕ,
ಕಾಯದ ಸುಖವ ನಾನೇನೆಂದರಿಯೆನು.
ಆರು ಸೋಂಕಿದರೆಂದರಿಯೆನು.
ಚೆನ್ನಮಲ್ಲಿಕಾರ್ಜುನನ ಮನದೊಳಗೆ ಒಚ್ಚತವಾದ ಬಳಿಕ,
ಹೊರಗೇನಾಯಿತ್ತೆಂದರಿಯೆನು.
- ಅಕ್ಕ ಮಹಾದೇವಿ

೧. ಅಕ್ಷರಶಃ ಅನುವಾದ (Literal Translation)

ಈ ಅನುವಾದವು ಮೂಲ ಕನ್ನಡದ ಪದ-ರಚನೆ ಮತ್ತು ವಾಕ್ಯ-ವಿನ್ಯಾಸಕ್ಕೆ ಸಾಧ್ಯವಾದಷ್ಟು ಹತ್ತಿರವಾಗಿರಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ಓದುಗರಿಗೆ ಮೂಲದ ಭಾಷಿಕ ಸ್ವರೂಪದ ಅರಿವನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ.

After my mind, my life-force, my feeling¹ stood in You,
the body's pleasure, I know not what it is.
I know not who touched me.
After being imprinted² inside Chennamallikarjuna's mind,
I know not what happened outside.

ಅಡಿಟಿಪ್ಪಣಿಗಳು (Footnotes):
¹ ಭಾವ (bhāva) is translated as "feeling," but it also carries deeper meanings of "being," "existence," and "consciousness."
² ಒಚ್ಚತವಾದ (occatavāda) is a difficult word. "Imprinted" or "sealed" is a close approximation, but it loses the sense of dense, inseparable merging implied by the root ಒತ್ತು (ottu - to press).

೨. ಕಾವ್ಯಾತ್ಮಕ ಅನುವಾದ (Poetic Translation)

ಈ ಅನುವಾದವು ವಚನದ ಭಾವ, ಲಯ ಮತ್ತು ತಾತ್ವಿಕ ಆಳವನ್ನು ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಕಾವ್ಯದ ಚೌಕಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಸೆರೆಹಿಡಿಯಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು 'ಶಾಂತ ರಸ' ಮತ್ತು ಸಂಪೂರ್ಣ ವಿಲಯನದ ಅನುಭವವನ್ನು ಕಟ್ಟಿಕೊಡುವ ಗುರಿ ಹೊಂದಿದೆ.

Once my mind, my breath, my very soul¹
came to rest² in You,
I grew unaware of the body's delight,
oblivious to the world's touch.

Once I was sealed within the heart³
of my Lord, white as jasmine,⁴
I knew nothing more
of all that passed without.

ಅಡಿಟಿಪ್ಪಣಿಗಳು (Footnotes):
¹ "my very soul" is used to capture the totality of ಮನ, ಪ್ರಾಣ, ಭಾವ (mind, life-force, being), moving beyond a simple list to convey the unified self.
² "came to rest" attempts to capture the meaning of ನಿಂದ ಬಳಿಕ (after standing), implying a cessation of struggle and a final, serene stability.
³ "heart" is used instead of the literal "mind" (ಮನದೊಳಗೆ) as it carries a stronger connotation of the core of being and love in English poetic tradition, aligning with the bhakti context.
⁴ "Lord, white as jasmine" is a poetic rendering of ಚೆನ್ನಮಲ್ಲಿಕಾರ್ಜುನ, drawing on the well-known etymology popularized by A. K. Ramanujan. It evokes beauty and purity, which suits the serene mood of the poem better than the more rugged "Lord of the mountains."

೨. ಅನುಭಾವ ಅನುವಾದ (Mystic Translation)

ಈ ಅನುವಾದವು ವಚನದ ತಾತ್ವಿಕ ಆಳ, ಕಾವ್ಯಾತ್ಮಕ ತಂತ್ರಗಳು ಮತ್ತು ಅನುಭಾವದ ತೀವ್ರತೆಯನ್ನು ಒಂದು ಅನುಭಾವ ಗೀತೆಯ (Mystic Hymn) ರೂಪದಲ್ಲಿ ಹಿಡಿದಿಡಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತದೆ.

My thought, my soul, my sense of I—
Now anchored deep in Thee,
The body’s joy is a forgotten tongue;
Its memory is lost to me.

The passing touch of another’s hand
Is a script I cannot read.

And sealed within my Lord’s own mind,
My Lord as jasmine-white,
The world without has ceased to be;
I am un-knowing of its light.

೪. ವಿದೇಶೀಕೃತ ಅನುವಾದ (Foreignized Translation)

ಈ ಅನುವಾದವು ಮೂಲದ ವಾಕ್ಯರಚನೆ, ಲಯ ಮತ್ತು ನುಡಿಗಟ್ಟುಗಳಿಗೆ ನಿಷ್ಠವಾಗಿರಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತದೆ, ಮತ್ತು ಓದುಗರಿಗೆ ಇದು ಬೇರೊಂದು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ವಾಸ್ತವದಿಂದ ಬಂದ ಕೃತಿ ಎಂಬ ಅನುಭವವನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ.

My mana, my prāṇa, my bhāva, after standing in You,
the kāya’s pleasure, I know not what it is.
Who touched, I know not.
After being imprinted inside the mana of Chennamallikārjuna,
what happened outside, I know not.

ಐಕ್ಯದ ಅರಿವು: ಅಕ್ಕಮಹಾದೇವಿಯವರ "ಎನ್ನ ಮನ..." ವಚನದ ಒಂದು ಸಮಗ್ರ ಮತ್ತು ಬಹುಮುಖಿ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ

ಈ ವಚನವು 12ನೇ ಶತಮಾನದ ಶರಣೆ, ಅನುಭಾವಿ ಮತ್ತು ಕವಯಿತ್ರಿ ಅಕ್ಕಮಹಾದೇವಿಯವರ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಪಯಣದ ಶಿಖರಪ್ರಾಯವಾದ ಅನುಭವದ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿಯಾಗಿದೆ. ಇದು ಕೇವಲ ಭಕ್ತಿಗೀತೆಯಲ್ಲ; ಬದಲಾಗಿ, ಇದು ಒಂದು ಆಳವಾದ ತಾತ್ವಿಕ ಪ್ರಣಾಳಿಕೆ, ಮನೋವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಸ್ಥಿತಿಯ ನಿಖರವಾದ ದಾಖಲೆ, ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಕಟ್ಟುಪಾಡುಗಳನ್ನು ಮೀರಿದ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ವಿಜಯದ ಘೋಷಣೆಯಾಗಿದೆ. ಈ ವರದಿಯು, ಬಳಕೆದಾರರು ಒದಗಿಸಿದ ಸಾರ್ವತ್ರಿಕ ಮತ್ತು ವಿಶೇಷ ಚೌಕಟ್ಟುಗಳನ್ನು ಬಳಸಿ, ಈ ವಚನವನ್ನು ಅದರ ಸಮಗ್ರತೆಯಲ್ಲಿ ವಿಶ್ಲೇಷಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತದೆ. ಇದನ್ನು ಕೇವಲ ಸಾಹಿತ್ಯಿಕ ಪಠ್ಯವಾಗಿ ನೋಡದೆ, ಒಂದು ಅನುಭಾವ, ಯೋಗ, ಶಾಸ್ತ್ರ, ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ, ತಾತ್ವಿಕ, ಸಾಮಾಜಿಕ ಮತ್ತು ಮಾನವೀಯ ವಿದ್ಯಮಾನವಾಗಿ ಪರಿಗಣಿಸುತ್ತದೆ.

ಭಾಗ ೧: ಮೂಲಭೂತ ವಿಶ್ಲೇಷಣಾತ್ಮಕ ಚೌಕಟ್ಟು

ಈ ವಿಭಾಗವು ವಚನವನ್ನು ಅದರ ಮೂಲಭೂತ ಅಂಶಗಳಾದ ಸಂದರ್ಭ, ಭಾಷೆ, ಸಾಹಿತ್ಯ, ತತ್ವ ಮತ್ತು ಸಮಾಜದ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ವಿಶ್ಲೇಷಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ಮುಂದಿನ ಆಳವಾದ ಅಂತರಶಿಸ್ತೀಯ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆಗೆ ಭದ್ರ ಬುನಾದಿಯನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ.

೧. ಸಾಂದರ್ಭಿಕ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ

ಯಾವುದೇ ಪಠ್ಯದ ಅರ್ಥವು ಅದು ಹುಟ್ಟಿದ ಸಂದರ್ಭದಿಂದ ಬೇರ್ಪಡಿಸಲಾಗದ್ದು. ಈ ವಚನದ ಐತಿಹಾಸಿಕ, ಸಾಹಿತ್ಯಿಕ ಮತ್ತು ವೈಯಕ್ತಿಕ ಸಂದರ್ಭವನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸುವುದು ಅದರ ಆಳವಾದ ಅರ್ಥಗ್ರಹಣಕ್ಕೆ ಅತ್ಯಗತ್ಯ.

ಪಾಠಾಂತರಗಳು ಮತ್ತು ಶೂನ್ಯಸಂಪಾದನೆಯಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾನ

ಅಕ್ಕಮಹಾದೇವಿಯವರ ವಚನಗಳ ಪ್ರಮುಖ ಸಂಕಲನಗಳಲ್ಲಿ ಈ ವಚನವು ಸ್ಥಿರವಾಗಿ ದಾಖಲಾಗಿದೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ತರಳಬಾಳು ಮಠದ ಆನ್‌ಲೈನ್ ಸಂಚಯದಲ್ಲಿ ಇದು 100ನೇ ವಚನವಾಗಿಯೂ ¹, ವಿಕಿಸೋರ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ 118ನೇ ವಚನವಾಗಿಯೂ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ.² ಇದರ ಪಾಠಾಂತರಗಳು ಅತ್ಯಂತ ವಿರಳವಾಗಿದ್ದು, ವಚನದ ಮೂಲ ರೂಪವು ಹೆಚ್ಚಿನ ಬದಲಾವಣೆಗಳಿಲ್ಲದೆ ಉಳಿದುಕೊಂಡಿದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ವಚನದ ಸಂದೇಶದ ಸ್ಪಷ್ಟತೆ ಮತ್ತು ಮಹತ್ವಕ್ಕೆ ಸಾಕ್ಷಿಯಾಗಿದೆ.

ಆದಾಗ್ಯೂ, ಅತ್ಯಂತ ಮಹತ್ವದ ವಿಷಯವೆಂದರೆ, ಈ ವಚನವು 15-16ನೇ ಶತಮಾನಗಳಲ್ಲಿ ಸಂಪಾದಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಯಾವುದೇ ಐದು ಶೂನ್ಯಸಂಪಾದನೆಗಳಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುವುದಿಲ್ಲ. ಶೂನ್ಯಸಂಪಾದನೆಯು ಶರಣರ ವಚನಗಳನ್ನು ಒಂದು ನಾಟಕೀಯ ಸಂವಾದದ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಜೋಡಿಸಿ, ಅವರ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಪಯಣವನ್ನು ನಿರೂಪಿಸುವ ಒಂದು ವಿಶಿಷ್ಟ ಕೃತಿ.³ ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಅಕ್ಕನು ಅನುಭವ ಮಂಟಪಕ್ಕೆ ಪ್ರವೇಶಿಸುವ ಸಂದರ್ಭವನ್ನು ಅಲ್ಲಮಪ್ರಭು ಮತ್ತು ಅವಳ ನಡುವಿನ ತೀವ್ರವಾದ ತಾತ್ವಿಕ ಸಂವಾದವಾಗಿ ಚಿತ್ರಿಸಲಾಗಿದೆ.

ಈ ವಚನವು ಅಂತಹ ಯಾವುದೇ ಸಂವಾದದ ಭಾಗವಲ್ಲ. ಇದು ಪ್ರಶ್ನೆಯೂ ಅಲ್ಲ, ಉತ್ತರವೂ ಅಲ್ಲ. ಇದು ಒಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿಯು ತನ್ನ ಅನುಭವದ ಪರಾಕಾಷ್ಠೆಯಲ್ಲಿ ನೀಡುವ ಏಕಮುಖಿ, ಸಂಪೂರ್ಣ ಮತ್ತು ಅಂತಿಮ ಘೋಷಣೆಯಾಗಿದೆ. ಈ ವಚನವು ಸಂವಾದಗಳನ್ನು, ಚರ್ಚೆಗಳನ್ನು, ಪರೀಕ್ಷೆಗಳನ್ನು ಮೀರಿದ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ವರ್ಣಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು 'ಆಗುವಿಕೆ' (becoming) ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲ, 'ಆದ' (being) ಸ್ಥಿತಿಯ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿ. ಶೂನ್ಯಸಂಪಾದನೆಯ ಸಂಪಾದಕರಿಗೆ ಇಂತಹ ಅ-ಸಂಬಂಧಾತ್ಮಕ (non-relational), ನಿರುಪಾಧಿಕ ಹೇಳಿಕೆಯನ್ನು ತಮ್ಮ ನಾಟಕೀಯ ಚೌಕಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಅಳವಡಿಸುವುದು ಕಷ್ಟಕರವಾಗಿರಬಹುದು. ಹೀಗಾಗಿ, ಶೂನ್ಯಸಂಪಾದನೆಯಲ್ಲಿ ಇದರ ಅನುಪಸ್ಥಿತಿಯೇ ಈ ವಚನವು ಶರಣರ ಸಾಧನೆಯ ಅಂತಿಮ ಗುರಿಯಾದ 'ಐಕ್ಯಸ್ಥಲ'ದ ವರ್ಣನೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಇನ್ನಷ್ಟು ದೃಢಪಡಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ಅನುಭವ ಮಂಟಪದ ಚರ್ಚೆಗಳ ಫಲಿತಾಂಶವೇ ಹೊರತು, ಆ ಚರ್ಚೆಯ ಭಾಗವಲ್ಲ.

ಅನುಭಾವಿಕ ಪಯಣದ ಘಟ್ಟ

ಈ ವಚನವು ಅಕ್ಕಮಹಾದೇವಿಯವರ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಪಯಣದ ಯಾವ ಘಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಮೂಡಿಬಂದಿರಬಹುದು ಎಂಬುದು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿದೆ. ಇದು ಅವಳ ಆರಂಭಿಕ ಹಂತದ ವಿರಹ, ಹಂಬಲ, ಮತ್ತು ಹೋರಾಟಗಳನ್ನು ಚಿತ್ರಿಸುವ ವಚನಗಳಿಗಿಂತ (ಉದಾ: "ಸುಳಿದು ಬೀಸುವ ಗಾಳಿ ಉರಿಯಾಯಿತವ್ವ") ಸಂಪೂರ್ಣ ಭಿನ್ನವಾಗಿದೆ.⁴ ಇದು ಲೌಕಿಕ ಪತಿ ಕೌಶಿಕನನ್ನು ತ್ಯಜಿಸಿ, ಕಲ್ಯಾಣದ ಅನುಭವ ಮಂಟಪದಲ್ಲಿ ಅಲ್ಲಮ, ಬಸವಣ್ಣನವರಂತಹ ಶರಣರೊಂದಿಗೆ ತೀವ್ರವಾದ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಸಂವಾದಗಳನ್ನು ನಡೆಸಿ, ಅವರಿಂದ 'ಅಕ್ಕ' ಎಂಬ ಗೌರವವನ್ನು ಪಡೆದ ನಂತರದ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತದೆ.

ಇದು 'ಶರಣಸತಿ - ಲಿಂಗಪತಿ' ಭಾವದ ಸಿದ್ಧಿ. ಈ ಭಾವದಲ್ಲಿ, ಸಾಧಕನು (ಸತಿ) ತನ್ನನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ದೈವಕ್ಕೆ (ಪತಿ) ಅರ್ಪಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ.⁵ ಈ ವಚನದಲ್ಲಿ, ಸತಿಯಾದ ಅಕ್ಕನು ಪತಿಯಾದ ಚೆನ್ನಮಲ್ಲಿಕಾರ್ಜುನನಲ್ಲಿ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ವಿಲೀನಗೊಂಡಿದ್ದಾಳೆ. ಅವಳ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಅಸ್ತಿತ್ವ, ಅವಳ ದೇಹದ ಅರಿವು, ಅವಳ ಹೊರಪ್ರಪಂಚದ ಜ್ಞಾನ—ಎಲ್ಲವೂ ಅಳಿಸಿಹೋಗಿವೆ. ಕಲ್ಯಾಣವನ್ನು ಬಿಡುವಾಗ, "ಚೆನ್ನಮಲ್ಲಿಕಾರ್ಜುನನ ಕೂಡಲು ನನ್ನ ಹರಸಿರೆ" ಎಂದು ಕೇಳಿಕೊಳ್ಳುವ ಅವಳ ಮಾತುಗಳು , ಈ ವಚನದಲ್ಲಿ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಸಾಕ್ಷಾತ್ಕಾರಗೊಂಡಿವೆ. ಇದು ಅವಳ ಪಯಣದ ಅಂತ್ಯ, ಗುರಿಯ ಪ್ರಾಪ್ತಿ.

೨. ಭಾಷಿಕ ಆಯಾಮ

ವಚನ ಸಾಹಿತ್ಯದ ಶಕ್ತಿಯು ಅದರ ಸರಳ, ನೇರ ಮತ್ತು ಆಡುಮಾತಿನ ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿದೆ. ಈ ವಚನದ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಪದವೂ ಆಳವಾದ ತಾತ್ವಿಕ ಮತ್ತು ಅನುಭಾವಿಕ ಅರ್ಥಗಳನ್ನು ಹೊತ್ತಿದೆ.

