02. ಅಂಗದಲ್ಲಿ ಆಚಾರವ ತೋರಿದ : AkkaVachana02_EnglishTranslation

Listen to summary

ಅಕ್ಕ_ವಚನ_02 
ಅಂಗದಲ್ಲಿ ಆಚಾರವ ತೋರಿದ; ಆ ಆಚಾರವೇ ಲಿಂಗವೆಂದರುಹಿದ.
ಪ್ರಾಣದಲ್ಲಿ ಅರಿವ ನೆಲೆಗೊಳಿಸಿದ; ಆ ಅರಿವೆ ಜಂಗಮವೆಂದು ತೋರಿದ.
ಚೆನ್ನಮಲ್ಲಿಕಾರ್ಜುನಾ, ಹೆತ್ತ ತಂದೆ ಸಂಗನಬಸವಣ್ಣನು ಎನಗೀ ಕ್ರಮವನರುಹಿದನಯ್ಯ.

-- ಅಕ್ಕಮಹಾದೇವಿ 

೧. ಅಕ್ಷರಶಃ ಅನುವಾದ (Literal Translation)

ಈ ಅನುವಾದವು ಮೂಲ ಕನ್ನಡ ಪಠ್ಯದ ಪದಗಳು ಮತ್ತು ರಚನೆಗೆ ಸಾಧ್ಯವಾದಷ್ಟು ನಿಷ್ಠವಾಗಿರಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ತಾತ್ವಿಕ ಪದಗಳ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಭಾರವನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಸಂವಹಿಸದಿದ್ದರೂ, ಮೂಲದ ವಾಕ್ಯರಚನೆ ಮತ್ತು ಶಬ್ದಾರ್ಥವನ್ನು ನಿಖರವಾಗಿ ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸುತ್ತದೆ.
In the body (anga), he showed the conduct (āchāra);
that very conduct, he revealed, is the Divine Principle (Liṅga).
In the life-force (prāṇa), he established the awareness (arivu);
that very awareness, he showed, is the Moving Divinity (Jaṅgama).
O Chennamallikarjuna,
the father who begot me, Sanganabasavanna,
taught me this very method (krama).

೨. ಕಾವ್ಯಾತ್ಮಕ ಅನುವಾದ (Poetic Translation)

ಈ ಅನುವಾದವು ವಚನದ ಅಕ್ಷರಶಃ ಅರ್ಥವನ್ನು ಮೀರಿ, ಅದರ ಕಾವ್ಯಾತ್ಮಕ ಲಯ, ಭಾವನಾತ್ಮಕ ಆಳ ಮತ್ತು ತಾತ್ವಿಕ ಆಶಯವನ್ನು ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಕವಿತೆಯ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಸೆರೆಹಿಡಿಯಲು ಶ್ರಮಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ಮೂಲದ ಸಮ್ಮಿತೀಯ ರಚನೆ ಮತ್ತು ಗೇಯತೆಯನ್ನು ಗೌರವಿಸುತ್ತಾ, ಅದರ ಸಾರವನ್ನು ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಓದುಗರಿಗೆ ಅನುಭವಕ್ಕೆ ತರಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತದೆ.

Within this flesh, a path of virtue shown,
That sacred conduct is the Liṅga-throne.
Within the breath, a consciousness took hold,
That vibrant knowing, the Jaṅgama to behold.
O Lord of jasmine white, my soul's one Sire,
This sacred way, my father Basavanna, lit my inner fire.

---

ಪೀಠಿಕೆ: ಜ್ಞಾನದ ಸಾಕಾರ ರೂಪ

ಹನ್ನೆರಡನೆಯ ಶತಮಾನದ ಕನ್ನಡ ವಚನ ಸಾಹಿತ್ಯವು ಕೇವಲ ಒಂದು ಸಾಹಿತ್ಯಿಕ ಪ್ರಕಾರವಲ್ಲ; ಅದೊಂದು ಸಾಮಾಜಿಕ, ಧಾರ್ಮಿಕ ಮತ್ತು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಕ್ರಾಂತಿಯ ಜೀವಂತ ದಾಖಲೆ. ಈ ಕ್ರಾಂತಿಯ ಮುಂಚೂಣಿಯಲ್ಲಿದ್ದ ಅಕ್ಕಮಹಾದೇವಿಯವರು ತಮ್ಮ ವಚನಗಳ ಮೂಲಕ ಅನುಭಾವದ ಅತ್ಯುನ್ನತ ಶಿಖರಗಳನ್ನು ಅನಾವರಣಗೊಳಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಅವರ ವಚನಗಳು ವೈಯಕ್ತಿಕ ಅನುಭವದ ತೀವ್ರತೆ, ಭಕ್ತಿಯ ಆರ್ದ್ರತೆ ಮತ್ತು ತಾತ್ವಿಕ ಸ್ಪಷ್ಟತೆಯ ಅಪೂರ್ವ ಸಂಗಮ. ಪ್ರಸ್ತುತ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆಗೆ ಆಯ್ಕೆಮಾಡಿಕೊಂಡಿರುವ "ಅಂಗದಲ್ಲಿ ಆಚಾರವ ತೋರಿದ" ಎಂಬ ವಚನವು ಅಕ್ಕನ ತಾತ್ವಿಕ ಪ್ರೌಢಿಮೆಯ ಮತ್ತು ಶರಣ ಸಿದ್ಧಾಂತದ ಸಾರಭೂತ ನಿರೂಪಣೆಯಾಗಿದೆ.

ಈ ವಚನವು ಮೇಲ್ನೋಟಕ್ಕೆ ಸರಳವಾಗಿ ಕಂಡರೂ, ಅದರ ಆಳದಲ್ಲಿ ಶಕ್ತಿವಿಶಿಷ್ಟಾದ್ವೈತದ ಸಂಕೀರ್ಣ ತತ್ವಗಳು, ಶಿವಯೋಗದ ಸಾಧನಾ ಕ್ರಮ, ಮತ್ತು ಕಲ್ಯಾಣದ ಕ್ರಾಂತಿಕಾರಿ ಸಾಮಾಜಿಕ ಮೌಲ್ಯಗಳು ಅಂತರ್ಗತವಾಗಿವೆ. ಇದು ಕೇವಲ ನಾಲ್ಕು ಸಾಲುಗಳ ಪಠ್ಯವಲ್ಲ, ಬದಲಾಗಿ ಶರಣರು ಜಗತ್ತನ್ನು ನೋಡುವ, ಅರ್ಥೈಸುವ ಮತ್ತು ಬದುಕುವ ಕ್ರಮದ ಒಂದು ಪರಿಪೂರ್ಣ ನೀಲನಕ್ಷೆ. ಈ ವರದಿಯು ಈ ವಚನವನ್ನು ಕೇವಲ ಸಾಹಿತ್ಯಿಕ ಕೃತಿಯಾಗಿ ನೋಡದೆ, ಅದನ್ನು ಒಂದು ಬಹುಮುಖಿ ವಿದ್ಯಮಾನವಾಗಿ ಪರಿಗಣಿಸುತ್ತದೆ. ಬಳಕೆದಾರರು ಒದಗಿಸಿದ ವಿಸ್ತೃತ ಮತ್ತು ಸಾರ್ವತ್ರಿಕ ಚೌಕಟ್ಟನ್ನು ಅನುಸರಿಸಿ, ಈ ವಚನದ ಭಾಷಿಕ, ಸಾಹಿತ್ಯಿಕ, ತಾತ್ವಿಕ, ಸಾಮಾಜಿಕ, ಮಾನವೀಯ, ಮತ್ತು ಇತರ ಅಂತರಶಿಸ್ತೀಯ ಆಯಾಮಗಳನ್ನು ಆಳವಾಗಿ ಶೋಧಿಸುವ ಮೂಲಕ, ಅದರ ಸಮಗ್ರ ಮಹತ್ವವನ್ನು ಅನಾವರಣಗೊಳಿಸುವುದು ಈ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆಯ ಪ್ರಮುಖ ಉದ್ದೇಶವಾಗಿದೆ.

---

ಭಾಗ ೧: ಮೂಲಭೂತ ವಿಶ್ಲೇಷಣಾತ್ಮಕ ಚೌಕಟ್ಟು (Fundamental Analytical Framework)

ಈ ವಿಭಾಗವು ವಚನವನ್ನು ಅದರ ಮೂಲಭೂತ ಅಂಶಗಳಾದ ಭಾಷೆ, ಸಾಹಿತ್ಯ, ತತ್ವ ಮತ್ತು ಸಮಾಜದ ದೃಷ್ಟಿಕೋನದಿಂದ ವಿಭಜಿಸಿ, ಆಳವಾಗಿ ಪರಿಶೀಲಿಸುತ್ತದೆ. ಪ್ರತಿ ಆಯಾಮವು ವಚನದ ಅರ್ಥದ ಹೊಸ ಪದರಗಳನ್ನು উন্মೋಚಿಸುತ್ತದೆ.

ಅಧ್ಯಾಯ ೧: ಭಾಷಿಕ ಆಯಾಮ (Linguistic Dimension)

ಯಾವುದೇ ಪಠ್ಯದ ಅರ್ಥವು ಅದರ ಭಾಷೆಯಲ್ಲೇ ಬೇರೂರಿರುತ್ತದೆ. ವಚನಗಳ ಭಾಷೆಯು ಕೇವಲ ಸಂವಹನದ ಮಾಧ್ಯಮವಲ್ಲ, ಅದು ಅನುಭಾವವನ್ನು ಕಟ್ಟಿಕೊಡುವ ಸಾಧನ. ಈ ಅಧ್ಯಾಯದಲ್ಲಿ, ಅಕ್ಕನ ವಚನದ ಭಾಷಿಕ ರಚನೆ, ಪದಗಳ ಆಯ್ಕೆ ಮತ್ತು ಅವುಗಳ ತಾತ್ವಿಕ ಭಾರವನ್ನು ವಿಶ್ಲೇಷಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ವಚನದ ಅರ್ಥವು ಕೇವಲ ಪದಗಳಲ್ಲಿಲ್ಲ, ಪದಗಳ ಹಿಂದಿರುವ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಮತ್ತು ತಾತ್ವಿಕ ಲೋಕದಲ್ಲಿದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸುವುದು ಇದರ ಉದ್ದೇಶ.

ಪದ-ಹಾಗೂ-ಪದದ ಗ್ಲಾಸಿಂಗ್ ಮತ್ತು ಲೆಕ್ಸಿಕಲ್ ಮ್ಯಾಪಿಂಗ್ (Word-for-Word Glossing and Lexical Mapping)

ವಚನವನ್ನು ಅದರ ಆಳದಲ್ಲಿ ಗ್ರಹಿಸಲು, ಪ್ರತಿ ಪದದ ಬಹುಸ್ತರದ ಅರ್ಥಗಳನ್ನು ವಿಭಜಿಸುವುದು ಅತ್ಯಗತ್ಯ. ಈ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯು ವಚನದ ಮೇಲ್ಮೈ ಅರ್ಥದಿಂದ ಅದರ ತಾತ್ವಿಕ ಗರ್ಭದವರೆಗೆ ನಮ್ಮನ್ನು ಕೊಂಡೊಯ್ಯುತ್ತದೆ. ಕೆಳಗಿನ ಕೋಷ್ಟಕವು ಈ ವಚನದಲ್ಲಿನ ಪ್ರಮುಖ ಪದಗಳ ಭಾಷಿಕ ಮತ್ತು ತಾತ್ವಿಕ ನಕ್ಷೆಯನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ.