ಪದ-ಹಾಗೂ-ಪದದ ಗ್ಲಾಸಿಂಗ್ ಮತ್ತು ಲೆಕ್ಸಿಕಲ್ ಮ್ಯಾಪಿಂಗ್

ಈ ವಚನದ ಭಾಷಿಕ ರಚನೆಯು ಅದರ ತಾತ್ವಿಕ ವಾದವನ್ನು ನಿಖರವಾಗಿ ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ಸಾಧಕನ ಆಂತರಿಕ ಲೋಕದಿಂದ ಆರಂಭವಾಗಿ, ಬಾಹ್ಯ ಪ್ರಪಂಚದ ಸಂಪೂರ್ಣ ನಿರಾಕರಣೆಯಲ್ಲಿ ಕೊನೆಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಈ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ಕೆಳಗಿನ ಕೋಷ್ಟಕದಲ್ಲಿ ವಿಶ್ಲೇಷಿಸಲಾಗಿದೆ.

ಕೋಷ್ಟಕ 1: ಪದಗಳ ನಿರುಕ್ತ, ಅಕ್ಷರಶಃ ಮತ್ತು ತಾತ್ವಿಕ ಅರ್ಥಗಳ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ

ಪದ (Word)	ಅಕ್ಷರಶಃ ಅರ್ಥ (Literal Meaning)	ಸಾಂದರ್ಭಿಕ ಅರ್ಥ (Contextual Meaning)	ಅನುಭಾವಿಕ/ತಾತ್ವಿಕ ಅರ್ಥ (Mystical/Philosophical Meaning)	ನಿರುಕ್ತ ಮತ್ತು ಧಾತು (Etymology and Root Word Analysis)	ಸಂಭಾವ್ಯ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಸಮಾನಾರ್ಥಕಗಳು (Possible English Equivalents)
ಎನ್ನ (enna)	ನನ್ನ (my)	ನನ್ನ ಅಸ್ತಿತ್ವದ, ನನ್ನ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವದ (of my being, of my personality)	ಅಹಂಕಾರದ, ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಅಸ್ತಿತ್ವದ ಭಾವ (of the ego, of the sense of separate self)	ಪ್ರಾಚೀನ ದ್ರಾವಿಡ `*yan-` (I). ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ `ಏನ್` (I), `ಎನ್ನ` (my).	My, of me, the 'I'
ಮನ (mana)	ಮನಸ್ಸು (mind)	ಚಿಂತನೆ, ಸಂಕಲ್ಪ, ಯೋಚನೆ (thought, intention, thinking)	ಅಂತರಂಗದ ಮೊದಲ ಪದರ; ಸಂಕಲ್ಪ-ವಿಕಲ್ಪಗಳ, ದ್ವಂದ್ವದ ತಾಣ (The first layer of the inner self; the seat of duality and thought-constructs).	ಸಂಸ್ಕೃತ `मनस्` (manas) - to think.	Mind, thought, consciousness
ಪ್ರಾಣ (prāṇa)	ಜೀವ, ಉಸಿರು (life, breath)	ಜೀವಶಕ್ತಿ, ಅಸ್ತಿತ್ವದ ಚೈತನ್ಯ (life-force, vital energy)	ಕೇವಲ ಭೌತಿಕ ಉಸಿರಾಟವಲ್ಲ, ದೇಹವನ್ನು ಚಲನಶೀಲವಾಗಿರಿಸುವ ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಶಕ್ತಿ (Not just physical breath, but the subtle energy that animates the body).	ಸಂಸ್ಕೃತ `प्र + अन्` (pra + an) - to breathe forth.	Life-force, vital breath, spirit, soul
ಭಾವ (bhāva)	ಭಾವನೆ, ಅಸ್ತಿತ್ವ (feeling, existence)	ಅನುಭವ, ಅರಿವು, ಪ್ರಜ್ಞೆ (experience, awareness, consciousness)	ಅರಿವಿನ ಅತ್ಯಂತ ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಸ್ಥಿತಿ; ಅಸ್ತಿತ್ವದ ಅರಿವು; ಪ್ರೀತಿ-ಭಕ್ತಿಯ ಅನುಭಾವ (The subtlest state of knowing; the feeling of being; the mystical experience of love-devotion).	ಸಂಸ್ಕೃತ `भू` (bhū) - to be, to become.	Feeling, being, state of existence, consciousness, devotion
ನಿಮ್ಮಲ್ಲಿ (nimmalli)	ನಿನ್ನ ಒಳಗೆ (inside you)	ನಿನ್ನ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿ (in your being)	ಪರಮಾತ್ಮನಲ್ಲಿ, ಲಿಂಗತತ್ವದಲ್ಲಿ, ನಿರಾಕಾರವಾದ ನಿನ್ನಲ್ಲಿ (In the Supreme Self, in the Linga principle, in You, the formless one).	`ನೀಮ್` (you, pl./hon.) + `-ಅಲ್ಲಿ` (locative suffix).	In you, within you, upon you
ನಿಂದ ಬಳಿಕ (ninda baḷika)	ನಿಂತ ನಂತರ (after standing)	ಸ್ಥಾಪಿತವಾದ ಮೇಲೆ, ನೆಲೆಗೊಂಡ ನಂತರ (after being established, after settling)	ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಸಮರ್ಪಿತವಾಗಿ, ಚಲನೆಯಿಲ್ಲದೆ ಸ್ಥಿರವಾದ ನಂತರ (After becoming completely surrendered and stable without movement).	`ನಿಲ್ಲು` (nil - to stand, stop) + `-ದ` (past tense) + `ಬಳಿಕ` (after).	After standing, after being established, once it rested
ಕಾಯದ (kāyada)	ದೇಹದ (of the body)	ಭೌತಿಕ ಶರೀರದ, ದೈಹಿಕ (of the physical body)	ಕಾಯವೇ ಕೈಲಾಸ: ದೇಹವು ಕೇವಲ ಮಾಂಸವಲ್ಲ, ಅದು ಬ್ರಹ್ಮಾಂಡದ ಪ್ರತಿರೂಪ, ದೇವಾಲಯ (The body is Kailasa: It is not mere flesh but a microcosm of the cosmos, a temple).	ಅಚ್ಚಗನ್ನಡ `ಕಾಯ್` (kāy) - to guard, to produce, to be. `ಕಾಯಿ` (fruit) ಮತ್ತು `ಕಾಯ` (body) ಒಂದೇ ಮೂಲದಿಂದ ಬಂದಿವೆ. ದೇಹವು ಆತ್ಮವನ್ನು ಕಾಯುವ, ಕಾಪಾಡುವ ಕೋಶ.	Of the body, of the physical form, somatic
ಸುಖವ (sukhava)	ಸಂತೋಷವನ್ನು (happiness)	ಇಂದ್ರಿಯ ಸುಖ, ಭೌತಿಕ ಆನಂದ (sensory pleasure, physical delight)	ಲೌಕಿಕ ಮತ್ತು ದೈಹಿಕ ಅನುಭವಗಳಿಂದ ಬರುವ ಕ್ಷಣಿಕ ಸಂತೋಷ (The transient pleasure derived from worldly and bodily experiences).	ಸಂಸ್ಕೃತ `सुख` (sukha).	Pleasure, happiness, comfort, delight
ನಾನೇನೆಂದರಿಯೆನು (nānēnendariyanu)	ನಾನು ಏನು ಎಂದು ತಿಳಿಯೆನು (I do not know what it is)	ನನಗೆ ಅದರ ಅನುಭವವೇ ಇಲ್ಲ (I have no experience of it)	ಆ ದ್ವೈತ ಅನುಭವದ ಅರಿವೇ ನನ್ನ ಪ್ರಜ್ಞೆಯಿಂದ ಅಳಿಸಿಹೋಗಿದೆ (The very awareness of that dualistic experience is erased from my consciousness).	`ನಾನು`+`ಏನು`+`ಎಂದು`+`ಅರಿಯೆನು`. `ಅರಿ` (ari - to know) ಎಂಬುದು ಕನ್ನಡ ಧಾತು.	I know not what it is, I am not aware of it
ಆರು (āru)	ಯಾರು (who)	ಯಾವುದೇ ವ್ಯಕ್ತಿ (any person)	ಹೊರಗಿನ ಯಾವುದೇ ವಸ್ತು, ವ್ಯಕ್ತಿ, ಅಥವಾ ಶಕ್ತಿ (Any external object, person, or force).	ಅಚ್ಚಗನ್ನಡ.	Who, anyone
ಸೋಂಕಿದರೆಂದರಿಯೆನು (sōṅkidarendariyanu)	ಮುಟ್ಟಿದರೆಂದು ತಿಳಿಯೆನು (I do not know that they touched)	ಸ್ಪರ್ಶದ ಅನುಭವವಾಗಲಿಲ್ಲ (The sensation of touch was not felt)	ಬಾಹ್ಯ ಪ್ರಪಂಚದ ಸ್ಪರ್ಶವು ನನ್ನ ಆಂತರಿಕ ಸ್ಥಿತಿಯ ಮೇಲೆ ಯಾವುದೇ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರಲಿಲ್ಲ (The touch of the external world had no effect on my internal state).	`ಸೋಂಕು` (sōṅku - to touch, to infect) + `-ಇದು` + `ಎಂದು` + `ಅರಿಯೆನು`.	I know not that they touched, I did not perceive the touch
ಚೆನ್ನಮಲ್ಲಿಕಾರ್ಜುನನ (cennamallikārjunana)	ಚೆನ್ನಮಲ್ಲಿಕಾರ್ಜುನನ (of Chennamallikarjuna)	ಅಕ್ಕನ ಅಂಕಿತನಾಮ, ಅವಳ ಇಷ್ಟದೈವ (Akka's signature name, her chosen deity)	ಪರಶಿವ, ನಿರಾಕಾರ, ನಿರುಪಾಧಿಕ ತತ್ವ (The Supreme Shiva, the formless, attributeless Absolute).	ಬಳಕೆದಾರರ ಸೂಚನೆಯಂತೆ: `ಮಲೆ` (ಬೆಟ್ಟ) + `ಕೆ` (ಗೆ-ಚತುರ್ಥಿ) + `ಅರಸನ್` (ರಾಜ) = ಬೆಟ್ಟಕ್ಕೆ ಅರಸ. `ಚೆನ್ನ` ಎಂದರೆ ಸುಂದರ, ಪ್ರಿಯ. ಪರ್ಯಾಯ: `ಮಲ್ಲಿಕಾ` (ಮಲ್ಲಿಗೆ ಹೂ) + `ಅರ್ಜುನ` (ಬಿಳಿ) = ಮಲ್ಲಿಗೆಯಂತೆ ಬಿಳಿಯವನು.	Of Chennamallikarjuna, of the Lord of beautiful mountains, of the Lord white as jasmine
ಮನದೊಳಗೆ (manadoḷage)	ಮನಸ್ಸಿನ ಒಳಗೆ (inside the mind)	ನನ್ನ ಅಂತರಂಗದ ಕೇಂದ್ರದಲ್ಲಿ (in the core of my inner being)	ನನ್ನ ಪ್ರಜ್ಞೆಯ ಮೂಲದಲ್ಲಿ, ಅಸ್ತಿತ್ವದ ಕೇಂದ್ರದಲ್ಲಿ (At the source of my consciousness, at the center of my being).	`ಮನ` + `ದ` + `ಒಳಗೆ`.	Inside the mind, within the heart
ಒಚ್ಚತವಾದ ಬಳಿಕ (occatavāda baḷika)	ಅಚ್ಚೊತ್ತಿದ ನಂತರ (after being imprinted)	ದೃಢವಾಗಿ ಸ್ಥಾಪಿತವಾದ ಮೇಲೆ (after being firmly established)	ನನ್ನ ಪ್ರಜ್ಞೆಯು ಅವನ ಪ್ರಜ್ಞೆಯೊಂದಿಗೆ ಒಂದಾಗಿ, ಅಳಿಸಲಾಗದಂತೆ ಬೆರೆತ ನಂತರ (After my consciousness became one with His, inseparably imprinted).	`ಒತ್ತು` (ottu - to press, imprint) ದಿಂದ ನಿಷ್ಪನ್ನವಾಗಿರಬಹುದು. `ಒಚ್ಚೊತ್ತಾಗಿ` (densely) ಪದಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದೆ. ಇದು 'ದಟ್ಟವಾಗಿ ಒಂದಾಗು' ಎಂಬರ್ಥ ನೀಡುತ್ತದೆ.	After being imprinted, after becoming one with, after being sealed
ಹೊರಗೇನಾಯಿತ್ತೆಂದರಿಯೆನು (horagēnāyittendariyanu)	ಹೊರಗೆ ಏನಾಯಿತು ಎಂದು ತಿಳಿಯೆನು (I do not know what happened outside)	ಬಾಹ್ಯ ಪ್ರಪಂಚದಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಘಟನೆಗಳ ಬಗ್ಗೆ ನನಗೆ ಅರಿವಿಲ್ಲ (I am unaware of events in the external world)	ಅಂತರಂಗ-ಬಹಿರಂಗ ಎಂಬ ದ್ವಂದ್ವವೇ ಅಳಿದುಹೋದ ಸ್ಥಿತಿ; 'ಹೊರಗು' ಎಂಬ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಯೇ ಇಲ್ಲವಾಗಿದೆ (A state where the duality of inner/outer is erased; the very concept of 'outside' has ceased to exist).	`ಹೊರಗೆ`+`ಏನು`+`ಆಯಿತು`+`ಎಂದು`+`ಅರಿಯೆನು`.	I know not what happened outside, I am oblivious to the external

ನಿರುಕ್ತ ಮತ್ತು ಧಾತು ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ

ವಚನದಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾದ ಕೆಲವು ಪ್ರಮುಖ ಪದಗಳ ಕನ್ನಡ ಮೂಲವನ್ನು ಶೋಧಿಸುವುದು, ಅವುಗಳ ತಾತ್ವಿಕ ಆಳವನ್ನು ಇನ್ನಷ್ಟು ಸ್ಪಷ್ಟಪಡಿಸುತ್ತದೆ.

ಕಾಯ (Kāya): 'ಕಾಯವೇ ಕೈಲಾಸ' ಎಂಬ ಶರಣರ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ನುಡಿಯ ತಾತ್ವಿಕ ಬೇರುಗಳು 'ಕಾಯ' ಪದದ ನಿರುಕ್ತಿಯಲ್ಲೇ ಇವೆ. ಅಚ್ಚಗನ್ನಡದ 'ಕಾಯ್' (ಕಾವಲು ಮಾಡು, ರಕ್ಷಿಸು, ಫಲಿಸು) ಎಂಬ ಧಾತುವಿನಿಂದ 'ಕಾಯ' (ದೇಹ) ಮತ್ತು 'ಕಾಯಿ' (ಫಲ) ಎಂಬ ಪದಗಳು ಹುಟ್ಟಿವೆ. ಈ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ನೋಡಿದಾಗ, ದೇಹವು ಕೇವಲ ಭೌತಿಕ ವಸ್ತುವಲ್ಲ. ಅದು ಆತ್ಮವನ್ನು 'ಕಾಯುವ' ಪವಿತ್ರ ಆವರಣ ಮತ್ತು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಸಾಧನೆಯ 'ಫಲ'ವನ್ನು ನೀಡುವ ಸಾಧನ. ದೇಹವನ್ನು ಹೀಗೆ ಒಂದು ದೇವಾಲಯವಾಗಿ, ಒಂದು ಪವಿತ್ರ ಸ್ಥಳವಾಗಿ ಕಾಣುವ ಶರಣರ ದೃಷ್ಟಿಕೋನವು ಈ ಪದದ ಕನ್ನಡ ಮೂಲದಲ್ಲಿಯೇ ಅಂತರ್ಗತವಾಗಿದೆ. ಈ ವಚನದಲ್ಲಿ ಅಕ್ಕನು 'ಕಾಯದ ಸುಖ'ವನ್ನು ಅರಿಯೆನು ಎಂದಾಗ, ಅವಳು ಕೇವಲ ದೇಹವನ್ನು ತಿರಸ್ಕರಿಸುತ್ತಿಲ್ಲ, ಬದಲಾಗಿ ದೇಹವನ್ನು ದೇವಾಲಯವಾಗಿ ಪರಿವರ್ತಿಸುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿ ದೈಹಿಕ ಸಂವೇದನೆಗಳನ್ನು ಮೀರಿದ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ತಲುಪಿದ್ದಾಳೆ.
ಮಾಯೆ (Māye): ಈ ಪದವನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಸಂಸ್ಕೃತದ 'ಮಾಯಾ' (ಭ್ರಮೆ, ಇಂದ್ರಜಾಲ) ದಿಂದ ಬಂದಿದೆ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಆದರೆ, ಕನ್ನಡವೂ ಸೇರಿದಂತೆ ದ್ರಾವಿಡ ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ 'ಮಾಯ್' ಅಥವಾ 'ಮಯங்கு' (ಮರೆಯಾಗು, ಕಣ್ಮರೆಯಾಗು, ಗೊಂದಲಕ್ಕೀಡಾಗು) ಎಂಬ ಮೂಲ ಧಾತುಗಳಿವೆ. 'ಗಾಯ ಮಾಯಿತು' (ಗಾಯ ವಾಸಿಯಾಯಿತು/ಕಣ್ಮರೆಯಾಯಿತು) ಎಂಬಂತಹ ಪ್ರಯೋಗಗಳು ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ಸಹಜ. ಈ ವಚನದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ, ಸಂಸ್ಕೃತದ ತಾತ್ವಿಕ 'ಭ್ರಮೆ'ಗಿಂತ, ಕನ್ನಡದ ಅನುಭಾವಾತ್ಮಕ 'ಮರೆಯಾಗುವಿಕೆ'ಯು ಹೆಚ್ಚು ಸೂಕ್ತವೆನಿಸುತ್ತದೆ. ಅಕ್ಕನಿಗೆ ಹೊರಪ್ರಪಂಚವು ಒಂದು ತಾತ್ವಿಕ ಭ್ರಮೆಯಾಗಿ ಕಾಣುತ್ತಿಲ್ಲ, ಬದಲಿಗೆ ಅವಳ ಪ್ರಜ್ಞೆಯಿಂದ ಅದು ಅಕ್ಷರಶಃ 'ಮಾಯವಾಗಿದೆ', ಕಣ್ಮರೆಯಾಗಿದೆ. ಇದು ಅನುಭವದ ನೇರತೆ ಮತ್ತು ತೀವ್ರತೆಯನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ.
ಬಯಲು (Bayalu): ಇದರ ಮೂಲ ಪ್ರಾಚೀನ ದ್ರಾವಿಡ ಪದ *wayal (ತೆರೆದ ಜಾಗ, ಹೊಲ). ವಚನಕಾರರು ಈ ಸರಳ, ಲೌಕಿಕ ಪದವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ಅದಕ್ಕೆ ಒಂದು ಅಗಾಧವಾದ ತಾತ್ವಿಕ ಆಯಾಮವನ್ನು ನೀಡಿದರು. ಶರಣರ ದರ್ಶನದಲ್ಲಿ 'ಬಯಲು' ಎಂದರೆ ಶೂನ್ಯ, ನಿರಾಕಾರ, ನಿರುಪಾಧಿಕ ಪರತತ್ವ. ಅದು ಎಲ್ಲ ರೂಪಗಳನ್ನು, ಗುಣಗಳನ್ನು ಮೀರಿದ ಅನಂತ ಪ್ರಜ್ಞೆ. ಈ ವಚನದ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ 'ಹೊರಗೇನಾಯಿತ್ತೆಂದರಿಯೆನು' ಎನ್ನುವುದು ಇದೇ ಬಯಲಿನ ಅನುಭವ. ಅಂತರಂಗ-ಬಹಿರಂಗ, ನಾನು-ಜಗತ್ತು ಎಂಬ ಗಡಿಗಳು ಅಳಿಸಿಹೋದಾಗ ಉಳಿಯುವುದೇ ಆ ಮಹಾ ಬಯಲು.
ಚೆನ್ನಮಲ್ಲಿಕಾರ್ಜುನ (Chennamallikārjuna): ಅಕ್ಕನ ಈ ಅಂಕಿತನಾಮಕ್ಕೆ ಎರಡು ಪ್ರಮುಖ ನಿಷ್ಪತ್ತಿಗಳಿವೆ. ಒಂದು, 'ಮಲ್ಲಿಕಾ' (ಮಲ್ಲಿಗೆ ಹೂವು) + 'ಅರ್ಜುನ' (ಬಿಳಿ) ಅಂದರೆ, 'ಮಲ್ಲಿಗೆಯಂತೆ ಶುಭ್ರನಾದವನು'. ಇದು ಕಾವ್ಯಾತ್ಮಕ ಮತ್ತು ಸೌಂದರ್ಯಪ್ರಜ್ಞೆಯ ದ್ಯೋತಕ. ಎರಡನೆಯದು, ಬಳಕೆದಾರರ ಸೂಚನೆಯಂತೆ, ಹೆಚ್ಚು ದೇಸಿ ಮತ್ತು ಮೂಲಭೂತವಾದದ್ದು: 'ಮಲೆ' (ಬೆಟ್ಟ) + 'ಕೆ' (ಚತುರ್ಥಿ ವಿಭಕ್ತಿ ಪ್ರತ್ಯಯ) + 'ಅರಸನ್' (ರಾಜ) = 'ಮಲೆಗೆ ಅರಸನ್' ಅಥವಾ 'ಬೆಟ್ಟಗಳ ಒಡೆಯ'. ಈ ನಿಷ್ಪತ್ತಿಯು ಶರಣ ಚಳುವಳಿಯ ಜನಪದ, ದೇಸಿ ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಕೃತ-ಪೂರ್ವ ಬೇರುಗಳನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ಶ್ರೀಶೈಲದಂತಹ ಪ್ರಾಚೀನ ಪರ್ವತ-ಕೇಂದ್ರಿತ ಶೈವ ಆರಾಧನೆಯೊಂದಿಗೆ ಶರಣರಿಗಿದ್ದ ಸಂಬಂಧವನ್ನು ಇದು ಎತ್ತಿ ತೋರಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ಶರಣ ಧರ್ಮವು ಕೇವಲ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಸಂಪ್ರದಾಯವಲ್ಲ, ಬದಲಿಗೆ ಜನಸಾಮಾನ್ಯರ ಧಾರ್ಮಿಕ ನಂಬಿಕೆಗಳಿಂದಲೂ ರೂಪುಗೊಂಡಿದೆ ಎಂಬುದಕ್ಕೆ ಸಾಕ್ಷಿ.

೩. ಸಾಹಿತ್ಯಿಕ ಆಯಾಮ

ಈ ವಚನವು ತನ್ನ ಸರಳತೆಯಲ್ಲಿಯೇ ಅಸಾಧಾರಣವಾದ ಕಾವ್ಯಾತ್ಮಕ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಅದರ ಸಾಹಿತ್ಯಿಕ ಗುಣಗಳನ್ನು ವಿಶ್ಲೇಷಿಸುವುದು ಅದರ ಸೌಂದರ್ಯಾನುಭವವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುತ್ತದೆ.

ಸಾಹಿತ್ಯ ಶೈಲಿ ಮತ್ತು ವಿಷಯ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ

ಅಕ್ಕಮಹಾದೇವಿಯವರ ವಚನಗಳ ಶೈಲಿಯು ತೀವ್ರವಾದ ವೈಯಕ್ತಿಕತೆ, ಪ್ರಾಮಾಣಿಕತೆ ಮತ್ತು ಭಾವನಾತ್ಮಕ ನೇರತೆಯಿಂದ ಕೂಡಿದೆ. ಈ ವಚನದಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ಅಲಂಕಾರಿಕ ಭಾರವಿಲ್ಲ. ಭಾಷೆಯು ಅತ್ಯಂತ ಸರಳವಾಗಿದೆ. ಆದರೆ ಈ ಸರಳತೆಯೇ ಅದರ ಶಕ್ತಿ. 'ಅರಿಯೆನು' ಎಂಬ ಪದದ ಮೂರು ಬಾರಿಯ ಪುನರಾವರ್ತನೆಯು (repetition) ಕೇವಲ ನಿರಾಕರಣೆಯಲ್ಲ, ಅದೊಂದು ಉನ್ನತ ಸ್ಥಿತಿಯ ದೃಢೀಕರಣ. ಇದು 'ನೇತಿ ನೇತಿ' (ಇದಲ್ಲ, ಇದಲ್ಲ) ಎಂಬ ಉಪನಿಷತ್ತಿನ ಮಾರ್ಗವನ್ನು ಹೋಲುತ್ತದೆ. ಒಂದೊಂದೇ ಅನುಭವವನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸುತ್ತಾ, ಕೊನೆಗೆ ವರ್ಣನಾತೀತವಾದ ಸತ್ಯವನ್ನು ತಲುಪುವ ತಂತ್ರವಿದು. ವಚನದ ವಿಷಯವು ಸಂಪೂರ್ಣ ಸಮರ್ಪಣೆ ಮತ್ತು ಅಂತಿಮ ಐಕ್ಯ. ಇದು ಅಕ್ಕನ ಇತರ ವಚನಗಳಲ್ಲಿ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಕಂಡುಬರುವ ವಿರಹ, ಹಂಬಲ, ಮತ್ತು ದೈವದೊಡನೆ ನಡೆಸುವ ಸರಸ-ಸಲ್ಲಾಪಗಳೆಂಬ ವಿಷಯಗಳನ್ನು ಮೀರಿದ ಅಂತಿಮ ಘಟ್ಟವಾಗಿದೆ.

ಕಾವ್ಯಾತ್ಮಕ ಮತ್ತು ಸೌಂದರ್ಯ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ

ರಸ ಸಿದ್ಧಾಂತ (Rasa Theory): ಭಾರತೀಯ ಕಾವ್ಯಮೀಮಾಂಸೆಯ ಪ್ರಕಾರ, ಈ ವಚನದಲ್ಲಿ ಪ್ರಧಾನವಾಗಿ ಅನುಭವಕ್ಕೆ ಬರುವ ರಸವು ಶಾಂತ ರಸ. ಆದರೆ ಇದು ಸಾಮಾನ್ಯವಾದ ಶಾಂತವಲ್ಲ. ಅಕ್ಕನ ಅನೇಕ ವಚನಗಳು ಭಕ್ತಿ ಮತ್ತು ಶೃಂಗಾರ (ಮಧುರ ಭಾವ) ರಸಗಳಿಂದ ತುಂಬಿವೆ. ಅವಳು ಶಿವನನ್ನು ತನ್ನ ಪ್ರಿಯತಮನಾಗಿ, ಪತಿಯಾಗಿ ಕಾಣುತ್ತಾಳೆ. ಈ ವಚನದಲ್ಲಿ, ಆ ಭಕ್ತಿ ಮತ್ತು ಶೃಂಗಾರದ ಸ್ಥಾಯಿ ಭಾವಗಳು ತಮ್ಮ ಪರಾಕಾಷ್ಠೆಯನ್ನು ತಲುಪಿ, ತಮ್ಮ ದ್ವಂದ್ವಾತ್ಮಕ ಸ್ವರೂಪವನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ. ಭಕ್ತ-ಭಗವಂತ, ಪ್ರೇಯಸಿ-ಪ್ರಿಯತಮ ಎಂಬ ಭೇದವೇ 'ಎನ್ನ ಮನ, ಪ್ರಾಣ, ಭಾವ ನಿಮ್ಮಲ್ಲಿ ನಿಂದ ಬಳಿಕ' ಇಲ್ಲವಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ದ್ವಂದ್ವವು ಅಳಿದಾಗ, ಆ ಭಾವಗಳು ತಮ್ಮ ಮೂಲವಾದ ಪರಮ ಪ್ರೇಮದಲ್ಲಿ ಲೀನವಾಗುತ್ತವೆ. ಈ ಲೀನತೆಯಿಂದ ಹುಟ್ಟುವ ಸ್ಥಿತಿಯೇ ಪರಮ ಶಾಂತಿ. ಆದ್ದರಿಂದ, ಈ ವಚನದಲ್ಲಿನ ಶಾಂತ ರಸವು ಶೃಂಗಾರ ಮತ್ತು ಭಕ್ತಿಯನ್ನು ತನ್ನಲ್ಲಿ ಅಂತರ್ಗತಗೊಳಿಸಿಕೊಂಡು, ಅವುಗಳನ್ನು ಮೀರಿದ ಒಂದು ಉನ್ನತ, ಪರಿಪೂರ್ಣ ಸ್ಥಿತಿಯಾಗಿದೆ. ಇದು ಭಾವಗಳ ಅನುಪಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲ, ಬದಲಾಗಿ ಎಲ್ಲ ಭಾವಗಳ ಸಮಾಧಾನ (resolution) ಮತ್ತು ಪರಿಪೂರ್ಣತೆಯ ಸ್ಥಿತಿ.
ಧ್ವನಿ (Dhvani - Suggestion): ವಚನದ ಶಕ್ತಿಯು ಅದರ ವಾಚ್ಯಾರ್ಥ (ನೇರ ಅರ್ಥ) ಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ವ್ಯಂಗ್ಯಾರ್ಥ (ಸೂಚಿತ ಅರ್ಥ) ದಲ್ಲಿದೆ. "ನಾನು ಏನನ್ನೂ ಅರಿಯೆನು" ಎಂದು ಹೇಳುವ ಮೂಲಕ, "ನಾನು ಲೌಕಿಕವಾದ ಎಲ್ಲವನ್ನೂ ಮೀರಿದ, ವರ್ಣನೆಗೆ ನಿಲುಕದ ಪರಮ ಸತ್ಯವನ್ನು ಅರಿತಿದ್ದೇನೆ" ಎಂದು ಧ್ವನಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಋಣಾತ್ಮಕ ನಿರೂಪಣೆಯು (negative articulation) ಒಂದು ಪ್ರಬಲವಾದ ಸಕಾರಾತ್ಮಕ ಅನುಭವವನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ.
ಬೆಡಗು (Bedagu - Mystical Riddle): ಬೆಡಗಿನ ವಚನಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಗೂಢವಾದ ರೂಪಕಗಳು ಮತ್ತು ಸಂಕೇತಗಳಿಂದ ಕೂಡಿರುತ್ತವೆ. ಈ ವಚನವು ಮೇಲ್ನೋಟಕ್ಕೆ ಸರಳವಾಗಿದ್ದರೂ, ಒಂದು ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಬೆಡಗಿನ ಲಕ್ಷಣವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. 'ಅರಿಯದಿರುವುದೇ' ಇಲ್ಲಿ 'ಅರಿವು' ಎಂಬ ವಿರೋಧಾಭಾಸವೇ (paradox) ಇದರ ಬೆಡಗು. ಸಾಮಾನ್ಯ ಜ್ಞಾನಕ್ಕೆ ಇದು ಒಂದು ಒಗಟಿನಂತೆ ಕಾಣುತ್ತದೆ, ಆದರೆ ಅನುಭಾವಿಗೆ ಇದು ಸ್ಪಷ್ಟವಾದ ಸತ್ಯ.

ಸಂಗೀತ ಮತ್ತು ಮೌಖಿಕ ಸಂಪ್ರದಾಯ

ವಚನಗಳು ಮೂಲತಃ ಹಾಡಲು ಅಥವಾ ಲಯಬದ್ಧವಾಗಿ ಹೇಳಲು ರಚಿತವಾದವು. ಈ ವಚನದ ರಚನೆಯು ಸರಳ ಮತ್ತು ಗೇಯವಾಗಿದೆ. 'ಎನ್ನ', 'ಮನ', 'ಪ್ರಾಣ', 'ಭಾವ' ಎಂಬ ಪದಗಳ ಲಯಬದ್ಧ ಆರಂಭ, ಮತ್ತು 'ಅರಿಯೆನು' ಎಂಬ ಪದದ ಪುನರಾವರ್ತನೆಯು ಇದಕ್ಕೆ ಒಂದು ಸಹಜವಾದ ಸಂಗೀತಮಯತೆಯನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ. ಇದನ್ನು ಭಾವಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಹಾಡಿದಾಗ, ಕೇಳುಗನು ಕೇವಲ ಅರ್ಥವನ್ನು ಗ್ರಹಿಸುವುದಲ್ಲದೆ, ಅಕ್ಕನ ಸಮರ್ಪಣೆಯ 'ಭಾವ'ವನ್ನು ಅನುಭವಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ. ಇದರ ಮೌಖಿಕ ಪ್ರಸ್ತುತಿಯು ತಲೆಮಾರುಗಳಿಂದ ಅದರ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಜೀವಂತವಾಗಿರಿಸಿದೆ.⁷

ಕಾಗ್ನಿಟಿವ್ ಪೊಯೆಟಿಕ್ಸ್ (Cognitive Poetics)

ಈ ಸಿದ್ಧಾಂತವು ಸಾಹಿತ್ಯವು ನಮ್ಮ ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಹೇಗೆ ಅರ್ಥವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸುತ್ತದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ವಿಶ್ಲೇಷಿಸುತ್ತದೆ.⁸ ಈ ವಚನವು ನಮ್ಮ ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ 'ಐಕ್ಯ'ದ ಅನುಭವವನ್ನು ಕಟ್ಟಿಕೊಡಲು ಪರಿಕಲ್ಪನಾತ್ಮಕ ರೂಪಕವನ್ನು (conceptual metaphor) ಬಳಸುತ್ತದೆ. ಇಲ್ಲಿ

'ಅಸ್ತಿತ್ವ ಒಂದು ಪಾತ್ರೆ' (BEING IS A CONTAINER) ಎಂಬ ರೂಪಕವು ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ. ಅಕ್ಕನು ತನ್ನ 'ಮನ, ಪ್ರಾಣ, ಭಾವ' ಎಂಬ ಆಂತರಿಕ ಪಾತ್ರೆಯನ್ನು, ಚೆನ್ನಮಲ್ಲಿಕಾರ್ಜುನನೆಂಬ ಅನಂತವಾದ 'ಮಹಾ ಪಾತ್ರೆ'ಯೊಳಗೆ ಇಡುತ್ತಾಳೆ. ಹೀಗೆ ಮಾಡಿದಾಗ, ಅವಳ ಪಾತ್ರೆಯ ಗಡಿಗಳು ಕರಗಿಹೋಗುತ್ತವೆ. ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ, 'ಹೊರಗಿನ' ಪ್ರಪಂಚದೊಂದಿಗೆ ಅವಳ ಸಂಪರ್ಕ ಕಡಿದುಹೋಗುತ್ತದೆ. ಈ ರೂಪಕವು, ತರ್ಕಕ್ಕೆ ನಿಲುಕದ ಐಕ್ಯದ ಅನುಭವವನ್ನು, ಓದುಗನ ಮನಸ್ಸು ಗ್ರಹಿಸಬಹುದಾದ ಒಂದು ಅರಿವಿನ ಚೌಕಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ (cognitive framework) ಇರಿಸುತ್ತದೆ.

೪. ತಾತ್ವಿಕ ಮತ್ತು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಆಯಾಮ

ಈ ವಚನವು ವೀರಶೈವ-ಶರಣ ದರ್ಶನದ ಸಾರವನ್ನು ಹಿಡಿದಿಡುವ ಒಂದು ರತ್ನ. ಅದರ ತಾತ್ವಿಕ ಆಯಾಮಗಳನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸೋಣ.