ಕೋಷ್ಟಕ ೧: ವಚನದ ಪ್ರಮುಖ ಪದಗಳ ಭಾಷಿಕ ಮತ್ತು ತಾತ್ವಿಕ ನಕ್ಷೆ

ಕನ್ನಡ ಪದ	ಪದಶಃ ಅರ್ಥ (Gloss)	ಅಕ್ಷರಶಃ ಅರ್ಥ (Literal)	ತಾತ್ವಿಕ ಅರ್ಥ (Philosophical)	ಸಂಭವನೀಯ ಧಾತು (Root)
ಅಂಗ	Body/Limb	ದೇಹ, ಶರೀರ	ಜೀವಾತ್ಮ, ಸಾಧಕ, ಭೌತಿಕ ಅಸ್ತಿತ್ವ, ಪೂಜಕ	Sanskrit: 'ang' (ಚಲಿಸು)
ಆಚಾರ	Conduct/Practice	ನಡತೆ, ಪದ್ಧತಿ	ನೈತಿಕ, ಶುದ್ಧ, ಲಿಂಗಾರ್ಪಿತ ಜೀವನಕ್ರಮ	Sanskrit: 'a + char' (ನಡೆ)
ತೋರಿದ	Showed/Revealed	ತೋರಿಸಿದ, ಪ್ರಕಟಿಸಿದ	ಅನುಭವಕ್ಕೆ ತಂದುಕೊಟ್ಟ, ಸಾಕ್ಷಾತ್ಕರಿಸಿದ	ಕ: ತೋರ್ (ತೋರಿಸು)
ಲಿಂಗ	Sign/Principle	ಚಿಹ್ನೆ, ಶಿವಲಿಂಗ	ಪರಮಾತ್ಮ ತತ್ವ, ಚೈತನ್ಯ, ಆಚಾರವೇ ಆದ ದೈವ	Sanskrit: 'linga' (ಚಿಹ್ನೆ)
ಪ್ರಾಣ	Life-breath	ಉಸಿರು, ಜೀವ	ಚೈತನ್ಯ, ಜೀವಶಕ್ತಿ, ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಶರೀರ	Sanskrit: 'pra + an' (ಉಸಿರಾಡು)
ಅರಿವು	Awareness	ತಿಳಿವು, ಜ್ಞಾನ	ಶುದ್ಧ ಪ್ರಜ್ಞೆ, ಆತ್ಮಜ್ಞಾನ, ಸಾಕ್ಷಾತ್ಕಾರ	ಕ: ಅರಿ (ತಿಳಿ)
ಜಂಗಮ	Moving one	ಚಲಿಸುವ, ಸಂಚಾರಿ	ಸಾಕ್ಷಾತ್ಕರಿಸಿಕೊಂಡ ಚೈತನ್ಯ, ಜ್ಞಾನಿ, ಅರಿವೇ ಆದ ದೈವ	Sanskrit: 'gam' (ಹೋಗು, ಚಲಿಸು)
ಕ್ರಮ	Method/Order	ರೀತಿ, ಪದ್ಧತಿ	ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಸಾಧನೆಯ ದಾರಿ, ಗುರುಮುಖೇನ ಬಂದ ಜ್ಞಾನ	Sanskrit: 'kram' (ಹೆಜ್ಜೆ ಇಡು)
ಅರುಹಿದ	Informed/Taught	ತಿಳಿಸಿದ, ಬೋಧಿಸಿದ	ಅನುಭಾವದಿಂದ ದಯಪಾಲಿಸಿದ	ಕ: ಅರುಹು (ತಿಳಿಸು)

ಈ ಕೋಷ್ಟಕವು ಒಂದು ಪ್ರಮುಖ ಸತ್ಯವನ್ನು ಅನಾವರಣಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ: ಶರಣರು ತಮ್ಮ ತತ್ವಗಳನ್ನು ಸಂವಹಿಸಲು ಸಂಪೂರ್ಣ ಹೊಸ ಶಬ್ದಕೋಶವನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಲಿಲ್ಲ. ಬದಲಾಗಿ, ಅವರು ಅಂದಿನ ಧಾರ್ಮಿಕ ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಸಂವಾದದಲ್ಲಿ ಈಗಾಗಲೇ ಚಾಲ್ತಿಯಲ್ಲಿದ್ದ 'ಅಂಗ', 'ಲಿಂಗ', 'ಜಂಗಮ' ದಂತಹ ಸಂಸ್ಕೃತ ಮೂಲದ ಪದಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಂಡು, ಅವುಗಳ ಅರ್ಥವನ್ನು ಆಮೂಲಾಗ್ರವಾಗಿ ಪರಿವರ್ತಿಸಿದರು. ಈ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯು ಕೇವಲ ಶಬ್ದಾರ್ಥದ ಬದಲಾವಣೆಯಲ್ಲ, ಅದೊಂದು ಜ್ಞಾನಮೀಮಾಂಸೆಯ (epistemological) ಕ್ರಾಂತಿ. ಶರಣರು ಧರ್ಮವನ್ನು ಬಾಹ್ಯ, ವಸ್ತುನಿಷ್ಠ ಆಚರಣೆಗಳಿಂದ (external, objective rituals) ಆಂತರಿಕ, ಅನುಭವನಿಷ್ಠ ಸತ್ಯಗಳಿಗೆ (internal, subjective realities) ಸ್ಥಳಾಂತರಿಸಿದರು. ಈ ಪದಗಳ ಮರುವ್ಯಾಖ್ಯಾನವೇ ಆ ಕ್ರಾಂತಿಯ ಭಾಷಿಕ ಸಾಧನ. ಈ ಕೋಷ್ಟಕವು ಆ ಭಾಷಿಕ-ತಾತ್ವಿಕ ಸ್ಥಳಾಂತರವನ್ನು ದೃಶ್ಯೀಕರಿಸುತ್ತದೆ.

ನಿರುಕ್ತ ಮತ್ತು ಧಾತು ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ (Etymology and Root Word Analysis)

ವಚನದ ಪದಗಳ ಮೂಲವನ್ನು ಕೆದಕಿದಾಗ, ಶರಣರ ಚಿಂತನಾ ಕ್ರಮದ ಕುರುಹುಗಳು ಮತ್ತಷ್ಟು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗುತ್ತವೆ.

• ಆಚಾರ: ಈ ಪದವು ಸಂಸ್ಕೃತದ a + char ಎಂಬ ಧಾತುವಿನಿಂದ ನಿಷ್ಪನ್ನವಾಗಿದೆ. 'char' ಎಂದರೆ 'ಚಲಿಸುವುದು', 'ನಡೆಯುವುದು'. 'a' ಎಂಬ ಉಪಸರ್ಗವು 'ಸರಿಯಾದ' ಅಥವಾ 'ಉತ್ತಮವಾದ' ಎಂಬ ಅರ್ಥವನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ. ಹೀಗಾಗಿ, 'ಆಚಾರ' ಎಂದರೆ ಕೇವಲ ಪದ್ಧತಿಯಲ್ಲ, ಅದು 'ಸರಿಯಾದ ನಡವಳಿಕೆ' ಅಥವಾ 'ನೈತಿಕ ಜೀವನಮಾರ್ಗ'. ಶರಣರು ಈ ಪದವನ್ನು ಅದರ ಮೂಲಾರ್ಥಕ್ಕೆ ನಿಷ್ಠವಾಗಿ ಬಳಸಿಕೊಂಡು, ಅದನ್ನು ಧಾರ್ಮಿಕ ಕ್ರಿಯೆಗಳಿಗಿಂತ ನೈತಿಕತೆಗೆ ಹೆಚ್ಚು ಅನ್ವಯಿಸಿದರು.

• ಅರಿವು: ಇದು 'ari' ಎಂಬ ಅಚ್ಚಕನ್ನಡ ಧಾತುವಿನಿಂದ ಬಂದಿದೆ. 'ari' ಎಂದರೆ 'ತಿಳಿಯುವುದು', 'ಗ್ರಹಿಸುವುದು'. ಇದು ಪಾಂಡಿತ್ಯಪೂರ್ಣ, ಗ್ರಾಂಥಿಕ ಜ್ಞಾನಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಸಹಜವಾದ, ಆಂತರಿಕ ತಿಳುವಳಿಕೆಯನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ಸಂಸ್ಕೃತದ 'ಜ್ಞಾನ'ಕ್ಕಿಂತ 'ಅರಿವು' ಹೆಚ್ಚು ಅನುಭವನಿಷ್ಠವಾಗಿದೆ.

• ಜಂಗಮ: ಈ ಪದವು ಸಂಸ್ಕೃತದ 'gam' (ಹೋಗು, ಚಲಿಸು) ಧಾತುವಿನಿಂದ ಬಂದಿದೆ. ಇದರ ಅಕ್ಷರಶಃ ಅರ್ಥ 'ಚಲನಶೀಲವಾದದ್ದು'. ಸ್ಥಾವರ (ಸ್ಥಿರವಾದದ್ದು, ದೇವಾಲಯ) ಕ್ಕೆ ವಿರುದ್ಧವಾಗಿ ಜಂಗಮವು (ಚಲಿಸುವ ಗುರು) ಶ್ರೇಷ್ಠವೆಂಬುದು ಶರಣಪೂರ್ವದ ಚಿಂತನೆಯಾಗಿತ್ತು. ಆದರೆ ಅಕ್ಕ ಈ ವಚನದಲ್ಲಿ 'ಜಂಗಮ'ದ ಚಲನಶೀಲತೆಯನ್ನು ಭೌತಿಕ ಚಲನೆಯಿಂದ ಪ್ರಜ್ಞೆಯ ಚಲನೆಗೆ (movement of consciousness) ರೂಪಾಂತರಿಸುತ್ತಾಳೆ. 'ಅರಿವು' ನಿರಂತರವಾಗಿ ಬೆಳೆಯುವ, ಚಲನಶೀಲವಾದ ತತ್ವ.

• ಚೆನ್ನಮಲ್ಲಿಕಾರ್ಜುನ: ಅಕ್ಕನ ಅಂಕಿತನಾಮ. ಇದರ ನಿಷ್ಪತ್ತಿ ಹೀಗಿರಬಹುದು: 'Mallika' ಎಂದರೆ ಮಲ್ಲಿಗೆ ಹೂವು, ಇದು ಪವಿತ್ರತೆ ಮತ್ತು ಸೌಂದರ್ಯದ ಸಂಕೇತ. 'Arjuna' ಎಂದರೆ ಬೆಳ್ಳಗಿನ, ಶುಭ್ರವಾದ. ಶ್ರೀಶೈಲದ ದೇವತೆಯಾದ ಮಲ್ಲಿಕಾರ್ಜುನನು 'ಮಲ್ಲಿಕಾ-ಪ್ರಿಯ ಅರ್ಜುನ' (ಮಲ್ಲಿಗೆಯನ್ನು ಇಷ್ಟಪಡುವ ಶಿವ) ಆಗಿರಬಹುದು. ಇನ್ನೊಂದು ವ್ಯಾಖ್ಯಾನದಂತೆ, 'male' (ಬೆಟ್ಟ) + 'kaar' (ಕಪ್ಪು, ದಟ್ಟ) + 'ajina' (ಚರ್ಮ) ದಿಂದ ಬಂದಿರಬಹುದು. ಆದರೆ ಅಕ್ಕನ ಪಾಲಿಗೆ, ಚೆನ್ನಮಲ್ಲಿಕಾರ್ಜುನನು ಕೇವಲ ಶ್ರೀಶೈಲದ ದೇವನಲ್ಲ, ಅವನು 'ಸಾವಿಲ್ಲದ, ಕೇಡಿಲ್ಲದ, ರೂಹಿಲ್ಲದ cheluva', ಅವಳ ಆತ್ಮದ ಪತಿ.

ಈ ಧಾತು ವಿಶ್ಲೇಷಣೆಯು, ಶರಣರು ಸಂಸ್ಕೃತದ ತಾತ್ವಿಕ ಗಾಂಭೀರ್ಯವನ್ನು ಮತ್ತು ಕನ್ನಡದ ಸಹಜ ಅನುಭವದ ಭಾಷೆಯನ್ನು ಹೇಗೆ ಸಮ್ಮಿಳನಗೊಳಿಸಿ, ತಮ್ಮದೇ ಆದ ಒಂದು ವಿಶಿಷ್ಟ ಅನುಭಾವಿಕ ಭಾಷೆಯನ್ನು ರೂಪಿಸಿದರು ಎಂಬುದನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತದೆ.

ಲೆಕ್ಸಿಕಲ್ ಮತ್ತು ಭಾಷಾ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ (Lexical and Linguistic Analysis)

ಈ ವಚನವು ಶರಣ ತತ್ವದ ಪಾರಿಭಾಷಿಕ ಪದಗಳನ್ನು ಒಂದು ಸುಸಂಬದ್ಧವಾದ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಜೋಡಿಸುತ್ತದೆ.

• ಅಂಗ-ಲಿಂಗ-ಜಂಗಮ: ಶರಣ ತತ್ವದಲ್ಲಿ, 'ಅಂಗ'ವು ಜೀವಾತ್ಮ ಅಥವಾ ಸಾಧಕ, 'ಲಿಂಗ'ವು ಪರಮಾತ್ಮ ತತ್ವ, ಮತ್ತು 'ಜಂಗಮ'ವು ಈ ತತ್ವವನ್ನು ಅರಿತ, ಚಲನಶೀಲ ಗುರುವಿನ ಪ್ರತೀಕ. ಇವು ವೀರಶೈವದ 'Ashtavarana'ಗಳಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ಮೂರು. ಈ ವಚನವು ಈ ಮೂರು ಪರಿಕಲ್ಪನೆಗಳ ನಡುವಿನ ಸಂಬಂಧವನ್ನು ಕ್ರಾಂತಿಕಾರಿಯಾಗಿ ಮರುರೂಪಿಸುತ್ತದೆ. ಅದು ಹೇಳುವುದೇನೆಂದರೆ, ಅಂಗ, ಲಿಂಗ ಮತ್ತು ಜಂಗಮಗಳು ಮೂರು ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಘಟಕಗಳಲ್ಲ. ಬದಲಾಗಿ, ಅವು ಒಂದೇ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯ ಮೂರು ಮಜಲುಗಳು.

• ಆಚಾರ ಮತ್ತು ಅರಿವು: ಈ ವಚನದ ನಿಜವಾದ ಕ್ರಾಂತಿ ಇರುವುದು ಈ ಎರಡು ಪದಗಳ ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿ. 'ಆಚಾರ' (ನಡತೆ) ಮತ್ತು 'ಅರಿವು' (ಪ್ರಜ್ಞೆ) ಎಂಬುವು ಮಾನವ ಅನುಭವದ ಎರಡು ಮೂಲಭೂತ ಆಯಾಮಗಳು. ಅಕ್ಕ ಇವುಗಳನ್ನು ನೇರವಾಗಿ 'ಲಿಂಗ' ಮತ್ತು 'ಜಂಗಮ' ಎಂಬ ದೈವಿಕ ತತ್ವಗಳಿಗೆ ಸಮೀಕರಿಸುತ್ತಾಳೆ.