ತಾತ್ವಿಕ ಸಿದ್ಧಾಂತ ಮತ್ತು ನಿಲುವು

ಷಟ್‍ಸ್ಥಲ ಸಿದ್ಧಾಂತ (Shatsthala Siddhanta): ವೀರಶೈವ ದರ್ಶನವು ಸಾಧಕನ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಪಯಣವನ್ನು ಆರು ಹಂತಗಳಾಗಿ ವಿಂಗಡಿಸುತ್ತದೆ: ಭಕ್ತ, ಮಹೇಶ, ಪ್ರಸಾದಿ, ಪ್ರಾಣಲಿಂಗಿ, ಶರಣ ಮತ್ತು ಐಕ್ಯ. ಈ ವಚನವು ಆರನೆಯ ಮತ್ತು ಅಂತಿಮ ಹಂತವಾದ ಐಕ್ಯಸ್ಥಲದ ಪರಿಪೂರ್ಣ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿಯಾಗಿದೆ. ಐಕ್ಯಸ್ಥಲದಲ್ಲಿ, ಅಂಗ (ವ್ಯಕ್ತಿ-ಚೇತನ) ಮತ್ತು ಲಿಂಗ (ವಿಶ್ವ-ಚೇತನ) ಬೇರೆ ಬೇರೆಯಾಗಿ ಉಳಿಯುವುದಿಲ್ಲ; ಅವು ಒಂದಾಗುತ್ತವೆ, ಸಮರಸಗೊಳ್ಳುತ್ತವೆ. 'ಎನ್ನ ಮನ, ಪ್ರಾಣ, ಭಾವ ನಿಮ್ಮಲ್ಲಿ ನಿಂದ ಬಳಿಕ' ಮತ್ತು 'ಚೆನ್ನಮಲ್ಲಿಕಾರ್ಜುನನ ಮನದೊಳಗೆ ಒಚ್ಚತವಾದ ಬಳಿಕ' ಎಂಬ ಸಾಲುಗಳು ಈ ಅಂಗ-ಲಿಂಗ ಐಕ್ಯವನ್ನು ನಿಖರವಾಗಿ ವರ್ಣಿಸುತ್ತವೆ.
ಶಕ್ತಿವಿಶಿಷ್ಟಾದ್ವೈತ (Shakti Vishishtadvaita): ಇದು ವೀರಶೈವ ದರ್ಶನದ ತಾತ್ವಿಕ ಹೆಸರು. ಈ ಸಿದ್ಧಾಂತದ ಪ್ರಕಾರ, ಪರಶಿವನು ತನ್ನಿಂದ ಬೇರ್ಪಡಿಸಲಾಗದ ಶಕ್ತಿಯೊಂದಿಗೆ ವಿಶಿಷ್ಟನಾಗಿದ್ದಾನೆ. ಸೃಷ್ಟಿಯ ಹಂತದಲ್ಲಿ, ಈ ಶಕ್ತಿಯು ಶಿವನಿಂದ ಹೊರಹೊಮ್ಮಿ ಜಗತ್ತನ್ನು ರೂಪಿಸುತ್ತದೆ. ಸಾಧನೆಯ ಅಂತಿಮ ಹಂತದಲ್ಲಿ, ಜೀವಾತ್ಮವು (ಅಂಗ) ತನ್ನ ಮೂಲವಾದ ಶಿವನನ್ನು ಸೇರಿ ಒಂದಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ವಚನವು ಆ ಅಂತಿಮ ಐಕ್ಯದ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು, ಅಂದರೆ ಶಕ್ತಿ ಮತ್ತು ಶಿವನ, ಜೀವ ಮತ್ತು ಪರಮಾತ್ಮನ ಅಭೇದ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ನಿರೂಪಿಸುತ್ತದೆ.
ಶರಣಸತಿ - ಲಿಂಗಪತಿ ಭಾವ: ಈ ಮಧುರ ಭಾವದ ಅಂತಿಮ ಗುರಿ ಪತಿಯಾದ ಲಿಂಗದಲ್ಲಿ ಸತಿಯಾದ ಶರಣೆಯು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ವಿಲೀನಗೊಳ್ಳುವುದು. ಈ ವಚನದಲ್ಲಿ, ಸತಿಯಾದ ಅಕ್ಕನಿಗೆ ತನ್ನ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಅಸ್ತಿತ್ವದ ಅರಿವೇ ಇಲ್ಲ. ಅವಳ ಸುಖ, ಅವಳ ಸ್ಪರ್ಶ ಜ್ಞಾನ, ಅವಳ ಹೊರಗಿನ ಪ್ರಪಂಚದ ಅರಿವು—ಎಲ್ಲವೂ ಪತಿಯಾದ ಚೆನ್ನಮಲ್ಲಿಕಾರ್ಜುನನಲ್ಲಿ ಲೀನವಾಗಿವೆ. ಇದು ಈ ಭಾವದ ಸಾರ್ಥಕ್ಯದ ಕ್ಷಣ.⁵

ಯೌಗಿಕ ಆಯಾಮ

ಶಿವಯೋಗ (Shiva Yoga): ಇದು ಲಿಂಗಾಂಗ ಯೋಗವೆಂದೂ ಪ್ರಸಿದ್ಧ. ಇಷ್ಟಲಿಂಗದ ಮೇಲೆ ದೃಷ್ಟಿ, ಮನಸ್ಸು ಮತ್ತು ಪ್ರಾಣವನ್ನು ಕೇಂದ್ರೀಕರಿಸಿ, ಕೊನೆಗೆ ಅದರಲ್ಲಿ ಲೀನವಾಗುವುದೇ ಶಿವಯೋಗದ ಗುರಿ. ಈ ವಚನವು ಶಿವಯೋಗದ 'ಸಿದ್ಧಿ' ಸ್ಥಿತಿಯ ವರ್ಣನೆಯಾಗಿದೆ. 'ಕಾಯದ ಸುಖವ... ಸೋಂಕಿದರೆಂದರಿಯೆನು' ಎಂಬ ಸಾಲುಗಳು ಪತಂಜಲಿಯ ಅಷ್ಟಾಂಗ ಯೋಗದಲ್ಲಿನ 'ಪ್ರತ್ಯಾಹಾರ' (ಇಂದ್ರಿಯಗಳನ್ನು ಅವುಗಳ ವಿಷಯಗಳಿಂದ ಹಿಂತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವುದು) ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಹೋಲುತ್ತವೆ. 'ಹೊರಗೇನಾಯಿತ್ತೆಂದರಿಯೆನು' ಎಂಬುದು 'ಸಮಾಧಿ' (ಸಂಪೂರ್ಣ ಲೀನತೆ) ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಹೋಲುತ್ತದೆ. ಆದರೆ, ಪತಂಜಲಿ ಯೋಗದ ಗುರಿ 'ಚಿತ್ತವೃತ್ತಿ ನಿರೋಧ' (ಮನಸ್ಸಿನ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸುವುದು) ಆದರೆ, ಶಿವಯೋಗದ ಗುರಿ ಲಿಂಗದಲ್ಲಿ ಸಂಪೂರ್ಣ 'ಐಕ್ಯ' (union). ಈ ವಚನವು ಆ ಐಕ್ಯದ ಅನುಭವವನ್ನು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ಚಿತ್ರಿಸುತ್ತದೆ.

ಅನುಭಾವದ ಆಯಾಮ

ಈ ವಚನವು ಅನುಭಾವದ (mysticism) ಅತ್ಯುನ್ನತ ಸ್ಥಿತಿಯ ಒಂದು ಶ್ರೇಷ್ಠ ಉದಾಹರಣೆ. ಅನುಭಾವದ ಪಯಣದಲ್ಲಿ ಸಾಧಕನು ಸಂಘರ್ಷ, ದ್ವಂದ್ವ, ವಿರಹದಂತಹ ಹಂತಗಳನ್ನು ದಾಟಿ, ಕೊನೆಗೆ ದೈವದೊಂದಿಗೆ ಒಂದಾಗುವ ಐಕ್ಯದ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ತಲುಪುತ್ತಾನೆ. ಈ ವಚನದಲ್ಲಿ, ಅಕ್ಕನು ಆ ಅಂತಿಮ ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿದ್ದಾಳೆ. ಇಲ್ಲಿ ಸಂಘರ್ಷವಿಲ್ಲ, ದ್ವಂದ್ವವಿಲ್ಲ, ವಿರಹವಿಲ್ಲ. ಇರುವುದು ಕೇವಲ ಪರಿಪೂರ್ಣ, ಅವಿಭಕ್ತ, ಶಾಂತ ಪ್ರಜ್ಞೆ. ಅವಳ 'ನಾನು' (I) ಎಂಬುದು 'ನೀನು' (You) ಎಂಬುದರಲ್ಲಿ ಕರಗಿಹೋಗಿದೆ. ಇದು ಜಗತ್ತಿನ ಎಲ್ಲಾ ಅನುಭಾವಿ ಪರಂಪರೆಗಳು ಸಾರುವ ಅಂತಿಮ ಸತ್ಯದ ಕನ್ನಡದ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿಯಾಗಿದೆ.

೫. ಸಾಮಾಜಿಕ-ಮಾನವೀಯ ಆಯಾಮ

ಯಾವುದೇ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಅನುಭವವು ಅದು ಹುಟ್ಟಿದ ಸಮಾಜದಿಂದ ಪ್ರಭಾವಿತವಾಗಿರುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಆ ಸಮಾಜದ ಮೇಲೆ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರುತ್ತದೆ.

ಸಾಮಾಜಿಕ-ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸನ್ನಿವೇಶ

12ನೇ ಶತಮಾನದ ಕರ್ನಾಟಕವು ಒಂದು ದೊಡ್ಡ ಸಾಮಾಜಿಕ ಮತ್ತು ಧಾರ್ಮಿಕ ಕ್ರಾಂತಿಗೆ ಸಾಕ್ಷಿಯಾಗಿತ್ತು. ಬಸವಣ್ಣನವರ ನೇತೃತ್ವದಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಶರಣ ಚಳುವಳಿಯು ಜಾತಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಕ್ರೌರ್ಯ, ವೈದಿಕ कर्मकांडಗಳ ಜಡತೆ, ಮತ್ತು ಲಿಂಗ ತಾರತಮ್ಯವನ್ನು ತೀವ್ರವಾಗಿ ವಿರೋಧಿಸಿತು. ಈ ಚಳುವಳಿಯು ಕಾಯಕ ಮತ್ತು ದಾಸೋಹದಂತಹ ತತ್ವಗಳ ಮೂಲಕ ಸಮಾನತೆಯ ಸಮಾಜವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿತು. ಇಂತಹ ಕ್ರಾಂತಿಕಾರಿ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ, ಒಬ್ಬ ಮಹಿಳೆಯು, ಅದರಲ್ಲೂ ಸಮಾಜದ ಕಟ್ಟಳೆಗಳನ್ನು ಮುರಿದು ಬಂದವಳು, ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕತೆಯ ಅತ್ಯುನ್ನತ ಶಿಖರವನ್ನು ಏರಿ, ಇಂತಹ ಒಂದು ವಚನವನ್ನು ರಚಿಸುವುದು ಕೇವಲ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಸಾಧನೆಯಲ್ಲ, ಅದೊಂದು ಸಾಮಾಜಿಕ ಮತ್ತು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ವಿಜಯದ ಸಂಕೇತವೂ ಹೌದು.

ಲಿಂಗ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ

ಈ ವಚನವು ಒಂದು ಪ್ರಬಲವಾದ ಸ್ತ್ರೀವಾದಿ (feminist) ಘೋಷಣೆಯಾಗಿದೆ. ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಧಾರ್ಮಿಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳು ಸ್ತ್ರೀ ದೇಹವನ್ನು ಮಾಯೆ, ಅಪವಿತ್ರ ಮತ್ತು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಸಾಧನೆಗೆ ಒಂದು ದೊಡ್ಡ ಅಡ್ಡಿ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಿದ್ದವು. ಅಕ್ಕಮಹಾದೇವಿಯು ತನ್ನ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಲೌಕಿಕ ಪತಿಯನ್ನು ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಕಟ್ಟುಪಾಡುಗಳನ್ನು ತಿರಸ್ಕರಿಸಿ, ಬೆತ್ತಲೆಯಾಗಿ ನಡೆದದ್ದು ದೇಹದ ಮೇಲಿನ ಪಿತೃಪ್ರಭುತ್ವದ ನಿಯಂತ್ರಣವನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸುವ ಒಂದು ಕ್ರಾಂತಿಕಾರಿ ಕ್ರಿಯೆಯಾಗಿತ್ತು.

ಈ ವಚನದಲ್ಲಿ, ಅವಳು ಇನ್ನೂ ಒಂದು ಹೆಜ್ಜೆ ಮುಂದೆ ಹೋಗುತ್ತಾಳೆ. ಅವಳು ದೇಹವನ್ನು ಕೇವಲ ನಿರಾಕರಿಸುತ್ತಿಲ್ಲ, ಬದಲಾಗಿ ಅದರ ಅಸ್ತಿತ್ವದ ಅರಿವನ್ನೇ ಮೀರುತ್ತಿದ್ದಾಳೆ ('ಕಾಯದ ಸುಖವ ನಾನೇನೆಂದರಿಯೆನು'). ಈ ಮೂಲಕ, ಅವಳು 'ದೇಹ' ಮತ್ತು 'ಲಿಂಗ' (gender) ಎಂಬ ಸಾಮಾಜಿಕ ಮತ್ತು ಜೈವಿಕ ನಿರ್ಮಿತಿಗಳನ್ನು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕವಾಗಿ ಅಪ್ರಸ್ತುತಗೊಳಿಸುತ್ತಾಳೆ. ಅವಳ ಐಕ್ಯದ ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ, ಅವಳು 'ಹೆಣ್ಣು' ಅಲ್ಲ, 'ಗಂಡು' ಅಲ್ಲ; ಅವಳು ಕೇವಲ ಶುದ್ಧ ಪ್ರಜ್ಞೆ. ಇದು ಶರಣರ "ಆತ್ಮಕ್ಕೆ ಲಿಂಗವಿಲ್ಲ" ಎಂಬ ತತ್ವದ ಪ್ರಾಯೋಗಿಕ ನಿರೂಪಣೆಯಾಗಿದೆ. ಈ ಮೂಲಕ, ಐತಿಹಾಸಿಕವಾಗಿ ಪುರುಷರಿಗೆ ಮಾತ್ರ ಮೀಸಲಾಗಿದ್ದ ಅತ್ಯುನ್ನತ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ತಾನು ತಲುಪಬಲ್ಲೆ ಮತ್ತು ತಲುಪಿದ್ದೇನೆ ಎಂದು ಅಕ್ಕನು ಸಾರುತ್ತಾಳೆ. ಇದು ಪಿತೃಪ್ರಭುತ್ವದ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಏಕಸ್ವಾಮ್ಯಕ್ಕೆ ನೀಡಿದ ನೇರ ಸವಾಲಾಗಿದೆ.

ಮನೋವೈಜ್ಞಾನಿಕ / ಚಿತ್ತ-ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ

ಮನೋವೈಜ್ಞಾನಿಕ ದೃಷ್ಟಿಕೋನದಿಂದ, ಈ ವಚನವು 'ಅಹಂಕಾರದ ಲಯ' (Ego Death) ದ ಒಂದು ಶ್ರೇಷ್ಠ ವಿವರಣೆಯಾಗಿದೆ. ಮನೋವಿಜ್ಞಾನದಲ್ಲಿ, 'ಅಹಂ' (ego) ಎನ್ನುವುದು ನಮ್ಮನ್ನು ಇತರರಿಂದ ಮತ್ತು ಜಗತ್ತಿನಿಂದ ಪ್ರತ್ಯೇಕಿಸುವ ಒಂದು ಮಾನಸಿಕ ರಚನೆ. ಈ ವಚನವು 'ಎನ್ನ' (ನನ್ನ, my) ಎಂದು ಅಹಂಕಾರದ ದೃಢೀಕರಣದಿಂದ ಆರಂಭವಾಗಿ, 'ಅರಿಯೆನು' (ತಿಳಿಯೆನು, I know not) ಎಂಬ ಅಹಂಕಾರದ ಸಂಪೂರ್ಣ ವಿಲಯನದಲ್ಲಿ ಕೊನೆಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಇದು 'ಸ್ವ' (self) ಪ್ರಜ್ಞೆಯು 'ಪರ' (other) ಪ್ರಜ್ಞೆಯಲ್ಲಿ ಕರಗಿಹೋಗುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ.

ಅಬ್ರಹಾಂ ಮಾಸ್ಲೋ ಮುಂತಾದ ಮನೋವಿಜ್ಞಾನಿಗಳು ಹೇಳುವ 'ಪರಾಕಾಷ್ಠೆಯ ಅನುಭವ' (peak experience) ಅಥವಾ ರೋಮ್ಯಾನ್ ರೋಲ್ಯಾಂಡ್ ವರ್ಣಿಸಿದ 'ಸಾಗರದ ಅನುಭೂತಿ' (oceanic feeling) ಯ ಲಕ್ಷಣಗಳು ಇಲ್ಲಿ ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿವೆ. ಈ ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ ವ್ಯಕ್ತಿಯು ತನ್ನ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಗುರುತಿನ ಗಡಿಗಳನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡು, ಸಮಯ ಮತ್ತು ಸ್ಥಳದ ಪ್ರಜ್ಞೆಯಿಲ್ಲದೆ, ಬ್ರಹ್ಮಾಂಡದೊಂದಿಗೆ ಒಂದಾದ ಭಾವವನ್ನು ಅನುಭವಿಸುತ್ತಾನೆ. ಅಕ್ಕನ "ಹೊರಗೇನಾಯಿತ್ತೆಂದರಿಯೆನು" ಎಂಬ ಮಾತು ಈ ಸ್ಥಿತಿಯ ನಿಖರವಾದ ವರ್ಣನೆಯಾಗಿದೆ.

೬. ಅಂತರ್‌ಶಿಕ್ಷಣ ಮತ್ತು ತುಲನಾತ್ಮಕ ಆಯಾಮ

ಈ ವಚನದಲ್ಲಿನ ಚಿಂತನೆಗಳನ್ನು ಇತರ ತಾತ್ವಿಕ ಮತ್ತು ಧಾರ್ಮಿಕ ಪರಂಪರೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಹೋಲಿಸುವುದರಿಂದ ಅದರ ಅನನ್ಯತೆ ಮತ್ತು ಸಾರ್ವತ್ರಿಕತೆ ಎರಡೂ ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗುತ್ತವೆ.

ದ್ವಂದ್ವಾತ್ಮಕ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ (Dialectical Analysis)

ಈ ವಚನವು ಹಲವಾರು ವೈರುಧ್ಯಗಳ (dualities) ಸಂಶ್ಲೇಷಣೆಯನ್ನು (synthesis) ನಿರೂಪಿಸುತ್ತದೆ:

Thesis (ವಾದ): 'ಎನ್ನ' (ನಾನು) - ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಅಸ್ತಿತ್ವ, ಅಹಂಕಾರ.
Antithesis (ಪ್ರತಿವಾದ): 'ನಿಮ್ಮಲ್ಲಿ' (ನೀನು) - ದೈವ, ಪರತತ್ವ.
Synthesis (ಸಂಶ್ಲೇಷಣೆ): 'ಒಚ್ಚತವಾದ ಬಳಿಕ' - ನಾನು ಮತ್ತು ನೀನು ಎಂಬ ದ್ವಂದ್ವವು ಕರಗಿ, ಒಂದೇ ಅವಿಭಕ್ತ ಪ್ರಜ್ಞೆಯಾಗುವುದು.

ಅದೇ ರೀತಿ, ಲೌಕಿಕ (ಕಾಯದ ಸುಖ, ಸೋಂಕು) ಮತ್ತು ಅಲೌಕಿಕ (ಚೆನ್ನಮಲ್ಲಿಕಾರ್ಜುನನ ಮನ) ಗಳ ನಡುವಿನ ಸಂಘರ್ಷವು, ಲೌಕಿಕವು ತನ್ನ ಅಸ್ತಿತ್ವವನ್ನೇ ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳುವುದರ ಮೂಲಕ ಕೊನೆಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ದೇಹ-ಆತ್ಮ, ಅಂತರಂಗ-ಬಹಿರಂಗ ಎಂಬ ಎಲ್ಲಾ ದ್ವಂದ್ವಗಳು ಇಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಅರ್ಥವನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡು, ಅದ್ವೈತ ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ ಲೀನವಾಗುತ್ತವೆ.

ತುಲನಾತ್ಮಕ ತತ್ವಶಾಸ್ತ್ರ (Comparative Philosophy)

ವೇದಾಂತ: ಈ ವಚನದಲ್ಲಿನ ಐಕ್ಯದ ಅನುಭವವು ಆದಿ ಶಂಕರರ ಅದ್ವೈತ ವೇದಾಂತದ 'ಅಹಂ ಬ್ರಹ್ಮಾಸ್ಮಿ' (ನಾನೇ ಬ್ರಹ್ಮ) ಮತ್ತು 'ತತ್ ತ್ವಮ್ ಅಸಿ' (ಅದು ನೀನೇ ಆಗಿದ್ದೀಯೆ) ಎಂಬ ಮಹಾವಾಕ್ಯಗಳ ಅನುಭಾವಾತ್ಮಕ ಪ್ರತಿಧ್ವನಿಯಾಗಿದೆ. ಅದ್ವೈತದಲ್ಲಿ ಜ್ಞಾನಮಾರ್ಗಕ್ಕೆ ಪ್ರಾಧಾನ್ಯತೆಯಿದ್ದರೆ, ಅಕ್ಕನ ಮಾರ್ಗವು ಭಕ್ತಿ ಮತ್ತು ಪ್ರೇಮದ ಮೂಲಕ ಅದೇ ಅದ್ವೈತ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ತಲುಪುತ್ತದೆ.
ಸೂಫಿಸಂ: ಪರ್ಷಿಯನ್ ಸೂಫಿ ಅನುಭಾವಿಗಳಾದ ರೂಮಿ ಮತ್ತು ರಬಿಯಾ ಅವರ ಕಾವ್ಯದಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುವ 'ಫನಾ' (ಅಳಿಯುವಿಕೆ) ಮತ್ತು 'ಬಕಾ' (ದೈವದಲ್ಲಿ ಅಸ್ತಿತ್ವ ಹೊಂದುವುದು) ಎಂಬ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಗಳಿಗೆ ಅಕ್ಕನ ಅನುಭವ ಬಹಳ ಹತ್ತಿರವಾಗಿದೆ. 'ಎನ್ನ ಮನ, ಪ್ರಾಣ, ಭಾವ' ಇಲ್ಲವಾಗುವುದು 'ಫನಾ' ಸ್ಥಿತಿಯಾದರೆ, 'ಚೆನ್ನಮಲ್ಲಿಕಾರ್ಜುನನ ಮನದೊಳಗೆ ಒಚ್ಚತವಾಗುವುದು' 'ಬಕಾ' ಸ್ಥಿತಿಯಾಗಿದೆ.
ಕ್ರಿಶ್ಚಿಯನ್ ಮಿಸ್ಟಿಸಿಸಂ: ಸಂತ ತೆರೇಸಾ ಆಫ್ ಆವಿಲಾ ಮತ್ತು ಸಂತ ಜಾನ್ ಆಫ್ ದಿ ಕ್ರಾಸ್ ಅವರಂತಹ ಕ್ರಿಶ್ಚಿಯನ್ ಅನುಭಾವಿಗಳು ವರ್ಣಿಸುವ 'ದೈವದೊಂದಿಗೆ ವಿವಾಹ' (spiritual marriage) ಮತ್ತು 'ಆತ್ಮದ ಕತ್ತಲೆ ರಾತ್ರಿ'ಯನ್ನು (dark night of the soul) ದಾಟಿ ತಲುಪುವ ಐಕ್ಯದ ಸ್ಥಿತಿಯು ಅಕ್ಕನ 'ಶರಣಸತಿ-ಲಿಂಗಪತಿ' ಭಾವ ಮತ್ತು ಐಕ್ಯಸ್ಥಲದ ಅನುಭವಕ್ಕೆ ಸಮಾನಾಂತರವಾಗಿದೆ.

ದೈಹಿಕ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ (Somatic Analysis)

ಈ ವಚನವು ದೇಹದ (soma) ಕುರಿತ ಒಂದು ವಿಶಿಷ್ಟ ದೃಷ್ಟಿಕೋನವನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ. ಇಲ್ಲಿ ದೇಹವನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸಲಾಗಿಲ್ಲ, ಬದಲಾಗಿ ಅದನ್ನು ಮೀರಲಾಗಿದೆ. 'ಕಾಯದ ಸುಖ' ಮತ್ತು 'ಸೋಂಕು'ಗಳ ಅರಿವಿಲ್ಲದಿರುವುದು, ದೇಹವು ಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ಅನುಭವದ ತಾಣವಾಗಿ ತನ್ನ ಕಾರ್ಯವನ್ನು ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಿ, ಈಗ ಪ್ರಜ್ಞೆಯು ದೇಹದ ಗಡಿಗಳನ್ನು ದಾಟಿ ವಿಸ್ತರಿಸಿದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ದೇಹವು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಪಯಣದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಸಾಧನವಾಗಿತ್ತು; ಗುರಿ ತಲುಪಿದ ಮೇಲೆ, ಆ ಸಾಧನದ ಮೇಲಿನ ಅವಲಂಬನೆ ಇಲ್ಲವಾಗಿದೆ. ಇದು ದೇಹವನ್ನು ಒಂದು ಸ್ಥಿರ ವಸ್ತುವಾಗಿ ನೋಡದೆ, ಒಂದು ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯ ತಾಣವಾಗಿ ನೋಡುವ ದೃಷ್ಟಿಕೋನವಾಗಿದೆ.

ಭಾಗ ೨: ವಿಶೇಷ ಅಂತರಶಿಸ್ತೀಯ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ

ಈ ವಿಭಾಗವು ವಚನವನ್ನು ಹೆಚ್ಚು ವಿಶಿಷ್ಟ ಮತ್ತು ನವೀನ ಸೈದ್ಧಾಂತಿಕ ಚೌಕಟ್ಟುಗಳ ಮೂಲಕ ಪರಿಶೀಲಿಸುತ್ತದೆ, ಅದರ ಅರ್ಥದ ಹೊಸ ಆಯಾಮಗಳನ್ನು ಅನಾವರಣಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ.

೧. ಕಾನೂನು ಮತ್ತು ನೈತಿಕ ತತ್ವಶಾಸ್ತ್ರದ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ

ಆಂತರಿಕ ಸದ್ಗುಣಗಳೇ ಪರಮೋಚ್ಚ ಕಾನೂನು: ಈ ವಚನವು ಬಾಹ್ಯ ಕಾನೂನುಗಳು, ಧಾರ್ಮಿಕ ನಿಯಮಗಳು ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ನೀತಿಗಳನ್ನು ಮೀರಿದ ಒಂದು ನೈತಿಕ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಚಿತ್ರಿಸುತ್ತದೆ. ಐಕ್ಯಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿರುವ ಸಾಧಕನಿಗೆ, ಹೊರಗಿನ ಪ್ರಪಂಚದ ಯಾವುದೇ ಕ್ರಿಯೆ (ಉದಾ: 'ಆರು ಸೋಂಕಿದರೆ') ಕಾನೂನುಬದ್ಧವೇ, ನೈತಿಕವೇ ಎಂಬ ಪ್ರಶ್ನೆಯೇ ಉದ್ಭವಿಸುವುದಿಲ್ಲ. ಏಕೆಂದರೆ, ಆ ಕ್ರಿಯೆಯ ಅರಿವೇ ಅವನಿ/ಳಿಗಿರುವುದಿಲ್ಲ. ಇಲ್ಲಿ ಸಾಧಕನಿಗೆ ಇರುವ ಏಕೈಕ ಕಾನೂನು ಎಂದರೆ ದೈವದೊಂದಿಗೆ ಒಂದಾಗಿರುವ ತನ್ನ ಆಂತರಿಕ ಸ್ಥಿತಿ. 'ಹೊರಗೇನಾಯಿತ್ತೆಂದರಿಯೆನು' ಎಂಬುದು, ಬಾಹ್ಯ ಪ್ರಪಂಚದ ಎಲ್ಲಾ ಕಾನೂನು ಮತ್ತು ನೈತಿಕ ಸಂಹಿತೆಗಳು ಅಪ್ರಸ್ತುತವಾಗಿವೆ (irrelevant) ಎಂಬುದರ ಘೋಷಣೆಯಾಗಿದೆ. ಇದು, ಇಮ್ಯಾನುಯೆಲ್ ಕಾಂಟ್‌ನ 'Categorical Imperative' ನಂತೆ ಬಾಹ್ಯ ನಿಯಮವನ್ನು ಅನುಸರಿಸುವುದಲ್ಲ, ಬದಲಾಗಿ ಆಂತರಿಕ ಪ್ರಜ್ಞೆಯೇ ಕಾನೂನಾಗುವ (autonomy of the will) ಒಂದು ಪರಮೋನ್ನತ ಸ್ಥಿತಿ.

೨. ಪ್ರದರ್ಶನ ಕಲೆಗಳ ಅಧ್ಯಯನ

ಭಾವದ ಸಂವಹನ: ಈ ವಚನವನ್ನು ಸಂಗೀತ ಅಥವಾ ನೃತ್ಯದ ಮೂಲಕ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಿದಾಗ, ಅದರ 'ಭಾವ'ವು ಪ್ರೇಕ್ಷಕರಿಗೆ ನೇರವಾಗಿ ಸಂವಹನಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. 'ಎನ್ನ ಮನ, ಪ್ರಾಣ, ಭಾವ' ಎಂಬ ಸಾಲುಗಳನ್ನು ನಿಧಾನವಾಗಿ, ಸಮರ್ಪಣಾ ಭಾವದಿಂದ ಹಾಡಿದಾಗ, ಕೇಳುಗನು ತನ್ನದೇ ಆದ ಅಂತರಂಗದ ಪಯಣವನ್ನು ಆರಂಭಿಸುತ್ತಾನೆ. 'ಅರಿಯೆನು' ಎಂಬ ಪದದ ಪುನರಾವರ್ತನೆಯನ್ನು ಸ್ವರದ ಏರಿಳಿತಗಳ ಮೂಲಕ ಪ್ರಸ್ತುತಪಡಿಸಿದಾಗ, ಅದು ಕೇವಲ ಅಜ್ಞಾನವಲ್ಲ, ಬದಲಾಗಿ ಒಂದು ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ನಿರಾಳತೆ, ಬಿಡುಗಡೆ ಮತ್ತು ಪರಮ ಶಾಂತಿಯ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಪ್ರೇಕ್ಷಕರಲ್ಲಿ ಮೂಡಿಸುತ್ತದೆ. ಪ್ರದರ್ಶಕನ ಅಭಿನಯವು (ನೋಟ, ಮುದ್ರೆ, ದೇಹ ಭಂಗಿ) ಅಕ್ಕನ ಆಂತರಿಕ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ದೃಶ್ಯೀಕರಿಸಿ, ಪ್ರೇಕ್ಷಕನಿಗೆ ಕೇವಲ ಬೌದ್ಧಿಕ ತಿಳುವಳಿಕೆಯ ಬದಲು, ಒಂದು ರೀತಿಯ ಸೌಂದರ್ಯಾನುಭವವನ್ನು (aesthetic experience) ನೀಡುತ್ತದೆ.

೩. ವಸಾಹತೋತ್ತರ ಅನುವಾದ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ

ಅನುವಾದದಲ್ಲಿ ಅರ್ಥದ ನಷ್ಟ: ಈ ವಚನವನ್ನು ಇಂಗ್ಲಿಷ್‌ನಂತಹ ಜಾಗತಿಕ ಭಾಷೆಗೆ ಅನುವಾದಿಸುವುದು ದೊಡ್ಡ ಸವಾಲು. 'ಕಾಯ', 'ಭಾವ', 'ಬಯಲು', 'ಒಚ್ಚತವಾದ' ಮುಂತಾದ ಪದಗಳಿಗೆ ಸಮಾನಾರ್ಥಕ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಪದಗಳಿಲ್ಲ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, 'ಕಾಯ'ವನ್ನು 'body' ಎಂದರೆ, 'ಕಾಯವೇ ಕೈಲಾಸ' ಎಂಬ ಅದರ ತಾತ್ವಿಕ ಆಯಾಮ ಕಳೆದುಹೋಗುತ್ತದೆ. 'ಭಾವ'ವನ್ನು 'feeling' ಎಂದರೆ, ಅದರ 'ಅಸ್ತಿತ್ವದ ಅರಿವು' ಎಂಬ ಆಳವಾದ ಅರ್ಥ ತಪ್ಪಿಹೋಗುತ್ತದೆ. 'ಒಚ್ಚತವಾದ' ಪದವನ್ನು 'imprinted' ಅಥವಾ 'sealed' ಎಂದು ಅನುವಾದಿಸಬಹುದು, ಆದರೆ ಅದು ಮೂಲ ಪದದ 'ದಟ್ಟವಾಗಿ ಒಂದಾಗುವ' ಕ್ರಿಯೆಯ ತೀವ್ರತೆಯನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಹಿಡಿದಿಡಲಾರದು. ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಅನುವಾದಕ ಎ.ಕೆ. ರಾಮಾನುಜನ್ ಅವರ ಅನುವಾದಗಳು ವಚನಗಳನ್ನು ಜಗತ್ತಿಗೆ ಪರಿಚಯಿಸಿದರೂ, ಅವು ವಚನಗಳ ದೇಸಿ, ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಮತ್ತು ರಾಜಕೀಯ ಆಯಾಮಗಳನ್ನು 'ಸಾರ್ವತ್ರಿಕ'ಗೊಳಿಸುವ (universalizing) ಮೂಲಕ, ಅವುಗಳ ಮೂಲದ ತೀಕ್ಷ್ಣತೆಯನ್ನು ಮೃದುಗೊಳಿಸುತ್ತವೆ ಎಂಬ ವಿಮರ್ಶೆಯಿದೆ. ಈ ವಚನದ ಅನುವಾದವು ಈ ಸವಾಲನ್ನು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ತೋರಿಸುತ್ತದೆ.

೪. ನ್ಯೂರೋಥಿಯಾಲಜಿ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ

ಅನುಭಾವ ಮತ್ತು ಮೆದುಳಿನ ಕಾರ್ಯ: ನ್ಯೂರೋಥಿಯಾಲಜಿ ಅಥವಾ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ನರವಿಜ್ಞಾನವು, ಧಾರ್ಮಿಕ ಮತ್ತು ಅನುಭಾವಿಕ ಅನುಭವಗಳ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಮೆದುಳಿನಲ್ಲಿ ಆಗುವ ಬದಲಾವಣೆಗಳನ್ನು ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡುತ್ತದೆ.⁹ ಈ ವಚನವನ್ನು ಆ ದೃಷ್ಟಿಕೋನದಿಂದ ನೋಡಿದಾಗ, ಅದು ಒಂದು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ನರವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಸ್ಥಿತಿಯ ನಿಖರವಾದ ವಿವರಣೆಯಂತೆ ಕಾಣುತ್ತದೆ.
- ಏಕಾಗ್ರತೆ ಮತ್ತು ಮುಂಭಾಗದ ಲೋಬ್‌ಗಳು: 'ಎನ್ನ ಮನ, ಪ್ರಾಣ, ಭಾವ ನಿಮ್ಮಲ್ಲಿ ನಿಂದ ಬಳಿಕ' ಎಂಬುದು ತೀವ್ರವಾದ, ಏಕಮುಖವಾದ ಧ್ಯಾನಸ್ಥ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ಇಂತಹ ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ, ಮೆದುಳಿನ ಮುಂಭಾಗದ ಲೋಬ್‌ಗಳ (frontal lobes) ಚಟುವಟಿಕೆ ಹೆಚ್ಚಾಗುತ್ತದೆ. ಇದು ಗಮನವನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಬಾಹ್ಯ ಆಲೋಚನೆಗಳನ್ನು ತಡೆಯುತ್ತದೆ.
- ದೇಹದ ಅರಿವಿನ ನಷ್ಟ ಮತ್ತು ಪ್ಯಾರೈಟಲ್ ಲೋಬ್‌ಗಳು: 'ಕಾಯದ ಸುಖವ... ಸೋಂಕಿದರೆಂದರಿಯೆನು' ಎಂಬ ಸಾಲುಗಳು, ಮೆದುಳಿನ ಪ್ಯಾರೈಟಲ್ ಲೋಬ್‌ಗಳ (parietal lobes) ಚಟುವಟಿಕೆಯಲ್ಲಿನ ಇಳಿಕೆಯನ್ನು (deafferentation) ಸೂಚಿಸಬಹುದು. ಈ ಭಾಗವು ನಮ್ಮ ದೇಹದ ದೈಹಿಕ ಗಡಿಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶದಲ್ಲಿ ಅದರ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಗುರುತಿಸಲು ಕಾರಣವಾಗಿದೆ. ಇದರ ಚಟುವಟಿಕೆ ಕಡಿಮೆಯಾದಾಗ, 'ಸ್ವ' ಮತ್ತು 'ಪರ'ದ ನಡುವಿನ ವ್ಯತ್ಯಾಸವು ಕರಗಿ, ಸಮಯ ಮತ್ತು ಸ್ಥಳದ ಪ್ರಜ್ಞೆ ಇಲ್ಲವಾಗಿ, ಅನಂತದೊಂದಿಗೆ ಒಂದಾದ ಅನುಭವ ಉಂಟಾಗುತ್ತದೆ. ಇದನ್ನೇ ಸಂಶೋಧಕ ಆಂಡ್ರ್ಯೂ ನ್ಯೂಬರ್ಗ್ 'Absolute Unitary Being' (AUB) ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ.
- ಬಾಹ्य ಪ್ರಪಂಚದ ಮರೆವು: 'ಹೊರಗೇನಾಯಿತ್ತೆಂದರಿಯೆನು' ಎಂಬುದು, ಬಾಹ್ಯ ಸಂವೇದನೆಗಳನ್ನು (sensory inputs) ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗೊಳಿಸುವ ಮೆದುಳಿನ ಭಾಗಗಳ (ಉದಾ: ಥಾಲಮಸ್) ಚಟುವಟಿಕೆಯು ಬಹುತೇಕ ಸ್ಥಗಿತಗೊಂಡಿರುವುದನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ಸಾಧಕನು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಅಂತರ್ಮುಖಿಯಾಗಿ, ಹೊರಗಿನ ಪ್ರಪಂಚವು ಅಕ್ಷರಶಃ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿಲ್ಲದಂತೆ ಆಗುತ್ತದೆ.
- ಹೀಗೆ, ಈ ವಚನವು ಕೇವಲ ಕಾವ್ಯಾತ್ಮಕ ಕಲ್ಪನೆಯಲ್ಲ, ಬದಲಾಗಿ ತೀವ್ರವಾದ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಸಾಧನೆಯ ಮೂಲಕ ಪ್ರೇರಿತವಾದ, ಮೆದುಳಿನ ಒಂದು ನೈಜ ಮತ್ತು ಅಸಾಧಾರಣ ಸ್ಥಿತಿಯ ವಾಸ್ತವಿಕ ವರದಿಯಾಗಿದೆ.