  • ಆಚಾರವೇ ಲಿಂಗ: ಇದರರ್ಥ, ದೈವತ್ವವು ಪೂಜಿಸಬೇಕಾದ ಬಾಹ್ಯ ವಸ್ತುವಲ್ಲ. ಅದು ನಮ್ಮ ದೈನಂದಿನ ನೈತಿಕ ಕ್ರಿಯೆಗಳಲ್ಲಿ, ನಮ್ಮ ಶುದ್ಧ ನಡವಳಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಗೊಳ್ಳುವ ಸತ್ಯ. ದೇವರು ಕ್ರಿಯೆಯಾಗುತ್ತಾನೆ (God becomes an act). ಇದು karmakandaವನ್ನು ತಿರಸ್ಕರಿಸಿ, 'ನೈತಿಕ ಕಾಯಕ'ಕ್ಕೆ (ethical action) ದೈವಿಕ ಸ್ಥಾನಮಾನವನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ.

  • ಅರಿವೇ ಜಂಗಮ: ಇದರರ್ಥ, ಗುರುವಾದವನು ಹೊರಗಿನಿಂದ ಬಂದು ಜ್ಞಾನವನ್ನು ಕೊಡುವ ವ್ಯಕ್ತಿಯಲ್ಲ. ನಿಜವಾದ ಗುರುವು ನಮ್ಮ 'ಪ್ರಾಣ'ದಲ್ಲಿ, ನಮ್ಮ ಚೈತನ್ಯದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಗೊಳ್ಳುವ 'ಅರಿವು' ಅಥವಾ ಶುದ್ಧ ಪ್ರಜ್ಞೆ. ಜ್ಞಾನವು ಹೊರಗಿನಿಂದ ಬರುವುದಿಲ್ಲ, ಅದು ಒಳಗಿನಿಂದ ಅರಳುತ್ತದೆ (Knowledge is not acquired, it is realized). ಇದು ಬಾಹ್ಯ ಗುರುವಿನ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸಿ, 'ಆತ್ಮಸಾಕ್ಷಿ' ಅಥವಾ 'ಆಂತರಿಕ ಪ್ರಜ್ಞೆ'ಗೆ ಪರಮ ಪ್ರಾಧಾನ್ಯತೆ ನೀಡುತ್ತದೆ.

ಈ ಭಾಷಾ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆಯು, ವಚನವು ಹೇಗೆ ತಾತ್ವಿಕ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಗಳನ್ನು ಕೇವಲ ಬೌದ್ಧಿಕ ಚರ್ಚೆಯ ವಿಷಯವಾಗಿ ಉಳಿಸದೆ, ಅವುಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ದೈಹಿಕ 'ಆಚಾರ' ಮತ್ತು ಪ್ರಜ್ಞಾಪೂರ್ವಕ 'ಅರಿವಿ'ನ ಭಾಗವನ್ನಾಗಿ ಮಾಡುತ್ತದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಸ್ಪಷ್ಟಪಡಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು 'ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳುವುದಕ್ಕಿಂತ ಆಗುವುದಕ್ಕೆ' (being over knowing) ಶರಣರು ನೀಡಿದ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆಯನ್ನು ಎತ್ತಿ ತೋರಿಸುತ್ತದೆ.

ಅನುವಾದಾತ್ಮಕ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ (Translational Analysis)

ಈ ವಚನವನ್ನು ಇತರ ಭಾಷೆಗಳಿಗೆ, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಇಂಗ್ಲಿಷ್‌ಗೆ ಅನುವಾದಿಸುವುದು ಗಂಭೀರ ಸವಾಲುಗಳನ್ನು ಒಡ್ಡುತ್ತದೆ. ಈ ಸವಾಲುಗಳು ಕೇವಲ ಭಾಷಿಕವಲ್ಲ, ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಮತ್ತು ತಾತ್ವಿಕ ಕೂಡ.

• ಪಾರಿಭಾಷಿಕ ಪದಗಳ ನಷ್ಟ: 'ಅಂಗ', 'ಲಿಂಗ', 'ಜಂಗಮ' ದಂತಹ ಪದಗಳಿಗೆ ಇಂಗ್ಲಿಷ್‌ನಲ್ಲಿ ಸಮಾನಾರ್ಥಕ ಪದಗಳಿಲ್ಲ. 'Anga' ವನ್ನು 'body' ಎಂದರೆ ಅದರ 'ಜೀವಾತ್ಮ' ಎಂಬ ತಾತ್ವಿಕ ಆಯಾಮ ಕಳೆದುಹೋಗುತ್ತದೆ. 'Linga' ವನ್ನು 'sign' ಅಥವಾ 'phallus' ಎಂದು ಅನುವಾದಿಸಿದರೆ, ಅದು ಶರಣರ 'ಚೈತನ್ಯ ತತ್ವ'ದ ಅರ್ಥವನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ವಿರೂಪಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ. 'Jangama' ವನ್ನು 'moving one' ಅಥವಾ 'wandering monk' ಎಂದರೆ, 'ಅರಿತ ಪ್ರಜ್ಞೆ' ಎಂಬ ಆಂತರಿಕ ಅರ್ಥವು ಮಾಯವಾಗುತ್ತದೆ.

• ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಸಂದರ್ಭದ ಅಭಾವ: 'ಆಚಾರ'ವನ್ನು 'conduct' ಅಥವಾ 'ritual' ಎನ್ನಬಹುದು, ಆದರೆ ಶರಣರ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ 'ಆಚಾರ'ವು 'ಕಾಯಕ' ಮತ್ತು 'ದಾಸೋಹ' ತತ್ವಗಳೊಂದಿಗೆ ಬೆಸೆದುಕೊಂಡಿದೆ. ಆ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಅನುರಣನವನ್ನು (cultural resonance) ಅನುವಾದದಲ್ಲಿ ತರುವುದು ಅಸಾಧ್ಯ.

• ಭಾವನಾತ್ಮಕ ಆಳ: "ಹೆತ್ತ ತಂದೆ ಸಂಗನಬಸವಣ್ಣನು" ಎಂಬ ಸಾಲಿನಲ್ಲಿರುವ ಕೃತಜ್ಞತೆ, ಗೌರವ ಮತ್ತು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಬಂಧದ ಆರ್ದ್ರತೆಯನ್ನು 'The father who begot me, Sanganabasavanna' ಎಂಬ ವಾಕ್ಯವು ಹಿಡಿದಿಡಲಾರದು. 'hetta' ಎಂಬ ಪದವು ಇಲ್ಲಿ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಪುನರ್ಜನ್ಮವನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ, ಕೇವಲ ಭೌತಿಕ ಜನನವನ್ನಲ್ಲ.

ಈ ಅನುವಾದದ ಸವಾಲುಗಳು, ವಚನ ಸಾಹಿತ್ಯವು ಕೇವಲ ಸಾರ್ವತ್ರಿಕ ಸತ್ಯಗಳನ್ನು ಹೇಳುವುದಿಲ್ಲ, ಬದಲಾಗಿ ಒಂದು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಮತ್ತು ತಾತ್ವಿಕ ಪರಿಸರದಲ್ಲಿ ಆ ಸತ್ಯಗಳನ್ನು ಹೇಗೆ ಅನುಭವಿಸಬಹುದು ಮತ್ತು ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿಸಬಹುದು ಎಂಬುದನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತದೆ ಎಂಬ ಅಂಶವನ್ನು ದೃಢಪಡಿಸುತ್ತವೆ.

ಅಧ್ಯಾಯ ೨: ಸಾಹಿತ್ಯಿಕ ಆಯಾಮ (Literary Dimension)

ವಚನಗಳು ಕೇವಲ ತತ್ವಬೋಧನೆಯಲ್ಲ, ಅವು ಉತ್ಕೃಷ್ಟ ಸಾಹಿತ್ಯವೂ ಹೌದು. ಈ ಅಧ್ಯಾಯವು ಅಕ್ಕನ ವಚನವನ್ನು ಒಂದು ಕಲಾಕೃತಿಯಾಗಿ ಪರಿಶೀಲಿಸುತ್ತದೆ, ಅದರ ರಚನೆ, ಸೌಂದರ್ಯ ಮತ್ತು ಭಾವನಾತ್ಮಕ ಪ್ರಭಾವವನ್ನು ವಿಶ್ಲೇಷಿಸುತ್ತದೆ.

ಸಾಹಿತ್ಯ ಶೈಲಿ ಮತ್ತು ವಿಷಯ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ (Literary Style and Thematic Analysis)

ಅಕ್ಕಮಹಾದೇವಿಯವರ ಬಹುತೇಕ ವಚನಗಳು ಪ್ರೇಮ, ವಿರಹ, ಸಂಘರ್ಷ, ಸಾಮಾಜಿಕ ವಿಮರ್ಶೆ ಮತ್ತು ತೀವ್ರವಾದ ಭಾವಾವೇಶಗಳಿಂದ ಕೂಡಿವೆ. "Bettada melondu maneya maadi" ಅಥವಾ "Saavillada kedillada roohillada cheluvange naanolide" ನಂತಹ ವಚನಗಳು ಅವರ ಬಂಡಾಯದ ಮತ್ತು ಪ್ರೇಮದ ತೀವ್ರತೆಯನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸುತ್ತವೆ. ಆದರೆ, ಪ್ರಸ್ತುತ ವಚನವು ಇದಕ್ಕೆ ವ್ಯತಿರಿಕ್ತವಾದ ಶೈಲಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.

• ಶೈಲಿ: ಈ ವಚನದ ಶೈಲಿಯು ಅತ್ಯಂತ ಶಾಂತ, ಸ್ಪಷ್ಟ, ನಿರುದ್ವಿಗ್ನ ಮತ್ತು ಬೋಧನಾತ್ಮಕವಾಗಿದೆ. ಇಲ್ಲಿ ಭಾವದ ತೀವ್ರತೆಗಿಂತ, ವಿಚಾರದ ಸ್ಪಷ್ಟತೆಗೆ ಪ್ರಾಧಾನ್ಯತೆ ಇದೆ. ಭಾಷೆಯು ಸರಳವಾಗಿದ್ದು, ನೇರವಾದ ನಿರೂಪಣೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಇದು ಅಕ್ಕನು ತನ್ನ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಪಯಣದಲ್ಲಿ ಸಂಘರ್ಷ ಮತ್ತು ಹುಡುಕಾಟದ ಹಂತವನ್ನು ದಾಟಿ, ಸಿದ್ಧಿ ಮತ್ತು ನಿಶ್ಚಯದ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ತಲುಪಿರುವುದರ ಬಲವಾದ ಸಾಹಿತ್ಯಿಕ ಸಾಕ್ಷಿಯಾಗಿದೆ. ಇದು ಅನುಭಾವದ ಉತ್ತುಂಗದಲ್ಲಿ ನಿಂತು, ತಾನು ಕಂಡುಕೊಂಡ ಸತ್ಯವನ್ನು ಲೋಕಕ್ಕೆ ಹೇಳುತ್ತಿರುವ ಗುರುವಿನ ಧ್ವನಿಯಾಗಿದೆ.

• ವಿಷಯ: ವಚನದ ಕೇಂದ್ರ ವಿಷಯವು ಶರಣ ತತ್ವದ ಸಾರವನ್ನು ಮಂಡಿಸುವುದಾಗಿದೆ. ಇದು ಒಂದು 'ಸಿದ್ಧಾಂತ ವಚನ' ಅಥವಾ 'ಅನುಭಾವದ ಸೂತ್ರ'. ಇದು ಸಾಧಕನೊಬ್ಬನು ತನ್ನ ದೇಹ (ಅಂಗ) ಮತ್ತು ಜೀವಶಕ್ತಿ (ಪ್ರಾಣ) ಯನ್ನು ಹೇಗೆ ದೈವಿಕ ತತ್ವಗಳಾದ ಲಿಂಗ ಮತ್ತು ಜಂಗಮವಾಗಿ ಪರಿವರ್ತಿಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು ಎಂಬ 'ಕ್ರಮ'ವನ್ನು ನಿರೂಪಿಸುತ್ತದೆ.

ಕಾವ್ಯಾತ್ಮಕ ಮತ್ತು ಸೌಂದರ್ಯ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ (Poetic and Aesthetic Analysis)

ಈ ವಚನದ ಸೌಂದರ್ಯವು ಅದರ ಆಡಂಬರದ ಅಲಂಕಾರಗಳಲ್ಲಿಲ್ಲ, ಬದಲಾಗಿ ಅದರ ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತತೆ, ರಚನಾತ್ಮಕ ಸಮ್ಮಿತಿ ಮತ್ತು ತಾತ್ವಿಕ ಆಳದಲ್ಲಿದೆ.