೫. ರಸ ಸಿದ್ಧಾಂತದ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ

ಈ ವಚನದಲ್ಲಿ ಪ್ರಧಾನ ರಸವು ಶಾಂತ ರಸವಾಗಿದ್ದರೂ, ಅದು ಭಕ್ತಿ ಮತ್ತು ಶೃಂಗಾರ ರಸಗಳ ನಿರಾಕರಣೆಯಲ್ಲ, ಬದಲಾಗಿ ಅವುಗಳ ಪರಿಪೂರ್ಣತೆ ಮತ್ತು ಸಂಶ್ಲೇಷಣೆಯಾಗಿದೆ. ಅಕ್ಕನ ಭಕ್ತಿ-ಶೃಂಗಾರ ಭಾವವು ದ್ವೈತವನ್ನು ಆಧರಿಸಿದೆ - ಅವಳು ಮತ್ತು ಅವಳ ಪ್ರಿಯತಮ ಚೆನ್ನಮಲ್ಲಿಕಾರ್ಜುನ. ಆದರೆ ಈ ವಚನದಲ್ಲಿ, ಆ ದ್ವೈತವೇ ಇಲ್ಲವಾಗಿದೆ. ಹೀಗಾಗಿ, ಭಕ್ತಿ ಮತ್ತು ಶೃಂಗಾರದ ಸ್ಥಾಯಿ ಭಾವಗಳಾದ 'ರತಿ' (ಪ್ರೀತಿ) ಮತ್ತು 'ದೇವವಿಷಯಕ ರತಿ'ಯು ತಮ್ಮ ಗುರಿಯನ್ನು ತಲುಪಿ, ತಮ್ಮ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಅಸ್ತಿತ್ವವನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡು, ಪರಮ ಶಾಂತಿಯಲ್ಲಿ ವಿಲೀನಗೊಂಡಿವೆ. ಇದು ರಸಾನುಭವದ ಒಂದು ಸಂಕೀರ್ಣ ಮತ್ತು ಉನ್ನತ ಸ್ಥಿತಿಯಾಗಿದ್ದು, ಇಲ್ಲಿ ಒಂದು ರಸವು ಇನ್ನೊಂದು ರಸದಲ್ಲಿ ಉದಯಿಸಿ, ಬೆಳೆದು, ಕೊನೆಗೆ ಅದರಲ್ಲಿಯೇ ಲೀನವಾಗುತ್ತದೆ.

೬. ಆರ್ಥಿಕ ತತ್ವಶಾಸ್ತ್ರದ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ

ಭೌತಿಕತೆಯ ವಿಮರ್ಶೆ: ಈ ವಚನವು ಭೌತಿಕ ಪ್ರಪಂಚ ಮತ್ತು ಅದರ ಸುಖಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಒಂದು ತೀವ್ರವಾದ ವಿಮರ್ಶೆಯನ್ನು ಮುಂದಿಡುತ್ತದೆ. 'ಕಾಯದ ಸುಖ'ವನ್ನು ಅರಿಯದಿರುವುದು ಎಂದರೆ, ಇಂದ್ರಿಯ ಸುಖ ಮತ್ತು ಭೌತಿಕ ವಸ್ತುಗಳಿಂದ ಸಿಗುವ ಆನಂದವು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ನಿರರ್ಥಕ ಮತ್ತು ಅಪ್ರಸ್ತುತವಾಗಿದೆ ಎಂಬ ನಿಲುವು.
ಕಾಯಕ ಮತ್ತು ದಾಸೋಹದ ಪ್ರತಿಧ್ವನಿ: ಶರಣರ 'ಕಾಯಕ' ತತ್ವವು ಪ್ರಾಮಾಣಿಕ ದುಡಿಮೆಯನ್ನು ಮತ್ತು 'ದಾಸೋಹ' ತತ್ವವು ಗಳಿಸಿದ್ದನ್ನು ಸಮಾಜಕ್ಕೆ ಸಮರ್ಪಿಸುವುದನ್ನು ಹೇಳುತ್ತದೆ. ಈ ವಚನದಲ್ಲಿ, ಅಕ್ಕನು ತನ್ನ 'ಮನ, ಪ್ರಾಣ, ಭಾವ'ಗಳನ್ನೇ, ಅಂದರೆ ತನ್ನ ಸಂಪೂರ್ಣ ಅಸ್ತಿತ್ವವನ್ನೇ, ದೈವಕ್ಕೆ 'ದಾಸೋಹ'ವಾಗಿ ಅರ್ಪಿಸಿದ್ದಾಳೆ. ಇದು ಲೌಕಿಕ ದಾಸೋಹದ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಪರಾಕಾಷ್ಠೆ. ಇಲ್ಲಿ 'ಬಂಡವಾಳ'ವು ಭಕ್ತಿ ಮತ್ತು ಸಮರ್ಪಣೆ, 'ಲಾಭ'ವು ಐಕ್ಯ ಮತ್ತು ಮೋಕ್ಷ. ಇದು ಲೌಕಿಕ ಆರ್ಥಿಕತೆಯ ಮೌಲ್ಯಗಳನ್ನು ತಿರಸ್ಕರಿಸಿ, ಒಂದು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಆರ್ಥಿಕತೆಯನ್ನು (spiritual economy) ಪ್ರತಿಪಾದಿಸುತ್ತದೆ.

೭. ಕ್ವಿಯರ್ ಸಿದ್ಧಾಂತದ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ

ಲಿಂಗ ಮತ್ತು ಲೈಂಗಿಕತೆಯ ಮರುವ್ಯಾಖ್ಯಾನ: 'ಶರಣಸತಿ-ಲಿಂಗಪತಿ' ಭಾವವೇ ಒಂದು ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಕ್ವಿಯರ್ (queer) ಆಗಿದೆ. ಏಕೆಂದರೆ, ಇಲ್ಲಿ ಜೈವಿಕ ಲಿಂಗವನ್ನು ಮೀರಿ, ಪುರುಷ ಸಾಧಕರೂ ಸೇರಿದಂತೆ ಎಲ್ಲರೂ ತಮ್ಮನ್ನು 'ಸತಿ' (ಸ್ತ್ರೀ) ಎಂದು ಭಾವಿಸಿಕೊಂಡು, ದೈವವನ್ನು 'ಪತಿ' (ಪುರುಷ) ಎಂದು ಆರಾಧಿಸುತ್ತಾರೆ. ಇದು ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಲಿಂಗ ಪಾತ್ರಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಭಿನ್ನಲಿಂಗೀಯ (heteronormative) ಸಂಬಂಧದ ಚೌಕಟ್ಟನ್ನು ಮುರಿಯುತ್ತದೆ.
ಈ ವಚನವು ಈ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಯನ್ನು ಅದರ ತಾರ್ಕಿಕ ಅಂತ್ಯಕ್ಕೆ ಕೊಂಡೊಯ್ಯುತ್ತದೆ. ಐಕ್ಯದ ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ, 'ಸತಿ-ಪತಿ' ಎಂಬ ದ್ವಂದ್ವವೂ ಕರಗಿಹೋಗುತ್ತದೆ. ಅಂತಿಮವಾಗಿ, ಯಾವುದೇ ಲಿಂಗ, ಲೈಂಗಿಕತೆ ಅಥವಾ ಸಂಬಂಧದ ಚೌಕಟ್ಟುಗಳು ಉಳಿಯುವುದಿಲ್ಲ. ಇದು ಎಲ್ಲಾ ರೀತಿಯ ದ್ವಂದ್ವಾತ್ಮಕ ವರ್ಗೀಕರಣಗಳನ್ನು (ಗಂಡು-ಹೆಣ್ಣು, ಮಾನವ-ದೈವ, ಲೌಕಿಕ-ಅಲೌಕಿಕ) ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಭೇದಿಸುವ (deconstruct) ಮತ್ತು ಮೀರುವ ಒಂದು ಸ್ಥಿತಿಯಾಗಿದೆ. ಇದು ಸ್ಥಿರವಾದ ಗುರುತುಗಳನ್ನು (fixed identities) ನಿರಾಕರಿಸಿ, ದ್ರವರೂಪದ, ನಿರಂತರವಾಗಿ ಬದಲಾಗುವ ಅಸ್ತಿತ್ವವನ್ನು ಸಾರುವ ಕ್ವಿಯರ್ ಸಿದ್ಧಾಂತದ ಆಶಯಗಳಿಗೆ ಹತ್ತಿರವಾಗಿದೆ.

೮. ಟ್ರಾಮಾ (ಆಘಾತ) ಅಧ್ಯಯನದ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ

ವಚನ ಒಂದು 'ಆಘಾತದ ನಿರೂಪಣೆ': ಅಕ್ಕಮಹಾದೇವಿಯವರ ಜೀವನವು, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಮಹಿಳೆಯಾಗಿ, 12ನೇ ಶತಮಾನದ ಪಿತೃಪ್ರಭುತ್ವದ ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ಹಲವಾರು ಆಘಾತಕಾರಿ (traumatic) ಅನುಭವಗಳಿಂದ ಕೂಡಿತ್ತು. ಬಲವಂತದ ಮದುವೆ, ಲೌಕಿಕ ಪತಿಯಿಂದ ಕಿರುಕುಳ, ಮತ್ತು ಸಮಾಜದ ನಿಂದನೆಯನ್ನು ಎದುರಿಸಿ, ಬೆತ್ತಲೆಯಾಗಿ ಅರಮನೆಯನ್ನು ತೊರೆದದ್ದು ಒಂದು ತೀವ್ರವಾದ ಆಘಾತದ ಘಟನೆ.
ಈ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ, ವಚನದಲ್ಲಿನ 'ಅರಿಯೆನು' ಎಂಬ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಕೇವಲ ಅನುಭಾವದ ಪರಾಕಾಷ್ಠೆಯಾಗಿ ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೆ, ಒಂದು ಆಳವಾದ ಮಾನಸಿಕ ರಕ್ಷಣಾ ತಂತ್ರವಾಗಿಯೂ (psychological defense mechanism) ನೋಡಬಹುದು. ಆಘಾತ ಅಧ್ಯಯನದಲ್ಲಿ (Trauma Studies), ತೀವ್ರವಾದ ನೋವು ಅಥವಾ ಆಘಾತವನ್ನು ಎದುರಿಸಿದಾಗ, ವ್ಯಕ್ತಿಯು 'ವಿಸಂಯೋಜನೆ' (dissociation) ಎಂಬ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಅನುಭವಿಸಬಹುದು. ಈ ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ, ವ್ಯಕ್ತಿಯು ತನ್ನ ದೇಹ, ಭಾವನೆಗಳು ಮತ್ತು ಸುತ್ತಲಿನ ಪ್ರಪಂಚದಿಂದ ಬೇರ್ಪಟ್ಟಂತೆ ಭಾಸವಾಗುತ್ತದೆ. ಇದು ಅಸಹನೀಯ ವಾಸ್ತವದಿಂದ ಪಾರಾಗಲು ಮನಸ್ಸು ಕಂಡುಕೊಳ್ಳುವ ಒಂದು ದಾರಿ.
ಅಕ್ಕನ "ಕಾಯದ ಸುಖವ... ಸೋಂಕಿದರೆಂದರಿಯೆನು... ಹೊರಗೇನಾಯಿತ್ತೆಂದರಿಯೆನು" ಎಂಬ ಮಾತುಗಳು ಈ ವಿಸಂಯೋಜನೆಯ ಸ್ಥಿತಿಯ ಭಾಷೆಯನ್ನು ಹೋಲುತ್ತವೆ. ಈ ದೃಷ್ಟಿಕೋನದಿಂದ, ಐಕ್ಯದ ಅನುಭವವು ಕೇವಲ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಗುರಿಯಲ್ಲ, ಅದೊಂದು ಆಘಾತಕಾರಿ ಬಾಹ್ಯ ಪ್ರಪಂಚದಿಂದ ಪಾರಾಗಿ, ಸುರಕ್ಷಿತವಾದ ಆಂತರಿಕ ಲೋಕದಲ್ಲಿ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಲೀನವಾಗುವ ಒಂದು ಚಿಕಿತ್ಸಕ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯೂ (therapeutic process) ಹೌದು. ಇದು 'ಹೇಳಲಾಗದ' ನೋವನ್ನು (unspeakable trauma) 'ಅರಿಯಲಾಗದ' (unknowing) ಸ್ಥಿತಿಯ ಮೂಲಕ ಮೀರುವ ಒಂದು ಪ್ರಯತ್ನ. ಈ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆಯು ಅನುಭಾವಿಕ ಅರ್ಥವನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸುವುದಿಲ್ಲ, ಬದಲಾಗಿ ಅದಕ್ಕೆ ಒಂದು ಆಳವಾದ, ಮಾನವೀಯ ಮತ್ತು ಮನೋವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಆಯಾಮವನ್ನು ಸೇರಿಸುತ್ತದೆ.

೯. ಮಾನವೋತ್ತರವಾದಿ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ

ಮಾನವ-ದೈವ ದ್ವಂದ್ವದ ನಿರಾಕರಣೆ: ಮಾನವೋತ್ತರವಾದವು (Posthumanism) ಮಾನವಕೇಂದ್ರಿತ (anthropocentric) ದೃಷ್ಟಿಕೋನವನ್ನು ಪ್ರಶ್ನಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಮಾನವ, ಪ್ರಾಣಿ, ಪ್ರಕೃತಿ ಮತ್ತು ಯಂತ್ರಗಳ ನಡುವಿನ ಗಡಿಗಳನ್ನು ಅಸ್ಪಷ್ಟಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ.¹⁰ ಈ ವಚನವು ಈ ಚಿಂತನೆಗೆ ಒಂದು ಶ್ರೇಷ್ಠ ಉದಾಹರಣೆಯಾಗಿದೆ. ಇಲ್ಲಿ 'ಎನ್ನ' (ಮಾನವ) ಮತ್ತು 'ನಿಮ್ಮಲ್ಲಿ' (ದೈವ) ಎಂಬುದು ಆರಂಭಿಕ ಹಂತ ಮಾತ್ರ. ಅಂತಿಮವಾಗಿ, ಈ ಭೇದವೇ ಅಳಿಸಿಹೋಗಿ, ಒಂದೇ ಪ್ರಜ್ಞೆ ಉಳಿಯುತ್ತದೆ. ಇದು ಮಾನವ ಮತ್ತು ದೈವದ ನಡುವಿನ ಶ್ರೇಣೀಕೃತ ದ್ವಂದ್ವವನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ನಿರಾಕರಿಸುತ್ತದೆ.
ದೇಹದ ಮರುವ್ಯಾಖ್ಯಾನ: ಇಲ್ಲಿ ದೇಹವು ಒಂದು ಸ್ಥಿರವಾದ, ಗಡಿಯುಳ್ಳ ಜೈವಿಕ ವಸ್ತುವಾಗಿ ಉಳಿಯುವುದಿಲ್ಲ. ಅದು ತನ್ನ ಸಂವೇದನೆಗಳನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡು, ತನ್ನ ಗಡಿಗಳನ್ನು ಮೀರಿ, ಬ್ರಹ್ಮಾಂಡದ ಪ್ರಜ್ಞೆಯಲ್ಲಿ ಕರಗಿಹೋಗುವ ಒಂದು ತಾಣವಾಗುತ್ತದೆ (a site of transformation). ಇದು ದೇಹವನ್ನು ಒಂದು 'ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ' (process) ಅಥವಾ ಇತರ ಅಸ್ತಿತ್ವಗಳೊಂದಿಗೆ ಬೆರೆತಿರುವ 'ಜಾಲ' (network) ಎಂದು ನೋಡುವ ಮಾನವೋತ್ತರವಾದಿ ದೃಷ್ಟಿಕೋನಕ್ಕೆ ಹತ್ತಿರವಾಗಿದೆ.¹¹ ಅಕ್ಕನ ಸ್ಥಿತಿಯು ಮಾನವನ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನವನ್ನು ಮೀರಿ, ಒಂದು 'ಮಾನವೋತ್ತರ' ಪ್ರಜ್ಞೆಯ ಸ್ಥಿತಿಯಾಗಿದೆ.