• ರಚನಾತ್ಮಕ ಸೌಂದರ್ಯ (Structural Beauty): ವಚನವು ಒಂದು ಪರಿಪೂರ್ಣವಾದ ಸಮ್ಮಿತೀಯ (symmetrical) ಮತ್ತು ಸಮಾನಾಂತರ (parallel) ರಚನೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.

  • ಭಾಗ ೧:

    • ಸಾಲು ೧: ಅಂಗದಲ್ಲಿ (ಸ್ಥೂಲ ದೇಹದಲ್ಲಿ) ಆಚಾರವ (ನೈತಿಕ ಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು) ತೋರಿದ (ತೋರಿಸಿದನು);

    • ಸಾಲು ೨: ಆ ಆಚಾರವೇ (ಆ ನೈತಿಕ ಕ್ರಿಯೆಯೇ) ಲಿಂಗವೆಂದು (ದೈವತತ್ವವೆಂದು) ಅರುಹಿದ (ತಿಳಿಸಿದನು).

  • ಭಾಗ ೨:

    • ಸಾಲು ೩: ಪ್ರಾಣದಲ್ಲಿ (ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಚೈತನ್ಯದಲ್ಲಿ) ಅರಿವ (ಶುದ್ಧ ಪ್ರಜ್ಞೆಯನ್ನು) ನೆಲೆಗೊಳಿಸಿದ (ಸ್ಥಾಪಿಸಿದನು);

    • ಸಾಲು ೪: ಆ ಅರಿವೆ (ಆ ಶುದ್ಧ ಪ್ರಜ್ಞೆಯೇ) ಜಂಗಮವೆಂದು (ಚಲನಶೀಲ ದೈವವೆಂದು) ತೋರಿದ (ತೋರಿಸಿದನು).

  ಈ ಜೋಡಿ ರಚನೆಯು ಕೇವಲ ಕಾವ್ಯಾತ್ಮಕ ಅಲಂಕಾರವಲ್ಲ. ಇದು ಒಂದು ಪ್ರಬಲವಾದ ಬೋಧನಾ ತಂತ್ರ. ಇದು ಸ್ಥೂಲ (ಅಂಗ) ಮತ್ತು ಸೂಕ್ಷ್ಮ (ಪ್ರಾಣ) ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಸಾಧನೆಯು ಹೇಗೆ ನಡೆಯುತ್ತದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಅತ್ಯಂತ ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ವಿವರಿಸುತ್ತದೆ. 'ತೋರಿದ' ಮತ್ತು 'ಅರುಹಿದ' ಎಂಬ ಕ್ರಿಯಾಪದಗಳ ಪುನರಾವರ್ತನೆಯು ವಚನಕ್ಕೆ ಒಂದು ಆಂತರಿಕ ಲಯವನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಗುರುವು ಜ್ಞಾನವನ್ನು ಹೇಗೆ 'ತೋರಿಸುತ್ತಾನೆ' ಮತ್ತು 'ತಿಳಿಸುತ್ತಾನೆ' ಎಂಬುದನ್ನು ಒತ್ತಿ ಹೇಳುತ್ತದೆ.

• ರೂಪಕ ಮತ್ತು ಪ್ರತಿಮೆ (Metaphor and Imagery): ವಚನವು ಎರಡು ಪ್ರಮುಖ ರೂಪಕಗಳನ್ನು ಆಧರಿಸಿದೆ: ಆಚಾರ = ಲಿಂಗ ಮತ್ತು ಅರಿವು = ಜಂಗಮ. ಇಲ್ಲಿ ಅಮೂರ್ತವಾದ ದೈವಿಕ ತತ್ವಗಳನ್ನು (ಲಿಂಗ, ಜಂಗಮ) ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬರೂ ಅನುಭವಿಸಬಹುದಾದ ಮೂರ್ತ ಸಂಗತಿಗಳಿಗೆ (ನಡತೆ, ಪ್ರಜ್ಞೆ) ಸಮೀಕರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದು ಶರಣರ 'ಇಹವೇ ಪರ' ಎಂಬ ತತ್ವದ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಕಾವ್ಯಾತ್ಮಕ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿಯಾಗಿದೆ. 'ಹೆತ್ತ ತಂದೆ' ಎಂಬುದು ಮತ್ತೊಂದು ಶಕ್ತಿಯುತ ರೂಪಕ. ಇದು ಜೈವಿಕ ಜನನವನ್ನು ಮೀರಿ, ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಜನ್ಮ ನೀಡಿದ ಗುರುವಿನ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ.

• ರಸ ಸಿದ್ಧಾಂತದ ಅನ್ವಯ: ಭಾರತೀಯ ಕಾವ್ಯಮೀಮಾಂಸೆಯ ರಸ ಸಿದ್ಧಾಂತದ ಮೂಲಕ ಈ ವಚನವನ್ನು ವಿಶ್ಲೇಷಿಸಿದಾಗ, ಅದರ ಭಾವನಾತ್ಮಕ ಆಳವು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗುತ್ತದೆ.

  • ಸ್ಥಾಯಿ ಭಾವ: ವಚನದ ಮೂಲಭೂತ ಭಾವವು 'ಶಮ' ಅಥವಾ 'ನಿರ್ವೇದ' (ಸಮಾಧಾನ, ಪ್ರಾಪಂಚಿಕ ವಿಷಯಗಳಿಂದ ವೈರಾಗ್ಯ). ಸಾಧಕಿಯು ಸಂಘರ್ಷಗಳನ್ನು ದಾಟಿ ಒಂದು ನಿಶ್ಚಲವಾದ, ಪ್ರಶಾಂತವಾದ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ತಲುಪಿದ್ದಾಳೆ.

  • ಪ್ರಧಾನ ರಸ: 'ಶಮ' ಎಂಬ ಸ್ಥಾಯಿ ಭಾವದಿಂದ 'ಶಾಂತ ರಸ'ವು ಪ್ರಧಾನವಾಗಿ ನಿಷ್ಪನ್ನವಾಗುತ್ತದೆ. ವಚನವನ್ನು ಓದುವಾಗ ಅಥವಾ ಕೇಳುವಾಗ, ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಒಂದು ರೀತಿಯ ಪ್ರಶಾಂತತೆ ಮತ್ತು ತಾತ್ವಿಕ ಸಮಾಧಾನ ಉಂಟಾಗುತ್ತದೆ.

  • ಸಂಚಾರಿ ಭಾವ ಮತ್ತು ಪೋಷಕ ರಸ: ಕೊನೆಯ ಸಾಲಿನಲ್ಲಿ, "ಚೆನ್ನಮಲ್ಲಿಕಾರ್ಜುನಾ, ಹೆತ್ತ ತಂದೆ ಸಂಗನಬಸವಣ್ಣನು ಎನಗೀ ಕ್ರಮವನರುಹಿದನಯ್ಯ" ಎಂದು ಹೇಳುವಾಗ, 'ದೇವತಾ ವಿಷಯಕ ರತಿ' (ದೈವ ಮತ್ತು ಗುರುವಿನ ಬಗ್ಗೆ ಪ್ರೀತಿ) ಮತ್ತು 'ಕೃತಜ್ಞತೆ' ಎಂಬ ಸಂಚಾರಿ ಭಾವಗಳು ಮೂಡುತ್ತವೆ. ಇವುಗಳಿಂದ 'ಭಕ್ತಿ ರಸ'ವು ಪೋಷಿಸಲ್ಪಡುತ್ತದೆ. ಹೀಗಾಗಿ, ಈ ವಚನವು 'ಶಾಂತ' ಮತ್ತು 'ಭಕ್ತಿ' ರಸಗಳ ಒಂದು ಅಪೂರ್ವ ಮತ್ತು ಪರಿಪಕ್ವವಾದ ಸಂಗಮವಾಗಿದೆ.

ಬೆಡಗಿನ ವಚನಗಳ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ

'Bedagu' ಎಂದರೆ ನಿಗೂಢತೆ, ಒಗಟು ಅಥವಾ ಸಾಂಕೇತಿಕ ಭಾಷೆ (sandhyabhasha). ಅಲ್ಲಮಪ್ರಭುವಿನ ಅನೇಕ ವಚನಗಳು ಈ ಶೈಲಿಯಲ್ಲಿವೆ. ಅವುಗಳ ಅರ್ಥವನ್ನು ಗ್ರಹಿಸಲು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಯೌಗಿಕ ಮತ್ತು ತಾತ್ವಿಕ ಸಂಕೇತಗಳ ಜ್ಞಾನ ಅಗತ್ಯ.

ಅಕ್ಕನ ಈ ವಚನವು ಆ ರೀತಿಯ ನಿಗೂಢ ಭಾಷೆಯನ್ನು ಬಳಸುವುದಿಲ್ಲ. ಇದರ ಭಾಷೆ ನೇರ ಮತ್ತು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿದೆ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಇದರಲ್ಲಿ ಒಂದು 'ಪರಿಕಲ್ಪನಾತ್ಮಕ ಬೆಡಗು' (conceptual riddle) ಅಡಗಿದೆ. ಶರಣರಲ್ಲದ, ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಧರ್ಮದ ಹಿನ್ನೆಲೆಯುಳ್ಳ ವ್ಯಕ್ತಿಗೆ, "ನಡತೆಯೇ ದೇವರು (ಆಚಾರವೇ ಲಿಂಗ)" ಮತ್ತು "ಪ್ರಜ್ಞೆಯೇ ಗುರು (ಅರಿವೇ ಜಂಗಮ)" ಎಂಬ ವಿಚಾರಗಳು ಒಂದು ದೊಡ್ಡ ಒಗಟಿನಂತೆ ಕಾಣುತ್ತವೆ. ಈ ಒಗಟನ್ನು ಬಿಡಿಸಲು ಬೇಕಾದ 'kaimara' ಅಥವಾ 'ಬೀಗದ ಕೈ' (clue) ಯಾವುದು? ಅದುವೇ ಶರಣರು ಪ್ರತಿಪಾದಿಸಿದ ಅನುಭಾವ ಮಾರ್ಗ ಮತ್ತು ಗುರುಕೃಪೆ. ಹೀಗಾಗಿ, ಈ ವಚನವು ಶರಣರಿಗೆ ಸಿದ್ಧಾಂತದ ಸ್ಪಷ್ಟ ನಿರೂಪಣೆಯಾಗಿದ್ದರೆ, ಇತರರಿಗೆ ಅದು ಚಿಂತನೆಗೆ ಹಚ್ಚುವ, ಉತ್ತರವನ್ನು ಹುಡುಕಲು ಪ್ರೇರೇಪಿಸುವ ಒಂದು ಬೆಡಗಿನ ಪ್ರಶ್ನೆಯಾಗುತ್ತದೆ.

ಸಂಗೀತ ಮತ್ತು ಮೌಖಿಕ ಸಂಪ್ರದಾಯ (Musicality and Oral Tradition)

ವಚನಗಳು ಮೂಲತಃ ಹಾಡಲ್ಪಡುವುದಕ್ಕಾಗಿಯೇ ರಚಿತವಾದವು. ಅವುಗಳ ರಚನೆಯು ಮೌಖಿಕ ಪರಂಪರೆಯಲ್ಲಿ ಸುಲಭವಾಗಿ ಪ್ರಸಾರವಾಗಲು ಅನುಕೂಲಕರವಾಗಿದೆ.

• ಲಯ ಮತ್ತು ಗೇಯತೆ: ಈ ವಚನದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಸಹಜವಾದ ಆಂತರಿಕ ಲಯವಿದೆ. 'ಅಂಗದಲ್ಲಿ ಆಚಾರವ ತೋರಿದ' ಮತ್ತು 'ಪ್ರಾಣದಲ್ಲಿ ಅರಿವ ನೆಲೆಗೊಳಿಸಿದ' ಎಂಬ ಸಾಲುಗಳು ಒಂದೇ ರೀತಿಯ ಲಯಗತಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ. 'ತೋರಿದ', 'ಅರುಹಿದ' ಎಂಬ ಪದಗಳ ಪುನರಾವರ್ತನೆಯು ಸಂಗೀತದ 'pallavi'ಯಂತೆ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಿ, ವಚನದ ಒಟ್ಟಾರೆ ರಚನೆಗೆ ಒಂದು ಸಂಗೀತಮಯ ಚೌಕಟ್ಟನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ.

• ಮೌಖಿಕ ಪರಂಪರೆಯಲ್ಲಿ ಮಹತ್ವ: ವಚನ ಚಳುವಳಿಯು ಬಹುತೇಕ ಜನಸಾಮಾನ್ಯರ ಚಳುವಳಿಯಾಗಿತ್ತು. ಅವರಿಗೆ ಗ್ರಂಥಗಳನ್ನು ಓದುವುದಕ್ಕಿಂತ ಕೇಳಿ ಕಲಿಯುವುದು ಹೆಚ್ಚು ಸಹಜವಾಗಿತ್ತು. ಈ ವಚನದ ಸರಳತೆ, ಸ್ಪಷ್ಟತೆ ಮತ್ತು ಗೇಯತೆಯು ಸಂಕೀರ್ಣವಾದ ಷಟ್‍ಸ್ಥಲದ ತತ್ವವನ್ನು ಜನಸಾಮಾನ್ಯರು ಸುಲಭವಾಗಿ ನೆನಪಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳಲು, ಮನನ ಮಾಡಲು ಮತ್ತು ಪರಸ್ಪರ ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳಲು ಅತ್ಯಂತ ಪರಿಣಾಮಕಾರಿ ಸಾಧನವಾಯಿತು. ಇದು ಕೇವಲ ಕಾವ್ಯವಲ್ಲ, ಇದೊಂದು ಸಮುದಾಯದ ಸ್ಮೃತಿಯಲ್ಲಿ ಉಳಿಯುವಂತೆ ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಿದ ಜ್ಞಾನದ ಮಾತ್ರೆ (knowledge capsule).

ಅಧ್ಯಾಯ ೩: ತಾತ್ವಿಕ ಮತ್ತು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಆಯಾಮ (Philosophical and Spiritual Dimension)

ಈ ವಚನವು ಶರಣ ಚಳುವಳಿಯ ತಾತ್ವಿಕ ಹೃದಯವನ್ನು ಅನಾವರಣಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಅಧ್ಯಾಯವು ವಚನವನ್ನು ವೀರಶೈವ/ಲಿಂಗಾಯತ ದರ್ಶನದ ಚೌಕಟ್ಟಿನಲ್ಲಿಟ್ಟು ಅದರ ತಾತ್ವಿಕ ಮಹತ್ವ, ಯೌಗಿಕ ಆಯಾಮ ಮತ್ತು ಅನುಭಾವಿಕ ಆಳವನ್ನು ಶೋಧಿಸುತ್ತದೆ.

ತಾತ್ವಿಕ ಸಿದ್ಧಾಂತ ಮತ್ತು ನಿಲುವು (Philosophical Doctrine and Stance)

ಈ ವಚನವು Shaktivishishtadvaita ದರ್ಶನ ಮತ್ತು ಅದರ ಪ್ರಾಯೋಗಿಕ ರೂಪವಾದ Shatsthala ಸಿದ್ಧಾಂತದ ಪರಿಪೂರ್ಣ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿಯಾಗಿದೆ.

• Shaktivishishtadvaita: ಈ ದರ್ಶನದ ಪ್ರಕಾರ, ಪರವಸ್ತು ಒಂದೇ, ಅದೇ 'sthala'. ಅದು ತನ್ನ ಶಕ್ತಿಯ (vimarsha shakti) ಕ್ಷೋಭೆಯಿಂದ ಎರಡು ರೂಪ ತಾಳುತ್ತದೆ: 'ಅಂಗ' (ಜೀವಾತ್ಮ) ಮತ್ತು 'ಲಿಂಗ' (ಪರಮಾತ್ಮ). ಇವು ಮೂಲತಃ ಬೇರೆಯಲ್ಲ. ಆದರೆ, malatrayagala (aanava, maayaa, kaarmika) ಪ್ರಭಾವದಿಂದ 'ಅಂಗ'ವು ತನ್ನ ನಿಜ ಸ್ವರೂಪವನ್ನು ಮರೆತು, ತಾನು 'ಲಿಂಗ'ದಿಂದ ಭಿನ್ನವೆಂದು ಭಾವಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಭೇದಭಾವವನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡು, ಅಂಗವು ಲಿಂಗದಲ್ಲಿ ಮರಳಿ ಒಂದಾಗುವುದೇ, ಅಂದರೆ 'linganga samarasy'ವನ್ನು ಸಾಧಿಸುವುದೇ ಮೋಕ್ಷ. ಅಕ್ಕನ ವಚನವು ಈ ಸಾಮರಸ್ಯವನ್ನು ಸಾಧಿಸುವ 'ಕ್ರಮ'ವನ್ನು ನಿಖರವಾಗಿ ಹೇಳುತ್ತದೆ. 'ಆಚಾರ'ದ ಮೂಲಕ ಅಂಗ-ಲಿಂಗ ಸಾಮರಸ್ಯ ಮತ್ತು 'ಅರಿವಿ'ನ ಮೂಲಕ ಪ್ರಾಣ-ಜಂಗಮ ಸಾಮರಸ್ಯವನ್ನು ಸಾಧಿಸುವುದು ಹೇಗೆಂದು ಅದು ತೋರಿಸುತ್ತದೆ. ಅದ್ವೈತ ವೇದಾಂತವು ಜಗತ್ತನ್ನು 'mithya' ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಿದರೆ, Shaktivishishtadvaitaವು ಜಗತ್ತನ್ನು ಶಿವನ ಲೀಲೆಯ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸುತ್ತದೆ. ಹೀಗಾಗಿಯೇ ಶರಣರು 'martyalokavembudu kartarana kammata' ಎಂದು ಹೇಳಿ, ಇಹದ ಬದುಕನ್ನು ಮತ್ತು ದೇಹವನ್ನು ಸತ್ಯವೆಂದು ಸ್ವೀಕರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಈ ವಚನವು 'ಅಂಗ' ಮತ್ತು ಅದರ 'ಆಚಾರ'ಕ್ಕೆ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆ ನೀಡುವ ಮೂಲಕ ಈ ತತ್ವವನ್ನು ಎತ್ತಿಹಿಡಿಯುತ್ತದೆ.

• Shatsthala ಸಿದ್ಧಾಂತ: ಇದು 'ಅಂಗ'ವು 'ಲಿಂಗ'ದಲ್ಲಿ ಐಕ್ಯವಾಗಲು ಏರಬೇಕಾದ ಆರು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಹಂತಗಳ ಮಾರ್ಗ. ಆ ಹಂತಗಳೆಂದರೆ: Bhakta, Mahesha, Prasadi, Pranalingi, Sharana ಮತ್ತು Aikya. ಅಕ್ಕನ ವಚನವು ಈ Shatsthala ಮಾರ್ಗದ ಪ್ರಾಯೋಗಿಕ ಕೈಪಿಡಿಯಂತಿದೆ.

  1. ಭಕ್ತ ಮತ್ತು ಮಹೇಶ ಸ್ಥಲ: ಅಂಗದಲ್ಲಿ ಆಚಾರವ ತೋರಿದ ಎಂಬುದು ಈ ಸ್ಥಲಗಳ ಸಾರ. ಭಕ್ತ ಸ್ಥಲದಲ್ಲಿ ಸಾಧಕನು ಗುರು, ಲಿಂಗ, ಜಂಗಮರಲ್ಲಿ ದೃಢವಾದ ನಂಬಿಕೆಯಿಟ್ಟು, ಸದಾಚಾರವನ್ನು ಪಾಲಿಸುತ್ತಾನೆ. ಮಹೇಶ ಸ್ಥಲದಲ್ಲಿ, ಈ ಆಚರಣೆಯಲ್ಲಿ ನಿಷ್ಠೆ ಮತ್ತು ವೀರವ್ರತವನ್ನು ರೂಢಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ.

  2. ಪ್ರಸಾದಿ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಣಲಿಂಗಿ ಸ್ಥಲ: ಆ ಆಚಾರವೇ ಲಿಂಗ, ಪ್ರಾಣದಲ್ಲಿ ಅರಿವ ನೆಲೆಗೊಳಿಸಿದ ಎಂಬ ಸಾಲುಗಳು ಈ ಸ್ಥಲಗಳನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತವೆ. ಪ್ರಸಾದಿ ಸ್ಥಲದಲ್ಲಿ, ಸಾಧಕನು ತನ್ನೆಲ್ಲಾ ಕ್ರಿಯೆಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಅವುಗಳ ಫಲವನ್ನು ಲಿಂಗಕ್ಕೆ ಅರ್ಪಿಸಿ, ಎಲ್ಲವನ್ನೂ 'ಪ್ರಸಾದ'ವೆಂದು ಸ್ವೀಕರಿಸುತ್ತಾನೆ. 'ಆಚಾರವೇ ಲಿಂಗ'ವಾದಾಗ, ಕ್ರಿಯೆ ಮತ್ತು ದೈವ ಒಂದಾಗುತ್ತವೆ. ಪ್ರಾಣಲಿಂಗಿ ಸ್ಥಲದಲ್ಲಿ, ಸಾಧಕನ ಗಮನವು ಬಾಹ್ಯ ಕ್ರಿಯೆಗಳಿಂದ ಆಂತರಿಕ ಅನುಸಂಧಾನಕ್ಕೆ ಹೊರಳುತ್ತದೆ. ಅವನು ತನ್ನ 'ಪ್ರಾಣ'ದಲ್ಲಿಯೇ, ತನ್ನ ಚೈತನ್ಯದಲ್ಲಿಯೇ ಲಿಂಗದ ಇರುವಿಕೆಯನ್ನು 'ಅರಿ'ಯುತ್ತಾನೆ.

  3. ಶರಣ ಮತ್ತು ಐಕ್ಯ ಸ್ಥಲ: ಆ ಅರಿವೆ ಜಂಗಮ ಎಂಬುದು ಶರಣ ಸ್ಥಲದ ಅನುಭವ. ಇಲ್ಲಿ ಸಾಧಕನ 'ಅರಿವು' ಎಷ್ಟು ಪರಿಶುದ್ಧವಾಗುತ್ತದೆ ಎಂದರೆ, ಆ ಅರಿವೇ ಚಲನಶೀಲ ದೈವವಾದ 'ಜಂಗಮ'ವಾಗುತ್ತದೆ. ಸಾಧಕನು ತಾನೇ ನಡೆದಾಡುವ ದೇವಾಲಯವಾಗುತ್ತಾನೆ. ಈ ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ ದೃಢವಾಗಿ ನಿಂತು, ಅಂತಿಮವಾಗಿ 'ಅಂಗ'ವು 'ಲಿಂಗ'ದಲ್ಲಿ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಲೀನವಾಗುವುದೇ 'ಐಕ್ಯ' ಸ್ಥಲ. "ಎನಗೀ ಕ್ರಮವನರುಹಿದನಯ್ಯ" ಎಂದು ಹೇಳುವ ಮೂಲಕ ಅಕ್ಕ ತಾನು ಈ ಮಾರ್ಗವನ್ನು ಗುರುವಿನ ಕೃಪೆಯಿಂದ ಅರಿತು, ಐಕ್ಯದ ಹಾದಿಯಲ್ಲಿದ್ದೇನೆ ಎಂದು ಸ್ಪಷ್ಟಪಡಿಸುತ್ತಾಳೆ.

ಯೌಗಿಕ ಆಯಾಮ (Yogic Dimension)

ಶರಣರ ಯೋಗವನ್ನು 'Shivayoga' ಅಥವಾ 'Linganga yoga' ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದು ಪತಂಜಲಿಯ Ashtanga yogaಕ್ಕಿಂತ ತಾತ್ವಿಕವಾಗಿ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಯೋಗಿಕವಾಗಿ ಭಿನ್ನವಾಗಿದೆ.

• Shivayoga vs. ಪತಂಜಲಿ ಯೋಗ: ಪತಂಜಲಿಯ Ashtanga yogaವು (Yama, Niyama, Asana, Pranayama, Pratyahara, Dharana, Dhyana, Samadhi) 'chittavritti nirodha'ವನ್ನು, ಅಂದರೆ ಮನಸ್ಸಿನ ಚಂಚಲತೆಯನ್ನು ನಿಗ್ರಹಿಸುವುದನ್ನು ಗುರಿಯಾಗಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ. ಇದು ದೇಹ ಮತ್ತು ಮನಸ್ಸನ್ನು ಹತೋಟಿಗೆ ತರುವ ಸಾಧನೆ. ಆದರೆ, Shivayogaವು ದೇಹವನ್ನು ದಂಡಿಸುವ ಅಥವಾ ಮನಸ್ಸನ್ನು ನಿಗ್ರಹಿಸುವ ಮಾರ್ಗವಲ್ಲ. ಬದಲಾಗಿ, ಅದು 'chittavritti parivartane'ಯನ್ನು, ಅಂದರೆ ಮನಸ್ಸಿನ ಚಂಚಲತೆಯನ್ನು ಮತ್ತು ದೇಹದ ಕ್ರಿಯೆಗಳನ್ನು ದೈವಿಕ ಪ್ರಜ್ಞೆಯಾಗಿ ಪರಿವರ್ತಿಸುವುದನ್ನು ಗುರಿಯಾಗಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ.

• ವಚನದಲ್ಲಿ ಶಿವಯೋಗದ ಕ್ರಮ:

  • ಯಮ-ನಿಯಮಗಳು: ಇವು 'ಆಚಾರ'ದಲ್ಲಿ ಅಂತರ್ಗತವಾಗಿವೆ. ಸತ್ಯ, ಅಹಿಂಸೆ, ಅಸ್ತೇಯ ಇತ್ಯಾದಿ ನೈತಿಕ ನಿಯಮಗಳೇ ಶರಣರ ಆಚಾರದ ಅಡಿಪಾಯ.