೧೦. ಪರಿಸರ-ಧೇವತಾಶಾಸ್ತ್ರ ಮತ್ತು ಪವಿತ್ರ ಭೂಗೋಳದ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ

ಪರಿಸರ-ಧೇವತಾಶಾಸ್ತ್ರ (Eco-theology): 'ಹೊರಗೇನಾಯಿತ್ತೆಂದರಿಯೆನು' ಎಂಬ ಸಾಲು ಒಂದು ಆಳವಾದ ಪರಿಸರ-ಧಾರ್ಮಿಕ ಹೇಳಿಕೆಯಾಗಿದೆ. 'ಹೊರಗು' ಎಂದರೆ ಕೇವಲ ಸಮಾಜವಲ್ಲ, ಪ್ರಕೃತಿ ಮತ್ತು ಇಡೀ ಬ್ರಹ್ಮಾಂಡವೂ ಹೌದು. ಅಕ್ಕನ ಐಕ್ಯದ ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ, ಅವಳ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಪ್ರಜ್ಞೆ ಮತ್ತು ಪ್ರಕೃತಿಯ ನಡುವಿನ ವ್ಯತ್ಯಾಸ ಇಲ್ಲವಾಗುತ್ತದೆ. ಅವಳೇ ಬ್ರಹ್ಮಾಂಡವಾಗುತ್ತಾಳೆ, ಬ್ರಹ್ಮಾಂಡವೇ ಅವಳಾಗುತ್ತದೆ. ಇದು ಮಾನವನನ್ನು ಪ್ರಕೃತಿಯಿಂದ ಪ್ರತ್ಯೇಕಿಸಿ, ಅದನ್ನು ತನ್ನ ಉಪಯೋಗಕ್ಕಾಗಿ ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳುವ ದೃಷ್ಟಿಕೋನವನ್ನು ತಿರಸ್ಕರಿಸುತ್ತದೆ. ಬದಲಾಗಿ, ಎಲ್ಲವೂ ಒಂದೇ, ಎಲ್ಲವೂ ಪವಿತ್ರ ಎಂಬ ಅದ್ವೈತ ಪರಿಸರ ಪ್ರಜ್ಞೆಯನ್ನು (ecological non-dualism) ಪ್ರತಿಪಾದಿಸುತ್ತದೆ.
ಪವಿತ್ರ ಭೂಗೋಳ (Sacred Geography): ಅಕ್ಕನಿಗೆ ಶ್ರೀಶೈಲದ 'ಕದಳೀವನ'ವು ಕೇವಲ ಒಂದು ಭೌಗೋಳಿಕ ಸ್ಥಳವಲ್ಲ, ಅದೊಂದು ಪವಿತ್ರ ಭೂಗೋಳ (sacred geography). ಅದು ಅವಳು ತನ್ನ ಚೆನ್ನಮಲ್ಲಿಕಾರ್ಜುನನಲ್ಲಿ ಐಕ್ಯವಾಗುವ ಸ್ಥಳ. ಈ ವಚನದಲ್ಲಿ ವರ್ಣಿತವಾದ ಸ್ಥಿತಿಯು ಆ ಪವಿತ್ರ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಅವಳು ಅನುಭವಿಸಿದ ಅಂತಿಮ ಸಾಕ್ಷಾತ್ಕಾರವಾಗಿರಬಹುದು. ಇಲ್ಲಿ ಭೂಗೋಳವು ಕೇವಲ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲ, ಅದು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಅನುಭವದ ಒಂದು ಅವಿಭಾಜ್ಯ ಅಂಗವಾಗಿದೆ.

೧೧. ವಿದ್ಯಮಾನಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ (Phenomenological Analysis): ಅನುಭವ-ಕೇಂದ್ರಿತ ದೇಹದ ವಿಘಟನೆ

ಫ್ರೆಂಚ್ ತತ್ವಜ್ಞಾನಿ ಮಾರಿಸ್ ಮರ್ಲೋ-ಪಾಂಟಿಯವರ ವಿದ್ಯಮಾನಶಾಸ್ತ್ರವು (Phenomenology), ನಮ್ಮ ಗ್ರಹಿಕೆ ಮತ್ತು ಅಸ್ತಿತ್ವದ ನಡುವಿನ ಸಂಬಂಧವನ್ನು ಪರಿಶೋಧಿಸುತ್ತದೆ. ಅವರ ಪ್ರಕಾರ, ನಮ್ಮ ದೇಹವು ಕೇವಲ ಒಂದು ಭೌತಿಕ ವಸ್ತುವಲ್ಲ, ಅದೊಂದು 'ಅನುಭವ-ಕೇಂದ್ರಿತ ದೇಹ' (lived body), ನಮ್ಮ 'ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲಿ-ಇರುವಿಕೆ'ಯ (being-in-the-world) ಆಧಾರಸ್ತಂಭ. ನಮ್ಮೆಲ್ಲಾ ಗ್ರಹಿಕೆಗಳು ಈ ದೇಹದ ಮೂಲಕವೇ ರೂಪುಗೊಳ್ಳುತ್ತವೆ.

ಈ ದೃಷ್ಟಿಕೋನದಿಂದ ಅಕ್ಕನ ವಚನವನ್ನು ನೋಡಿದಾಗ, ಅದು ಒಂದು ಆಮೂಲಾಗ್ರ ವಿದ್ಯಮಾನಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಪಲ್ಲಟವನ್ನು (phenomenological shift) ದಾಖಲಿಸುತ್ತದೆ:

ದೇಹದ ಗ್ರಹಿಕೆಯ ವಿಘಟನೆ: "ಕಾಯದ ಸುಖವ ನಾನೇನೆಂದರಿಯೆನು. ಆರು ಸೋಂಕಿದರೆಂದರಿಯೆನು" ಎಂಬ ಸಾಲುಗಳು, 'ಅನುಭವ-ಕೇಂದ್ರಿತ ದೇಹ'ದ ಕುಸಿತವನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತವೆ. ಇಲ್ಲಿ ದೇಹವು ಜಗತ್ತನ್ನು ಗ್ರಹಿಸುವ 'ವಿಷಯಿ'ಯಾಗಿ (subject) ಉಳಿದಿಲ್ಲ; ಬದಲಾಗಿ, ಅದರ ಸಂವೇದನೆಗಳೇ ಅಕ್ಕನಿಗೆ ಅಪರಿಚಿತವಾಗಿರುವ ಒಂದು 'ವಸ್ತು'ವಾಗಿ (object) ಮಾರ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಸ್ಪರ್ಶದಂತಹ ಅತ್ಯಂತ ಮೂಲಭೂತ ದೈಹಿಕ ಅನುಭವವೂ ಅವಳ ಪ್ರಜ್ಞೆಯಿಂದ ಹೊರಗುಳಿದಿದೆ. ಇದು ದೇಹ ಮತ್ತು ಪ್ರಜ್ಞೆಯ ನಡುವಿನ ಸಹಜ ಸಂಬಂಧವು ಕಳಚಿಕೊಂಡಿರುವ ಸ್ಥಿತಿ.
'ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲಿ-ಇರುವಿಕೆ'ಯ ಅಂತ್ಯ: "ಹೊರಗೇನಾಯಿತ್ತೆಂದರಿಯೆನು" ಎಂಬ ಅಂತಿಮ ಘೋಷಣೆಯು, ಮರ್ಲೋ-ಪಾಂಟಿಯ 'ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲಿ-ಇರುವಿಕೆ'ಯ ಸಂಪೂರ್ಣ ರೂಪಾಂತರವನ್ನು ಚಿತ್ರಿಸುತ್ತದೆ. ಗ್ರಹಿಕೆಯು ಯಾವಾಗಲೂ 'ನಾನು' ಮತ್ತು 'ಜಗತ್ತು' ಎಂಬ ದ್ವಂದ್ವವನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿದೆ. ಆದರೆ ಅಕ್ಕನ ಐಕ್ಯ ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ, ಈ ದ್ವಂದ್ವವೇ ಅಳಿದುಹೋಗಿದೆ. 'ಹೊರಗು' ಎಂಬ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಯೇ ಇಲ್ಲವಾದಾಗ, ಗ್ರಹಿಸುವ 'ನಾನು' ಕೂಡ ಇರುವುದಿಲ್ಲ. ಇದು ಪ್ರಜ್ಞೆಯು ತನ್ನ ದೈಹಿಕ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಪಂಚಿಕ ಆಧಾರಗಳಿಂದ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಬಿಡುಗಡೆಗೊಂಡು, ತನ್ನ ಮೂಲದಲ್ಲಿ ತಾನೇ ಸ್ಥಾಪಿತವಾದ ಸ್ಥಿತಿಯಾಗಿದೆ.

೧೨. ಅಪೋಫ್ಯಾಟಿಕ್ ದೇವತಾಶಾಸ್ತ್ರ (Apophatic Theology) ಮತ್ತು ಶೂನ್ಯದ ತಾತ್ವಿಕತೆ

ಅಪೋಫ್ಯಾಟಿಕ್ ದೇವತಾಶಾಸ್ತ್ರ ಅಥವಾ ವಿಯಾ ನೆಗೆಟಿವಾ (Via Negativa - ಋಣಾತ್ಮಕ ಮಾರ್ಗ) ಎನ್ನುವುದು ದೈವಿಕ ಸತ್ಯವನ್ನು ಅದು 'ಏನಲ್ಲ' ಎಂದು ಹೇಳುವ ಮೂಲಕ ವಿವರಿಸುವ ಒಂದು ಅನುಭಾವಿಕ ಮಾರ್ಗ. ಯಾವುದೇ ಸಕಾರಾತ್ಮಕ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು (ಉದಾ: ಜ್ಞಾನಿ, ಕರುಣಾಮಯಿ) ದೈವವನ್ನು ಸೀಮಿತಗೊಳಿಸುತ್ತವೆ, ಆದ್ದರಿಂದ ಅದನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸುವ ಮೂಲಕವೇ ಅದರ ಅನಂತ ಸ್ವರೂಪವನ್ನು ಸೂಚಿಸಬಹುದು.

"ಅರಿಯೆನು" ಒಂದು ಅಪೋಫ್ಯಾಟಿಕ್ ಘೋಷಣೆ: ಅಕ್ಕನ "ಅರಿಯೆನು" ಎಂಬ ಪದದ ಪುನರಾವರ್ತನೆಯು ಈ ಮಾರ್ಗದ ಒಂದು ಶ್ರೇಷ್ಠ ಉದಾಹರಣೆಯಾಗಿದೆ. ಇದು ಕೇವಲ ಅಜ್ಞಾನದ ಹೇಳಿಕೆಯಲ್ಲ, ಬದಲಾಗಿ ಲೌಕಿಕ ಜ್ಞಾನದ ಎಲ್ಲಾ ಚೌಕಟ್ಟುಗಳನ್ನು ಮೀರಿದ ಒಂದು ಅನುಭವವನ್ನು ಸೂಚಿಸುವ ತಂತ್ರ. ಇದು ಉಪನಿಷತ್ತುಗಳ "ನೇತಿ, ನೇತಿ" (ಇದಲ್ಲ, ಇದಲ್ಲ) ಎಂಬ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಮಾರ್ಗವನ್ನು ಹೋಲುತ್ತದೆ. ಲೌಕಿಕ ಸುಖ, ಸ್ಪರ್ಶ, ಮತ್ತು ಹೊರಪ್ರಪಂಚದ ಘಟನೆಗಳನ್ನು ಒಂದೊಂದಾಗಿ 'ಅರಿಯೆನು' ಎಂದು ನಿರಾಕರಿಸುವ ಮೂಲಕ, ಅಕ್ಕನು ವರ್ಣನೆಗೆ ನಿಲುಕದ, ಭಾಷೆಗೆ ಮೀರಿದ ಒಂದು ಪರಮ ಸತ್ಯದ ಕಡೆಗೆ ಬೊಟ್ಟುಮಾಡುತ್ತಿದ್ದಾಳೆ. ¹²
ಶೂನ್ಯ ಮತ್ತು ಬಯಲು: ಈ 'ಅರಿಯದಿರುವಿಕೆ'ಯ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಬೌದ್ಧಧರ್ಮದ 'ಶೂನ್ಯತಾ' ಪರಿಕಲ್ಪನೆಯೊಂದಿಗೆ ಹೋಲಿಸಬಹುದು. ಆದರೆ, ವೀರಶೈವ ದರ್ಶನದಲ್ಲಿ 'ಶೂನ್ಯ' ಅಥವಾ 'ಬಯಲು' ಎಂಬುದು ಕೇವಲ ಅಭಾವ ಅಥವಾ ಇಲ್ಲದಿರುವಿಕೆಯಲ್ಲ. ¹⁴ ಅದು ನಿರಾಕಾರ, ನಿರುಪಾಧಿಕ, ಸರ್ವವ್ಯಾಪಿ ಪರತತ್ವ. ಅದು ಗುಣಗಳಿಲ್ಲದಿದ್ದರೂ, ಅದು 'ಪೂರ್ಣ'. ¹⁶ ಅದು ಎಂತಹ ಪೂರ್ಣತೆಯೆಂದರೆ, ಅದರ ಅನುಭವದಲ್ಲಿ ಬೇರೆಲ್ಲವೂ ಇಲ್ಲವಾಗುತ್ತದೆ. ಆದ್ದರಿಂದ, ಅಕ್ಕನ 'ಅರಿಯದಿರುವಿಕೆ'ಯು ಒಂದು ಬೌದ್ಧಿಕ ಶೂನ್ಯವಲ್ಲ, ಬದಲಾಗಿ ದೈವಿಕ ಪ್ರಜ್ಞೆಯ ಪೂರ್ಣತೆಯ ಅನುಭವದಿಂದಾಗಿ ಲೌಕಿಕ ಪ್ರಜ್ಞೆಯು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಅಳಿಸಿಹೋದ ಸ್ಥಿತಿ. ಇದು 'ಶೂನ್ಯಸಂಪಾದನೆ'ಯ ಅಂತಿಮ ಗುರಿಯಾದ 'ಬಯಲಿನಲ್ಲಿ ಬಯಲಾಗುವ' ಅನುಭವದ ನೇರ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿಯಾಗಿದೆ. ¹⁴

೧೩. ಭೌತಿಕ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಅಧ್ಯಯನ (Material Culture Studies): ಲೌಕಿಕದ ನಿರಾಕರಣೆ

ಶರಣ ಚಳುವಳಿಯು ಕಾಯಕಕ್ಕೆ ಮಹತ್ವ ನೀಡಿ, ದೈನಂದಿನ ಜೀವನದ ವಸ್ತುಗಳಿಗೇ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಮೌಲ್ಯವನ್ನು ತಂದುಕೊಟ್ಟಿತು. ಅನೇಕ ವಚನಕಾರರು ತಮ್ಮ ಕಾಯಕಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ವಸ್ತುಗಳನ್ನೇ (ಉದಾ: ಚಮ್ಮಾರನ ಚರ್ಮ, ದೋಣಿಗನ ಹುಟ್ಟು) ರೂಪಕಗಳಾಗಿ ಬಳಸಿದರು. ಆದರೆ, ಈ ವಚನವು ಭೌತಿಕ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯನ್ನು ವಿಭಿನ್ನವಾಗಿ ನೋಡುತ್ತದೆ.

ಭೌತಿಕತೆಯ ಸಂಪೂರ್ಣ ತಿರಸ್ಕಾರ: "ಕಾಯದ ಸುಖ" ಎಂಬುದು ಕೇವಲ ಇಂದ್ರಿಯ ಸುಖವಲ್ಲ, ಅದು ಬಟ್ಟೆ, ಆಭರಣ, ಆಹಾರ, ವಾಸಸ್ಥಾನ ಮುಂತಾದ ಎಲ್ಲಾ ಭೌತಿಕ ವಸ್ತುಗಳಿಂದ ಸಿಗುವ ಸುಖವನ್ನೂ ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಅಕ್ಕನು ತಾನು ತೊರೆದುಬಂದ ರಾಜಮನೆತನದ ಭೋಗಜೀವನವನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ನಿರಾಕರಿಸುತ್ತಿದ್ದಾಳೆ. ಶರಣರು ಸರಳ ಜೀವನಕ್ಕೆ ಒತ್ತು ನೀಡಿದರೆ ¹⁸, ಅಕ್ಕನು ಈ ವಚನದಲ್ಲಿ ಆ ಸರಳ ಜೀವನದ ಭೌತಿಕತೆಯ ಅರಿವನ್ನೂ ಮೀರಿದ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ತಲುಪಿದ್ದಾಳೆ.
ಆಂತರಿಕ ವಸ್ತುಗಳ ಪ್ರತಿಪಾದನೆ: ಈ ವಚನದಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ಬಾಹ್ಯ ವಸ್ತುವಿನ ರೂಪಕವಿಲ್ಲ. ಬದಲಾಗಿ, ಅಕ್ಕನು ತನ್ನ ಅಸ್ತಿತ್ವದ ಆಂತರಿಕ, ಅಭೌತಿಕ ಅಂಶಗಳಾದ 'ಮನ, ಪ್ರಾಣ, ಭಾವ'ಗಳನ್ನೇ ದೈವಕ್ಕೆ ಅರ್ಪಿಸುವ 'ವಸ್ತು'ಗಳನ್ನಾಗಿ ಪರಿವರ್ತಿಸುತ್ತಾಳೆ. ಇದು ಒಂದು ರೀತಿಯಲ್ಲಿ, ಭೌತಿಕ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯಿಂದ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಸಂಸ್ಕೃತಿಗೆ ಆದ ಸಂಪೂರ್ಣ ಪಲ್ಲಟವನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ಇಲ್ಲಿ ಸಾಧನೆಯ ಪರಿಕರಗಳು ಮತ್ತು ಫಲಗಳು ಎರಡೂ ಪ್ರಜ್ಞೆಯೊಳಗೇ ಇವೆ. ಇದು ಅಕ್ಕನ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಪಯಣದ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯವನ್ನು ಮತ್ತು ಅವಳ ವಚನಗಳ ಭಾವತೀವ್ರತೆಯನ್ನು ಎತ್ತಿ ತೋರಿಸುತ್ತದೆ.