  • ಆಸನ-ಪ್ರಾಣಾಯಾಮ: ಇವು 'ಪ್ರಾಣದಲ್ಲಿ ಅರಿವು' ಎಂಬುದರಲ್ಲಿ ಸಮಾವೇಶಗೊಂಡಿವೆ. ಶಿವಯೋಗವು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ದೈಹಿಕ ಆಸನಗಳಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ, ಪ್ರಾಣಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಅರಿತು, ಅದನ್ನು ಊರ್ಧ್ವಮುಖಿಯಾಗಿಸುವ ಆಂತರಿಕ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗೆ ಒತ್ತು ನೀಡುತ್ತದೆ.

  • ಪ್ರತ್ಯಾಹಾರ, ಧಾರಣ, ಧ್ಯಾನ, ಸಮಾಧಿ: ಈ ಆಂತರಿಕ ಯೋಗದ ಅಂಗಗಳು 'ಅರಿವು' ಎಂಬ ಒಂದೇ ಪದದಲ್ಲಿ ಸಾಂದ್ರಗೊಂಡಿವೆ. ಇಂದ್ರಿಯಗಳನ್ನು ಹೊರ ಪ್ರಪಂಚದಿಂದ ಒಳಮುಖವಾಗಿಸುವುದು (ಪ್ರತ್ಯಾಹಾರ), ಆಂತರಿಕ ಪ್ರಜ್ಞೆಯ ಮೇಲೆ ಮನಸ್ಸನ್ನು ಕೇಂದ್ರೀಕರಿಸುವುದು (ಧಾರಣ), ಆ ಪ್ರಜ್ಞೆಯೊಂದಿಗೆ ಒಂದಾಗಿರುವುದು (ಧ್ಯಾನ), ಮತ್ತು ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಪ್ರಜ್ಞೆಯಲ್ಲೇ ಲೀನವಾಗುವುದು (ಸಮಾಧಿ) - ಇವೆಲ್ಲವೂ 'ಅರಿವಿ'ನ ವಿವಿಧ ಹಂತಗಳು.

ಹೀಗೆ, ಈ ವಚನವು ಶಿವಯೋಗದ ಸಂಪೂರ್ಣ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು - ದೇಹದ ಶಿಸ್ತಿನಿಂದ (ಆಚಾರ) ಹಿಡಿದು ಪ್ರಜ್ಞೆಯ ಉನ್ನತೀಕರಣದವರೆಗೆ (ಅರಿವು) - ಅತ್ಯಂತ ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತವಾಗಿ ಮತ್ತು ಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಾಗಿ ನಿರೂಪಿಸುತ್ತದೆ.

ಅನುಭಾವದ ಆಯಾಮ (Mystical Dimension)

ಅನುಭಾವ (mysticism) ಎಂದರೆ ತರ್ಕ ಮತ್ತು ಇಂದ್ರಿಯಗಳನ್ನು ಮೀರಿ, ನೇರ ಅನುಭವದ ಮೂಲಕ ಸತ್ಯವನ್ನು ಸಾಕ್ಷಾತ್ಕರಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದು. ಈ ವಚನವು ಅಂತಹ ಅನುಭಾವಿಕ ಅನುಭವದ ಅಧಿಕೃತ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿಯಾಗಿದೆ.

• ಜ್ಞಾನದ ಮೂಲ: ವಚನದ ಕೊನೆಯ ಸಾಲು, "ಹೆತ್ತ ತಂದೆ ಸಂಗನಬಸವಣ್ಣನು ಎನಗೀ ಕ್ರಮವನರುಹಿದನಯ್ಯ," ಅತ್ಯಂತ ಮಹತ್ವದ್ದಾಗಿದೆ. ಇಲ್ಲಿ ಅಕ್ಕ ತಾನು ಪಡೆದ ಜ್ಞಾನವು ಪುಸ್ತಕಗಳಿಂದ, ತರ್ಕದಿಂದ ಅಥವಾ ಸ್ವಂತ ಪ್ರಯತ್ನದಿಂದ ಬಂದಿದ್ದಲ್ಲ, ಬದಲಾಗಿ ಅದು ಗುರುಮುಖೇನ, ಅನುಭಾವದ ದೀಕ್ಷೆಯ ಮೂಲಕ 'aruhalpattiddu' (revealed) ಎಂದು ಸ್ಪಷ್ಟಪಡಿಸುತ್ತಾಳೆ. 'ತೋರಿದ', 'ನೆಲೆಗೊಳಿಸಿದ', 'ಅರುಹಿದ' ಎಂಬ ಪದಗಳು ಜ್ज्ञानವು ಒಂದು 'ಕೊಡುಗೆ' (grace) ಎಂಬುದನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತವೆ.

• ಸಾಧಕಿಯ ಪಯಣ: ಅಕ್ಕನ ಇತರ ವಚನಗಳಲ್ಲಿ ನಾವು ಕಾಣುವ ಹಂಬಲ, ಸಂಘರ್ಷ, ವಿರಹದ ತೀವ್ರತೆ ಇಲ್ಲಿಲ್ಲ. ಇದು ಸಾಧನೆಯ ಪಕ್ವ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು, ಸಿದ್ಧಿಯ ನಿಶ್ಚಲತೆಯನ್ನು ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸುತ್ತದೆ. ಇಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ದ್ವಂದ್ವಗಳಿಲ್ಲ, ಸಂಶಯಗಳಿಲ್ಲ. ಇರುವುದು ಕೇವಲ ಕಂಡುಕೊಂಡ ಸತ್ಯದ ಸ್ಪಷ್ಟ, ಸ್ಥಿತಪ್ರಜ್ಞ ಘೋಷಣೆ ಮತ್ತು ಆ ಸತ್ಯವನ್ನು ತೋರಿದ ಗುರುವಿಗೆ ಸಲ್ಲಿಸುವ ಕೃತಜ್ಞತೆ. ಇದು ಅನುಭಾವದ ಪಯಣದಲ್ಲಿ 'ದ್ವಂದ್ವ'ದ ಹಂತವನ್ನು ದಾಟಿ 'ಐಕ್ಯ'ದ ಅನುಭವಕ್ಕೆ ಬಂದು ನಿಂತಿರುವ ಸಾಧಕಿಯ ಉದ್ಗಾರವಾಗಿದೆ. ಈ ವಚನವು ಅಕ್ಕನ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಅನುಭವದ ಸಾರಾಂಶವೂ ಹೌದು, ಮತ್ತು ಸಾರ್ವತ್ರಿಕ ಅನುಭಾವ ಮಾರ್ಗದ ದಿಕ್ಸೂಚಿಯೂ ಹೌದು.

ಅಧ್ಯಾಯ ೪: ಸಾಮಾಜಿಕ-ಮಾನವೀಯ ಆಯಾಮ (Socio-Humanistic Dimension)

ವಚನಗಳು ಕೇವಲ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಪಠ್ಯಗಳಲ್ಲ, ಅವುಗಳು ರಚನೆಯಾದ ಕಾಲದ ಸಾಮಾಜಿಕ, ರಾಜಕೀಯ ಮತ್ತು ಮಾನವೀಯ ಸ್ಥಿತಿಗತಿಗಳಿಗೆ ನೀಡಿದ ಜೀವಂತ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಗಳು. ಈ ಅಧ್ಯಾಯವು ವಚನವನ್ನು ಅದರ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿಟ್ಟು, ಅದರ ಮಾನವೀಯ ಮೌಲ್ಯಗಳನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸುತ್ತದೆ.

ಸಾಮಾಜಿಕ-ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸನ್ನಿವೇಶ (Socio-Historical Context)

ಹನ್ನೆರಡನೆಯ ಶತಮಾನದ ಕಲ್ಯಾಣವು ಒಂದು ಮಹತ್ತರವಾದ ಸಾಮಾಜಿಕ ಮತ್ತು ಧಾರ್ಮಿಕ ಕ್ರಾಂತಿಯ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿತ್ತು. ಅಂದಿನ ಸಮಾಜವು ಜಾತಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಕಟ್ಟುನಿಟ್ಟಾದ ಶ್ರೇಣೀಕರಣ, ವೈದಿಕ karmakandaಗಳ ಪ್ರಾಬಲ್ಯ, ಮತ್ತು ದೇವಾಲಯ-ಪುರೋಹಿತ ಕೇಂದ್ರಿತ ಧರ್ಮದಿಂದ ಗುರುತಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತ್ತು. ಸಾಮಾನ್ಯ ಜನರಿಗೆ, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಶೂದ್ರರಿಗೆ ಮತ್ತು ಮಹಿಳೆಯರಿಗೆ, ಧಾರ್ಮಿಕ ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಸಮಾನ ಅವಕಾಶಗಳು ನಿರಾಕರಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದ್ದವು. ಬಸವಣ್ಣನವರ ನೇತೃತ್ವದಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಶರಣ ಚಳುವಳಿಯು ಈ ಎಲ್ಲಾ ತಾರತಮ್ಯಗಳ ವಿರುದ್ಧದ ಒಂದು ಪ್ರಬಲ ಬಂಡಾಯವಾಗಿತ್ತು.

ಅಕ್ಕನ ಈ ವಚನವು ಆ ಕ್ರಾಂತಿಯ ತಾತ್ವಿಕ ಘೋಷಣೆಯಾಗಿದೆ. ಅದರ ಸಾಮಾಜಿಕ ಆಯಾಮವನ್ನು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತೆ ವಿಶ್ಲೇಷಿಸಬಹುದು:

• ದೇವಾಲಯ ಕೇಂದ್ರಿತ ಧರ್ಮದ ನಿರಾಕರಣೆ: 'ಆಚಾರವೇ ಲಿಂಗ' ಎಂಬ ನುಡಿಗಟ್ಟು, ಪಾವಿತ್ರ್ಯ ಮತ್ತು ದೈವತ್ವವನ್ನು ದೇವಾಲಯದ ಗರ್ಭಗುಡಿಯಲ್ಲಿ ಬಂಧಿಸಿಟ್ಟಿದ್ದ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗೆ ನೇರವಾದ ಸವಾಲಾಗಿದೆ. ಇದು ದೇವರನ್ನು ಕಲ್ಲಿನ ಮೂರ್ತಿಯಿಂದ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ನೈತಿಕ ನಡವಳಿಕೆಗೆ ಸ್ಥಳಾಂತರಿಸುತ್ತದೆ. ಇದರಿಂದ, ದೇವರಿಗೂ ಭಕ್ತನಿಗೂ ನಡುವೆ ಇದ್ದ ಪುರೋಹಿತಶಾಹಿ ಮಧ್ಯವರ್ತಿಗಳ ಅವಶ್ಯಕತೆ ಇಲ್ಲವಾಗುತ್ತದೆ. ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿಯೂ ತನ್ನ 'ಆಚಾರ'ದ ಮೂಲಕವೇ 'ಲಿಂಗ'ವನ್ನು ಸಾಕ್ಷಾತ್ಕರಿಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು. ಇದು ಧರ್ಮವನ್ನು ಪ್ರಜಾಸತ್ತೀಕರಣಗೊಳಿಸುವ (democratization of religion) ಒಂದು ಕ್ರಾಂತಿಕಾರಿ ಹೆಜ್ಜೆಯಾಗಿದೆ.

• ಪಾಂಡಿತ್ಯದ ಅಧಿಕಾರದ ವಿಮರ್ಶೆ: 'ಅರಿವೇ ಜಂಗಮ' ಎಂಬ ನುಡಿಗಟ್ಟು, ಜ್ಞಾನದ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ಸಂಸ್ಕೃತ ಗ್ರಂಥಗಳನ್ನು ಬಲ್ಲ ಪಂಡಿತರಿಂದ ಮತ್ತು ಮಠಾಧಿಪತಿಗಳಿಂದ ಕಿತ್ತು, ಅದನ್ನು ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಆಂತರಿಕ ಪ್ರಜ್ಞೆಗೆ, ಆತ್ಮಸಾಕ್ಷಿಗೆ ನೀಡುತ್ತದೆ. ಜ್ಞಾನವು ಗ್ರಂಥಪಾಂಡಿತ್ಯದಿಂದ ಬರುವುದಲ್ಲ, ಅದು ಶುದ್ಧವಾದ 'ಅರಿವಿ'ನಿಂದ ಬರುತ್ತದೆ ಎಂಬುದು ಇದರ ತಿರುಳು. ಇದು ಜ್ಞಾನದ ಮೂಲವನ್ನೇ ಮರುವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸಿ, ಅನುಭವಕ್ಕೆ ಮತ್ತು ಅನುಭಾವಕ್ಕೆ ಪರಮ ಪ್ರಾಧಾನ್ಯತೆ ನೀಡುತ್ತದೆ.

• ಕಾಯಕ ತತ್ವದ ಪ್ರತಿಧ್ವನಿ: ಶರಣರ 'ಕಾಯಕವೇ ಕೈಲಾಸ' ತತ್ವದ ಪ್ರಕಾರ, ಯಾವುದೇ ಕಾಯಕವು ಮೇಲಲ್ಲ, ಕೀಳಲ್ಲ. ಪ್ರಾಮಾಣಿಕವಾಗಿ ಮಾಡುವ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಕಾಯಕವೂ ಪೂಜೆಯೇ. 'ಆಚಾರವೇ ಲಿಂಗ' ಎಂಬುದು ಈ ತತ್ವದ ತಾತ್ವಿಕ ವಿಸ್ತರಣೆ. ವ್ಯಕ್ತಿಯ ದೈನಂದಿನ ಕಾಯಕವು ಶುದ್ಧವಾಗಿದ್ದರೆ, ನೈತಿಕವಾಗಿದ್ದರೆ, ಆ ಕಾಯಕವೇ, ಆ 'ಆಚಾರ'ವೇ ದೈವಸ್ವರೂಪ.