೧೪. ಮೌನದ ತತ್ವಶಾಸ್ತ್ರ (The Philosophy of Silence): ಮಾತಿನಾಚೆಯ ಅನುಭವ

ವಿಶ್ವದ ಎಲ್ಲಾ ಅನುಭಾವಿ ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳಲ್ಲಿ, ಮೌನಕ್ಕೆ ವಿಶೇಷ ಸ್ಥಾನವಿದೆ. ಮಾತುಗಳು ದ್ವಂದ್ವವನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸುತ್ತವೆ, ಆದರೆ ಮೌನವು ಅದ್ವೈತದ ಅನುಭವಕ್ಕೆ ಹತ್ತಿರ ಕೊಂಡೊಯ್ಯುತ್ತದೆ. ಮಾತುಗಳು ಅಹಂಕಾರದ ಸಾಧನವಾದರೆ, ಮೌನವು ಆತ್ಮದ ಭಾಷೆಯಾಗಿದೆ.

'ಅರಿಯೆನು' ಒಂದು ಮೌನದ ಸ್ಥಿತಿ: ಅಕ್ಕನ 'ಅರಿಯದಿರುವಿಕೆ'ಯು ಒಂದು ಗಾಢವಾದ ಆಂತರಿಕ ಮೌನದ ಸ್ಥಿತಿಯಾಗಿದೆ. ಮನಸ್ಸು, ಇಂದ್ರಿಯಗಳು ಮತ್ತು ಹೊರಪ್ರಪಂಚದ ಗದ್ದಲವು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ನಿಂತಾಗ ಮಾತ್ರ ಇಂತಹ ಸ್ಥಿತಿ ಸಾಧ್ಯ. ಶ್ರೀರಾಮಕೃಷ್ಣರು ಹೇಳುವಂತೆ, "ಜೇನು ಹೂವಿನ ಮೇಲೆ ಕುಳಿತಾಗ ಗುಂಯ್‌ಗುಡುವುದನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸುತ್ತದೆ". ಅಂತೆಯೇ, ಅಕ್ಕನು ಚೆನ್ನಮಲ್ಲಿಕಾರ್ಜುನನಲ್ಲಿ ಒಂದಾದಾಗ, ಅವಳ ಆಂತರಿಕ ಮಾತುಗಳು, ಚರ್ಚೆಗಳು, ಸಂಕಲ್ಪ-ವಿಕಲ್ಪಗಳು ಎಲ್ಲವೂ ನಿಂತುಹೋಗಿವೆ.
ಮಾತಿನ ಅಂತ್ಯ: ಈ ವಚನವೇ ಒಂದು ವಿರೋಧಾಭಾಸ. ಅದು ಮಾತಿನ ಮೂಲಕವೇ ಮಾತಿನ ಅಂತ್ಯವನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. "ಹೊರಗೇನಾಯಿತ್ತೆಂದರಿಯೆನು" ಎಂಬ ಸಾಲು, ಭಾಷೆಯ ಅಸ್ತಿತ್ವಕ್ಕೆ ಬೇಕಾದ ಮೂಲಭೂತವಾದ 'ನಾನು' (ಮಾತನಾಡುವವಳು) ಮತ್ತು 'ಹೊರಗು' (ಮಾತನಾಡಲ್ಪಡುವ ವಸ್ತು) ಎಂಬ ವಿಭಜನೆಯೇ ಇಲ್ಲವಾಗಿದೆ ಎಂದು ಸಾರುತ್ತದೆ. ಇದು ಸಂಪೂರ್ಣ ಮೌನದ, ಅವಿಭಕ್ತ ಪ್ರಜ್ಞೆಯ ಸ್ಥಿತಿ. ಈ ಮೌನವು ಶೂನ್ಯವಲ್ಲ, ಅದು ದೈವಿಕ ಇರುವಿಕೆಯಿಂದ ತುಂಬಿದ 'ಪೂರ್ಣ ಮೌನ' (plenitude of silence). ಈ ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ, ಅನುಭವವೇ ಭಾಷೆಯಾಗುತ್ತದೆ, ಮತ್ತು ಆ ಭಾಷೆಯೇ ಮೌನ.

ಭಾಗ ೩: ಸಮಗ್ರ ಸಂಶ್ಲೇಷಣೆ

ಅಕ್ಕಮಹಾದೇವಿಯವರ "ಎನ್ನ ಮನ, ಪ್ರಾಣ, ಭಾವ..." ಎಂಬ ಈ ವಚನವು, ಮೇಲ್ನೋಟಕ್ಕೆ ಸರಳವಾಗಿ ಕಂಡರೂ, ಬಹು-ಆಯಾಮದ ಮತ್ತು ಆಳವಾದ ಅರ್ಥಗಳ ಪದರಗಳನ್ನು ತನ್ನೊಳಗೆ ಬಚ್ಚಿಟ್ಟುಕೊಂಡಿರುವ ಒಂದು ಅಸಾಧಾರಣ ಕೃತಿಯಾಗಿದೆ. ಈ ಸಮಗ್ರ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆಯು, ಈ ವಚನವನ್ನು ಕೇವಲ ಒಂದು ಕವಿತೆಯಾಗಿ ನೋಡದೆ, ಒಂದು ಸಂಕೀರ್ಣ ವಿದ್ಯಮಾನವಾಗಿ ಪರಿಗಣಿಸಿದೆ.

ಈ ವಚನವು, ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕವಾಗಿ, ವೀರಶೈವ-ಶರಣ ದರ್ಶನದ ಷಟ್‍ಸ್ಥಲ ಮಾರ್ಗದ ಅಂತಿಮ ಘಟ್ಟವಾದ 'ಐಕ್ಯಸ್ಥಲ'ದ ಮತ್ತು ಶಿವಯೋಗದ 'ಸಿದ್ಧಿ'ಯ ಪರಿಪೂರ್ಣ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿಯಾಗಿದೆ. ಇದು ಅಂಗ ಮತ್ತು ಲಿಂಗದ, ಜೀವ ಮತ್ತು ಶಿವನ, ಅಂತಿಮ ಸಮರಸದ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ನಿಖರವಾಗಿ ದಾಖಲಿಸುತ್ತದೆ.

ಸಾಹಿತ್ಯಿಕವಾಗಿ, ಇದು ಸರಳತೆ ಮತ್ತು ನೇರತೆಯ ಮೂಲಕವೇ ಪರಮ ಅನುಭವವನ್ನು ಕಟ್ಟಿಕೊಡುವ, 'ಶಾಂತ ರಸ' ಪ್ರಧಾನವಾದ, ಧ್ವನಿಪೂರ್ಣವಾದ ಕೃತಿಯಾಗಿದೆ. 'ಅರಿಯೆನು' ಎಂಬ ಪುನರಾವರ್ತನೆಯು ಒಂದು ವಿಶಿಷ್ಟ ಕಾವ್ಯಾತ್ಮಕ ತಂತ್ರವಾಗಿ, ಋಣಾತ್ಮಕ ನಿರೂಪಣೆಯ ಮೂಲಕ ಒಂದು ಸಕಾರಾತ್ಮಕ, ವರ್ಣನಾತೀತ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ.

ಭಾಷಿಕವಾಗಿ, ಇದು ಕನ್ನಡದ ದೇಸಿ ಪದಗಳಾದ 'ಕಾಯ', 'ಬಯಲು', 'ಮಾಯೆ'ಗಳಿಗೆ ಆಳವಾದ ತಾತ್ವಿಕ ಆಯಾಮಗಳನ್ನು ನೀಡಿ, ಅನುಭವವನ್ನು ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಹಿಡಿದಿಡುವ ಶರಣರ ಯಶಸ್ವಿ ಪ್ರಯತ್ನಕ್ಕೆ ಸಾಕ್ಷಿಯಾಗಿದೆ. ಇದರ ಭಾಷಿಕ ರಚನೆಯು ಅದರ ತಾತ್ವಿಕ ವಾದವನ್ನು ಹಂತ-ಹಂತವಾಗಿ ಬಿಚ್ಚಿಡುತ್ತದೆ.

ಸಾಮಾಜಿಕವಾಗಿ ಮತ್ತು ಲಿಂಗತ್ವದ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ, ಇದು 12ನೇ ಶತಮಾನದ ಪಿತೃಪ್ರಭುತ್ವದ ಕಟ್ಟುಪಾಡುಗಳನ್ನು ಮೀರಿ, ಒಬ್ಬ ಮಹಿಳೆಯು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕತೆಯ ಅತ್ಯುನ್ನತ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ಘೋಷಿಸುವ ಒಂದು ಕ್ರಾಂತಿಕಾರಿ ಹೇಳಿಕೆಯಾಗಿದೆ. ದೇಹ ಮತ್ತು ಲಿಂಗದ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಗಳನ್ನು ಮೀರಿ, ಆತ್ಮಕ್ಕೆ ಲಿಂಗವಿಲ್ಲ ಎಂಬ ತತ್ವವನ್ನು ತನ್ನ ಅನುಭವದ ಮೂಲಕ ಸಾಬೀತುಪಡಿಸಿದ ಸ್ತ್ರೀವಾದಿ ಪ್ರಣಾಳಿಕೆಯಾಗಿದೆ.

ಮನೋವೈಜ್ಞಾನಿಕವಾಗಿ, ಇದು 'ಅಹಂಕಾರದ ಲಯ' (ego death), 'ಪರಾಕಾಷ್ಠೆಯ ಅನುಭವ' (peak experience) ಮತ್ತು ಆಘಾತವನ್ನು ಮೀರುವ (trauma transcendence) ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯ ಒಂದು ಆಳವಾದ ಅಧ್ಯಯನವಾಗಿದೆ. ಇದು ಮಾನವ ಪ್ರಜ್ಞೆಯ ಗಡಿಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಅದರ ಸಾಧ್ಯತೆಗಳನ್ನು ಶೋಧಿಸುತ್ತದೆ.

ನವೀನ ತಾತ್ವಿಕ ದೃಷ್ಟಿಕೋನಗಳಿಂದ, ಈ ವಚನವು ವಿದ್ಯಮಾನಶಾಸ್ತ್ರದ (phenomenology) 'ಅನುಭವ-ಕೇಂದ್ರಿತ ದೇಹ'ದ ಕುಸಿತವನ್ನು, ಅಪೋಫ್ಯಾಟಿಕ್ ದೇವತಾಶಾಸ್ತ್ರದ (apophatic theology) 'ಋಣಾತ್ಮಕ ಮಾರ್ಗ'ವನ್ನು, ಭೌತಿಕ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯನ್ನು ಮೀರಿ ಆಂತರಿಕ 'ವಸ್ತು'ಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿಪಾದಿಸುವುದನ್ನು, ಮತ್ತು ಮೌನದ ತತ್ವಶಾಸ್ತ್ರದ (philosophy of silence) ಅಂತಿಮ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ನಿಖರವಾಗಿ ಚಿತ್ರಿಸುತ್ತದೆ.

ಅಂತಿಮವಾಗಿ, ತಾತ್ವಿಕವಾಗಿ, ಇದು ಮಾನವ, ದೈವ, ಮತ್ತು ಪ್ರಕೃತಿ ಎಂಬ ಎಲ್ಲಾ ದ್ವಂದ್ವಗಳನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸಿ, ಒಂದು ಅವಿಭಕ್ತ, ಅದ್ವೈತ ಪ್ರಜ್ಞೆಯನ್ನು ಸಾರುತ್ತದೆ. ಇದು ನ್ಯೂರೋಥಿಯಾಲಜಿ, ಕ್ವಿಯರ್ ಸಿದ್ಧಾಂತ, ಮಾನವೋತ್ತರವಾದ ಮತ್ತು ಪರಿಸರ-ಧೇವತಾಶಾಸ್ತ್ರದಂತಹ 21ನೇ ಶತಮಾನದ ಅತ್ಯಾಧುನಿಕ ಸೈದ್ಧಾಂತಿಕ ಚರ್ಚೆಗಳೊಂದಿಗೂ ಸಂವಾದ ನಡೆಸಬಲ್ಲ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.

ಒಟ್ಟಾರೆಯಾಗಿ, ಈ ಐದು ಸಾಲಿನ ವಚನವು ಒಂದು ಸಂಪೂರ್ಣ ದರ್ಶನವನ್ನು ತನ್ನೊಳಗೆ ಅಡಗಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ. ಇದು 12ನೇ ಶತಮಾನದ ಶರಣ ಚಳುವಳಿಯ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಸಾರವನ್ನು ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೆ, ಮಾನವ ಅನುಭವದ ಸಾರ್ವಕಾಲಿಕ ಮತ್ತು ಸಾರ್ವತ್ರಿಕ ಆಯಾಮಗಳನ್ನು ಸಹ ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತದೆ. ಅಕ್ಕಮಹಾದೇವಿಯವರ ಪ್ರತಿಭೆ, ಧೈರ್ಯ ಮತ್ತು ಅನುಭಾವದ ಆಳಕ್ಕೆ ಇದು ಅಳಿಸಲಾಗದ ಸಾಕ್ಷಿಯಾಗಿ ನಿಂತಿದೆ.

Translation 4: Thick Translation

Primary Translation

Once my mind, my life-force, my very feeling¹
came to rest in You,²
the body’s pleasure,³ I know not what it is.⁴
I know not who touched me.
After being imprinted⁵ within the mind
of Chennamallikarjuna,⁶
I know not what happened outside.⁷

Extensive Annotations

my mind, my life-force, my very feeling (enna mana, prāṇa, bhāva): Akka is surrendering the entirety of her being, which she breaks down into three core components. This is not just an intellectual act but a total psycho-physical offering.
- Mana (ಮನ): More than just 'mind', mana in Indian philosophy is the seat of thought, intention, doubt, and duality. To surrender the mana is to give up the ego and the restless, thinking self. ¹
- Prāṇa (ಪ್ರಾಣ): This is not merely 'breath' but the 'vital life-force' that animates the body. In yogic traditions, control over prāṇa is the key to controlling the mind. Surrendering it signifies giving up the very energy of individual existence.
- Bhāva (ಭಾವ): A deeply nuanced term, bhāva is more than 'feeling'. It encompasses the state of being, consciousness, and the core disposition of the heart. In the context of Bhakti, it refers to the specific devotional attitude of the seeker. To surrender bhāva is to dissolve one's fundamental sense of self into the divine. ²
came to rest in You (nimmalli ninda baḷika): The literal translation of ninda baḷika is "after standing." However, in a mystical context, it signifies a profound yogic state. It implies that the restless, wandering faculties of the mind, life-force, and consciousness have ceased their outward movement and have become perfectly still and established in the divine, the "You." It is a state of unwavering stability and focus.
the body’s pleasure (kāyada sukhava): This refers to all sensory and worldly pleasures derived from the physical form. The concept of the body (kāya - ಕಾಯ) is central to Sharana philosophy. They did not reject the body but saw it as a sacred vessel, a temple for the divine within, famously captured in the phrase Kāyavē Kailāsa (ಕಾಯವೇ ಕೈಲಾಸ) or "the body itself is heaven/Kailasa." Therefore, Akka's statement is not a condemnation of the body but an expression of having transcended its limitations. The body, as a tool for spiritual practice, has served its purpose, and she is now beyond its sensory input.
I know not (nānariyeṇu): This phrase, repeated three times, is the poem's central literary and philosophical device. It is a classic example of apophatic theology or via negativa (the negative way), a mystical approach to describing the divine by stating what it is not. This is powerfully reminiscent of the Upanishadic phrase Neti, Neti ("not this, not this"). By negating her awareness of worldly experiences (pleasure, touch, the external world), Akka is pointing toward a transcendent reality that is beyond words and concepts. This "unknowing" is not ignorance but a higher form of knowledge—an experience of the Absolute that erases all relative knowledge.
imprinted (occatavāda): This is a powerful and uniquely Kannada word derived from the root ottu (ಒತ್ತು), meaning "to press" or "to stamp." The translation "imprinted" or "sealed" only partially captures its force. It suggests an indelible, inseparable, and dense merging of her consciousness with the divine, like a seal pressed into wax, leaving no space or distinction between the two. ³
Chennamallikarjuna (ಚೆನ್ನಮಲ್ಲಿಕಾರ್ಜುನ): This is Akka Mahadevi's ankita (ಅಂಕಿತ), or signature name, for her chosen deity, Shiva. Every Vachana poet had a unique ankita with which they concluded their poems (e.g., Basavanna's is Kūḍalasangamadēva, Allama Prabhu's is Guheśvara). ³ The name has two popular etymologies:
- The poetic: "Lord (Arjuna) as beautiful/white as jasmine (Mallika)." This is the most famous translation, popularized by A. K. Ramanujan. ⁶
- The indigenous/geographical: "The beautiful (Chenna) lord (Arasa) of the mountains (Male)," referring to the deity of the Srisailam temple, a sacred site. ⁸
what happened outside (horagēnāyittendariyanu): This final line declares the complete dissolution of the boundary between the inner and outer worlds. This is the culmination of her spiritual journey, the state of Aikya (ಐಕ್ಯ), or absolute union with the divine. In Sharana philosophy, this is the sixth and final stage (Shatsthala - ಷಟ್ಸ್ಥಲ) of a devotee's path. ⁹ In this state, the individual self (
anga - ಅಂಗ) merges completely with the universal principle (linga - ಲಿಂಗ). The world of duality ceases to exist, and all that remains is the experience of the formless, attributeless Absolute, which the Sharanas called Bayalu (ಬಯಲು) or Shūnya (ಶೂನ್ಯ)—not an empty void, but a dynamic, conscious plenitude. This experience is the ultimate fulfillment of the Sharana Sati-Linga Pati Bhāva (ಶರಣಸತಿ-ಲಿಂಗಪತಿ ಭಾವ), the devotional attitude where the devotee, regardless of gender, sees themself as the bride (Sati) and God as the only true husband (Pati). ¹⁰ This state of non-duality was the highest goal discussed in the Anubhava Mantapa (ಅನುಭವ ಮಂಟಪ), the 12th-century "Hall of Experience" where Sharanas like Akka Mahadevi gathered to share their mystical insights. ¹²

ಭಾನುವಾರ, ಜುಲೈ 13, 2025

100. ಎನ್ನ ಮನ, ಪ್ರಾಣ, ಭಾವ: AkkaVachana100_EnglishTranslation