ಹೀಗೆ, ಈ ವಚನವು 12ನೇ ಶತಮಾನದ ಶರಣ ಚಳುವಳಿಯ ಮೂಲಭೂತ ಆಶಯಗಳಾದ ಜಾತಿಭೇದ ನಿರಾಕರಣೆ, ಪುರೋಹಿತಶಾಹಿ ವಿರೋಧ, ಮತ್ತು ವ್ಯಕ್ತಿಗತ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಸ್ವಾಯತ್ತತೆಯನ್ನು ಅತ್ಯಂತ ಬಲವಾಗಿ ಪ್ರತಿಪಾದಿಸುತ್ತದೆ.

ಲಿಂಗ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ (Gender Analysis)

ಶರಣ ಚಳುವಳಿಯು ಸ್ತ್ರೀಯರಿಗೆ ಅಭೂತಪೂರ್ವವಾದ ಧಾರ್ಮಿಕ ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯವನ್ನು ನೀಡಿತು. ಅಕ್ಕಮಹಾದೇವಿಯಂತಹ ಮೂವತ್ತಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಶರಣೆಯರು ವಚನಗಳನ್ನು ರಚಿಸಿ, ಅನುಭವ ಮಂಟಪದ ಗೋಷ್ಠಿಗಳಲ್ಲಿ ಸಕ್ರಿಯವಾಗಿ ಭಾಗವಹಿಸಿದರು.

• ಮಹಿಳಾ ಅಧಿಕಾರದ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿ: ಅಕ್ಕಮಹಾದೇವಿಯು ಒಬ್ಬ ಮಹಿಳೆಯಾಗಿ, ಇಂತಹ ಒಂದು ಗಹನವಾದ ತಾತ್ವಿಕ ಸತ್ಯವನ್ನು ಇಷ್ಟು ಅಧಿಕಾರಯುತವಾಗಿ ಘೋಷಿಸುವುದೇ ಒಂದು ಕ್ರಾಂತಿಕಾರಿ ಕ್ರಿಯೆಯಾಗಿದೆ. ಇದು ಪುರುಷರಿಗೆ ಮಾತ್ರ ಮೀಸಲಾಗಿದ್ದ ತತ್ವಜ್ಞಾನದ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಮಹಿಳೆಯ ಪ್ರವೇಶ ಮತ್ತು ಪಾಂಡಿತ್ಯವನ್ನು ಸಾರುತ್ತದೆ.

• ಪಿತೃಪ್ರಧಾನ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಮರುವ್ಯಾಖ್ಯಾನ: ಅಕ್ಕನು ತನ್ನ ಜ್ಞಾನದ ಮೂಲವನ್ನು "ಹೆತ್ತ ತಂದೆ ಸಂಗನಬಸವಣ್ಣ" ಎಂದು ಗುರುತಿಸುತ್ತಾಳೆ. ಮೇಲ್ನೋಟಕ್ಕೆ ಇದು ಪುರುಷ ಗುರುವಿನ ಶ್ರೇಷ್ಠತೆಯನ್ನು ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡಂತೆ ಕಂಡರೂ, ಆಳದಲ್ಲಿ ಇದು ಪಿತೃಪ್ರಧಾನ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನೇ ಮರುವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸುತ್ತದೆ.

  1. ರಕ್ತಸಂಬಂಧದ ನಿರಾಕರಣೆ: ಇಲ್ಲಿ 'ತಂದೆ' ಎಂಬುದು ಜೈವಿಕ ಅಥವಾ ರಕ್ತಸಂಬಂಧದ ಪಾತ್ರವಲ್ಲ. ಇದು ಜ್ಞಾನ, ಕರುಣೆ ಮತ್ತು ಮಾರ್ಗದರ್ಶನದಿಂದ ಗಳಿಸಿದ ಗೌರವದ ಸ್ಥಾನ.

  2. 'sharanasati-lingapati' ಭಾವ: ಅಕ್ಕ ತನ್ನನ್ನು ಚೆನ್ನಮಲ್ಲಿಕಾರ್ಜುನನ 'ಸತಿ' (ಪತ್ನಿ) ಎಂದು ಭಾವಿಸುತ್ತಾಳೆ. ಆದರೆ, ಬಸವಣ್ಣನನ್ನು 'ತಂದೆ' ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾಳೆ. ಇದು ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಕೌಟುಂಬಿಕ ಸಂಬಂಧಗಳ (ಗಂಡ, ತಂದೆ) ಚೌಕಟ್ಟನ್ನು ಮೀರಿ, ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಮತ್ತು ವೈಚಾರಿಕ ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಹೊಸ ರೀತಿಯ ಸಂಬಂಧಗಳನ್ನು (spiritual kinship) ಸ್ಥಾಪಿಸುವ ಪ್ರಯತ್ನವಾಗಿದೆ. ಇಲ್ಲಿ ಸಂಬಂಧಗಳು ಲಿಂಗ, ವಯಸ್ಸು ಅಥವಾ ಸಾಮಾಜಿಕ ಪಾತ್ರಗಳಿಂದ ನಿರ್ಧರಿತವಾಗುವುದಿಲ್ಲ, ಬದಲಾಗಿ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಅನುಭವ ಮತ್ತು ಜ್ಞಾನದಿಂದ ನಿರ್ಧರಿತವಾಗುತ್ತವೆ. ಈ ಮೂಲಕ ಅಕ್ಕನು ಪಿತೃಪ್ರಧಾನ ಸಮಾಜದ ಸ್ಥಾಪಿತ ಸಂಬಂಧಗಳ ಮಾದರಿಯನ್ನು ಸೂಕ್ಷ್ಮವಾಗಿ ಒಡೆಯುತ್ತಾಳೆ.

ಬೋಧನಾಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ (Pedagogical Analysis)

ವಚನಗಳು ಕೇವಲ ಸಾಹಿತ್ಯವಲ್ಲ, ಅವು ಪರಿಣಾಮಕಾರಿ ಬೋಧನಾ ಸಾಧನಗಳೂ ಹೌದು. ಅವು ಜ್ಞಾನವನ್ನು ಹೇಗೆ ಸಂವಹಿಸುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಕಲಿಯುವವರ ಮೇಲೆ ಹೇಗೆ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರುತ್ತವೆ ಎಂಬುದನ್ನು ವಿಶ್ಲೇಷಿಸುವುದೇ ಬೋಧನಾಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ.

• ಅನುಭವ-ಕೇಂದ್ರಿತ ಕಲಿಕೆ (Experience-Centered Learning): ಈ ವಚನವು ಜ್ಞಾನವನ್ನು ಕೇವಲ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನಾಗಿ ನೀಡುವುದಿಲ್ಲ. ಅದು ಜ್ಞಾನವನ್ನು ಒಂದು 'krama' ಅಥವಾ 'ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ'ಯಾಗಿ ನಿರೂಪಿಸುತ್ತದೆ. 'ತೋರಿದ', 'ನೆಲೆಗೊಳಿಸಿದ', 'ಅರುಹಿದ' ಎಂಬ ಕ್ರಿಯಾಪದಗಳು ಜ್ಞಾನವು ಕೇವಲ ಹೇಳಲ್ಪಡುವುದಿಲ್ಲ, ಅದನ್ನು ಅನುಭವಕ್ಕೆ ತರಲಾಗುತ್ತದೆ, ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಶಿಷ್ಯನ ಅಂತರಂಗದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತವೆ. ಇದು ಆಧುನಿಕ ಶಿಕ್ಷಣಶಾಸ್ತ್ರದಲ್ಲಿ ಹೇಳುವ 'learning by doing' ಮತ್ತು 'experiential learning' ತತ್ವಗಳಿಗೆ ಸಂವಾದಿಯಾಗಿದೆ.

• ಜ್ಞಾಪಕ ಸಾಧನ (Mnemonic Device): ವಚನದ ಸಮ್ಮಿತೀಯ ರಚನೆ, ಲಯ ಮತ್ತು ಪ್ರಮುಖ ಪದಗಳ ಪುನರಾವರ್ತನೆಯು ಅದನ್ನು ಸುಲಭವಾಗಿ ನೆನಪಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಮೌಖಿಕ ಪರಂಪರೆಯಲ್ಲಿ, ಇದು ತತ್ವಗಳು ಪೀಳಿಗೆಯಿಂದ ಪೀಳಿಗೆಗೆ ನಿಖರವಾಗಿ ಹರಿದುಹೋಗಲು ಅತ್ಯಂತ ಪರಿಣಾಮಕಾರಿ ಸಾಧನವಾಗಿತ್ತು.

• ಸರಳತೆಯಲ್ಲೇ ಸಂಕೀರ್ಣತೆ: ವಚನವು ಅತ್ಯಂತ ಸರಳವಾದ, ಜನಸಾಮಾನ್ಯರ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿದೆ. ಆದರೆ ಈ ಸರಳತೆಯಲ್ಲೇ ಶಕ್ತಿವಿಶಿಷ್ಟಾದ್ವೈತದಂತಹ ಸಂಕೀರ್ಣವಾದ ದರ್ಶನವನ್ನು ಅಡಗಿಸಿದೆ. ಇದು "ಸರಳತೆಯಿಂದ ಸಂಕೀರ್ಣತೆಗೆ" (from simple to complex) ಎಂಬ ಬೋಧನಾ ತತ್ವವನ್ನು ಅನುಸರಿಸುತ್ತದೆ.

ಮನೋವೈಜ್ಞಾನಿಕ / ಚಿತ್ತ-ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ (Psychological / Mind-Consciousness Analysis)

ಈ ವಚನವನ್ನು ಆಧುನಿಕ ಮನೋವಿಜ್ಞಾನದ ದೃಷ್ಟಿಕೋನದಿಂದ ನೋಡಿದಾಗ, ಅದು ಮಾನಸಿಕ ಆರೋಗ್ಯ ಮತ್ತು ಪ್ರಜ್ಞೆಯ ವಿಕಾಸದ ಒಂದು ಮಾದರಿಯನ್ನು ಮುಂದಿಡುತ್ತದೆ.

• ಸಮಗ್ರ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವ (Integrated Personality): ವಚನವು ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವದ ಎರಡು ಪ್ರಮುಖ ಆಯಾಮಗಳಾದ ದೇಹ (ಅಂಗ) ಮತ್ತು ಮನಸ್ಸು/ಚೈತನ್ಯ (ಪ್ರಾಣ) ಗಳ ಸಮನ್ವಯವನ್ನು ಪ್ರತಿಪಾದಿಸುತ್ತದೆ. 'ಆಚಾರ'ವು ದೇಹದ ಕ್ರಿಯೆಗಳನ್ನು ಶಿಸ್ತುಗೊಳಿಸಿದರೆ, 'ಅರಿವು' ಮನಸ್ಸಿನ ಪ್ರಜ್ಞೆಯನ್ನು ವಿಕಸಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಎರಡೂ ಸಮನ್ವಯಗೊಂಡಾಗ ವ್ಯಕ್ತಿಯು ಒಂದು ಸಮಗ್ರ ಮತ್ತು ಆರೋಗ್ಯಕರ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವವನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತಾನೆ.

• ಅಹಂಕಾರದ ಲಯ (Dissolution of the Ego): ಶರಣ ತತ್ವದಲ್ಲಿ 'ಅಂಗ'ವು ಅಹಂಕಾರದ ಸಂಕೇತವೂ ಹೌದು. 'ಆಚಾರ'ದ ಮೂಲಕ ಅಂಗವನ್ನು ಲಿಂಗಕ್ಕೆ ಅರ್ಪಿಸುವುದೆಂದರೆ, ಅಹಂಕಾರವನ್ನು ದೈವಿಕ ಇಚ್ಛೆಗೆ ಸಮರ್ಪಿಸುವುದು. 'ಅರಿವು' ಮೂಡಿದಾಗ, 'ನಾನು' ಎಂಬ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಅಸ್ತಿತ್ವದ ಭಾವವು ಕರಗಿ, ಸಾರ್ವತ್ರಿಕ ಪ್ರಜ್ಞೆಯೊಂದಿಗೆ ಒಂದಾಗುವ ಅನುಭವ ಉಂಟಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ವಚನವು ಅಹಂಕಾರದ ಲಯ ಮತ್ತು ವಿಶಾಲ ಪ್ರಜ್ಞೆಯ ಉದಯದ ಮನೋವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ತಾತ್ವಿಕ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ನಿರೂಪಿಸುತ್ತದೆ.

• ಕಾರ್ಲ್ ಯುಂಗ್‌ನ 'ವ್ಯಕ್ತಿಗತೀಕರಣ' (Jungian Individuation): ಮನೋವಿಶ್ಲೇಷಕ ಕಾರ್ಲ್ ಯುಂಗ್ ಪ್ರತಿಪಾದಿಸಿದ 'ವ್ಯಕ್ತಿಗತೀಕರಣ' ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯು, ವ್ಯಕ್ತಿಯು ತನ್ನ ಪ್ರಜ್ಞಾಪೂರ್ವಕ (conscious) ಮತ್ತು ಅಪ್ರಜ್ಞಾಪೂರ್ವಕ (unconscious) ಅಂಶಗಳನ್ನು ಸಮನ್ವಯಗೊಳಿಸಿಕೊಂಡು, ತನ್ನ ಸಂಪೂರ್ಣ 'ಸ್ವ'ವನ್ನು (Self) ಕಂಡುಕೊಳ್ಳುವ ಪಯಣವಾಗಿದೆ. ಈ ವಚನವು ಆ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯ ಯಶಸ್ವಿ ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸುವಿಕೆಯನ್ನು ಹೋಲುತ್ತದೆ. 'ಅಂಗ' ಮತ್ತು 'ಪ್ರಾಣ'ಗಳು ವ್ಯಕ್ತಿಯ ವಿಭಿನ್ನ ಆಯಾಮಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸಿದರೆ, 'ಆಚಾರ' ಮತ್ತು 'ಅರಿವು' ಅವುಗಳನ್ನು ಸಮನ್ವಯಗೊಳಿಸುವ ಸಾಧನಗಳು. ಈ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯ ಫಲವಾಗಿ ಹೊಮ್ಮುವ ಸಮಗ್ರ 'ಸ್ವ'ವೇ 'ಲಿಂಗ' ಮತ್ತು 'ಜಂಗಮ' ಸ್ವರೂಪ.

ಅಧ್ಯಾಯ ೫: ಅಂತರ್‌ಶಿಕ್ಷಣ ಮತ್ತು ತುಲನಾತ್ಮಕ ಆಯಾಮ (Interdisciplinary and Comparative Dimension)

ಈ ವಚನದಲ್ಲಿನ ಚಿಂತನೆಗಳು ಕೇವಲ ವೀರಶೈವ ದರ್ಶನಕ್ಕೆ ಸೀಮಿತವಾಗಿಲ್ಲ. ಅವುಗಳನ್ನು ಇತರ ಜ್ಞಾನಶಿಸ್ತುಗಳು ಮತ್ತು ಜಾಗತಿಕ ತಾತ್ವಿಕ ಪರಂಪರೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಹೋಲಿಸಿದಾಗ, ಅವುಗಳ ಸಾರ್ವತ್ರಿಕ ಮಹತ್ವವು ಅರಿವಾಗುತ್ತದೆ.

ದ್ವಂದ್ವಾತ್ಮಕ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ (Dialectical Analysis)

ಜರ್ಮನ್ ತತ್ವಜ್ಞಾನಿ ಹೆಗೆಲ್‌ನ ದ್ವಂದ್ವಾತ್ಮಕ (dialectical) ಮಾದರಿಯಾದ Thesis-Antithesis-Synthesis ಅನ್ನು ಈ ವಚನಕ್ಕೆ ಅನ್ವಯಿಸಬಹುದು.

• ಪ್ರಮೇಯ (Thesis): ಅಂಗ (ದೇಹ, ವ್ಯಕ್ತಿ, ಜೀವಾತ್ಮ, ಲೌಕಿಕ). ಇದು ಸಾಧನೆಯ ಆರಂಭಿಕ ಹಂತ, ದ್ವೈತದ ಅನುಭವ.

• ಪ್ರತಿ-ಪ್ರಮೇಯ (Antithesis): ಲಿಂಗ (ಪರಮಾತ್ಮ, ದೈವತತ್ವ, ಅಲೌಕಿಕ). ಇದು ಸಾಧನೆಯ ಗುರಿ, ಅಂಗಕ್ಕೆ ವಿರುದ್ಧವಾಗಿ ಕಾಣುವ ತತ್ವ.

• ಸಂಶ್ಲೇಷಣೆ (Synthesis): ಆಚಾರ. ಇದು ಅಂಗ ಮತ್ತು ಲಿಂಗಗಳ ನಡುವಿನ ದ್ವಂದ್ವವನ್ನು ನಿವಾರಿಸುವ ಕ್ರಿಯೆ. ನೈತಿಕ ಮತ್ತು ಲಿಂಗಾರ್ಪಿತವಾದ 'ಆಚಾರ'ದಲ್ಲಿ, ಅಂಗದ ಕ್ರಿಯೆಯು ಲಿಂಗದ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿಯಾಗುತ್ತದೆ. ದೇಹ ಮತ್ತು ಆತ್ಮ, ಲೌಕಿಕ ಮತ್ತು ಅಲೌಕಿಕ ಬೇರೆ ಬೇರೆಯಾಗಿ ಉಳಿಯುವುದಿಲ್ಲ. ಈ ಸಂಶ್ಲೇಷಣೆಯೇ ಶರಣರ "ಇಹವೇ ಪರ, ಮರ್ತ್ಯಲೋಕವೇ ಕೈಲಾಸ" ಎಂಬ ತತ್ವದ ತಿರುಳು. ಇದೇ ರೀತಿ, ಪ್ರಾಣ (Thesis) ಮತ್ತು ಜಂಗಮ (Antithesis) ಗಳ ಸಂಶ್ಲೇಷಣೆಯು ಅರಿವು (Synthesis) ಆಗುತ್ತದೆ.

ಜ್ಞಾನಮೀಮಾಂಸಾ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ (Cognitive and Epistemological Analysis)

ಜ್ಞಾನಮೀಮಾಂಸೆಯು ಜ್ಞಾನದ ಸ್ವರೂಪ, ಮೂಲ ಮತ್ತು ವ್ಯಾಪ್ತಿಯನ್ನು ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಈ ವಚನವು ಶರಣರ ಜ್ज्ञानಮೀಮಾಂಸೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಸ್ಪಷ್ಟವಾದ ನಿಲುವನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸುತ್ತದೆ.

• ಜ್ಞಾನದ ಮೂಲ: ಭಾರತೀಯ ದರ್ಶನಗಳಲ್ಲಿ ಜ್ಞಾನದ ಮೂಲಗಳಾಗಿ pratyaksha (ನೇರ ಇಂದ್ರಿಯಾನುಭವ), anumana (ತರ್ಕ), ಮತ್ತು shabda (ವೇದ ಅಥವಾ ಶಾಸ್ತ್ರಗಳ ಮಾತು) ಗಳನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಒಪ್ಪಿಕೊಳ್ಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಆದರೆ, ಶರಣರು ಇವುಗಳಿಗಿಂತ 'anubhava'ಕ್ಕೆ (mystical experience) ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರಾಶಸ್ತ್ಯ ನೀಡುತ್ತಾರೆ. ಈ ವಚನದಲ್ಲಿ ಅಕ್ಕನು ತನ್ನ ಜ್ಞಾನದ ಮೂಲವು ಶಾಸ್ತ್ರಾಧ್ಯಯನವಾಗಲೀ, ತರ್ಕವಾಗಲೀ ಅಲ್ಲ, ಬದಲಾಗಿ ಗುರುಮುಖೇನ ಬಂದ ಸಾಕ್ಷಾತ್ಕಾರ (ತೋರಿದ, ಅರುಹಿದ) ಎಂದು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ಹೇಳುತ್ತಾಳೆ. ಇದು ಅನುಭಾವವೇ ಜ್ಞಾನದ ಪರಮ ಮೂಲ ಎಂಬ ಶರಣರ ನಿಲುವನ್ನು ದೃಢೀಕರಿಸುತ್ತದೆ.

ತುಲನಾತ್ಮಕ ತತ್ವಶಾಸ್ತ್ರ (Comparative Philosophy)

• Sufism: ಇಸ್ಲಾಮಿನ ಅನುಭಾವಿ ಪರಂಪರೆಯಾದ ಸೂಫಿಸಂ ಮತ್ತು ಶರಣ ತತ್ವಗಳ ನಡುವೆ ಗಮನಾರ್ಹ ಹೋಲಿಕೆಗಳಿವೆ.

  • ಏಕದೇವೋಪಾಸನೆ ಮತ್ತು ಗುರು: ಎರಡೂ ಪರಂಪರೆಗಳು ಏಕದೇವೋಪಾಸನೆಯನ್ನು ಮತ್ತು ಗುರುವಿನ (ಸೂಫಿಗಳಲ್ಲಿ 'Pir' ಅಥವಾ 'Sheikh') ಮಹತ್ವವನ್ನು ಒತ್ತಿ ಹೇಳುತ್ತವೆ.

  • ಅಹಂಕಾರದ ನಾಶ: ಸೂಫಿ ತತ್ವದಲ್ಲಿ 'fana' (ಅಹಂಕಾರದ ನಾಶ) ಮತ್ತು 'baka' (ದೈವದಲ್ಲಿ ಶಾಶ್ವತ ಅಸ್ತಿತ್ವ) ಎಂಬ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಗಳಿವೆ. ಇದು ಶರಣರ 'ಅಂಗ'ವು 'ಲಿಂಗ'ದಲ್ಲಿ ಲೀನವಾಗಿ 'ಲಿಂಗಾಂಗ ಸಾಮರಸ್ಯ' ಹೊಂದುವುದಕ್ಕೆ ತಾತ್ವಿಕವಾಗಿ ಸಮಾನಾಂತರವಾಗಿದೆ.

  • ಆಂತರಿಕ ಅನುಭವ: ಸೂಫಿಗಳು 'Qalb-ul-Mumin Arsh-ur-Rahman' (ಭಕ್ತನ ಹೃದಯವೇ ದೇವರ ಸಿಂಹಾಸನ) ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ. ಇದು 'ಆಚಾರವೇ ಲಿಂಗ, ಅರಿವೇ ಜಂಗಮ' ಎಂಬ ಆಂತರಿಕ ಅನುಭವದ ಭಾವಕ್ಕೆ ಅತ್ಯಂತ ಹತ್ತಿರವಾಗಿದೆ.

  • ವ್ಯತ್ಯಾಸ: ಆದರೆ, ಶರಣರ 'ಕಾಯಕ' ಮತ್ತು 'ದಾಸೋಹ' ತತ್ವಗಳು ಅವರಿಗೆ ಒಂದು ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ಸಾಮಾಜಿಕ ಮತ್ತು ಆರ್ಥಿಕ ಆಯಾಮವನ್ನು ನೀಡುತ್ತವೆ, ಇದು ಸೂಫಿಸಂನಲ್ಲಿ ಅಷ್ಟು ಪ್ರಖರವಾಗಿ ಕಾಣುವುದಿಲ್ಲ.

• Advaita Vedanta: ಶಂಕರಾಚಾರ್ಯರ ಅದ್ವೈತ ವೇದಾಂತವು 'Brahma Satyam, Jagan Mithya' (ಬ್ರಹ್ಮವೇ ಸತ್ಯ, ಜಗತ್ತು ಮಿಥ್ಯೆ) ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತದೆ. ಶರಣರ ಶಕ್ತಿವಿಶಿಷ್ಟಾದ್ವೈತವು 'ಅಂಗ' ಮತ್ತು 'ಲಿಂಗ'ಗಳ ಅದ್ವೈತವನ್ನು (ಏಕತೆ) ಒಪ್ಪಿದರೂ, ಜಗತ್ತನ್ನು ಮಿಥ್ಯೆ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸುವುದಿಲ್ಲ. ಅವರಿಗೆ 'martyalokave kartarana kammata'. ಈ ವಚನವು ದೇಹ (ಅಂಗ) ಮತ್ತು ಅದರ ಕ್ರಿಯೆ (ಆಚಾರ) ಯನ್ನು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಸಾಧನೆಯ ಸತ್ಯವಾದ ಕ್ಷೇತ್ರವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸುವ ಮೂಲಕ, ಅದ್ವೈತದ ಮಾಯಾವಾದದಿಂದ ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ಭಿನ್ನವಾಗುತ್ತದೆ.

ಪಾರಿಸರಿಕ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ (Ecological Analysis)

ಈ ವಚನವು ನೇರವಾಗಿ ಪರಿಸರದ ಬಗ್ಗೆ ಮಾತನಾಡದಿದ್ದರೂ, ಅದು ಸೂಚಿಸುವ ತತ್ವವು ಒಂದು ಆಳವಾದ ಪರಿಸರ ಸ್ನೇಹಿ ದೃಷ್ಟಿಕೋನವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.

• ಪವಿತ್ರ ಭೂಗೋಳದ ಆಂತರಿಕೀಕರಣ (Internalization of Sacred Geography): ಅನೇಕ ಧರ್ಮಗಳು ಪಾವಿತ್ರ್ಯವನ್ನು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಭೌಗೋಳಿಕ ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ (ದೇವಾಲಯಗಳು, ತೀರ್ಥಕ್ಷೇತ್ರಗಳು, ಪವಿತ್ರ ನದಿಗಳು) ಸ್ಥಾಪಿಸುತ್ತವೆ. ಇದು ಆ ಸ್ಥಳಗಳ ರಕ್ಷಣೆಗೆ ಕಾರಣವಾದರೂ, ಉಳಿದ ಪ್ರಕೃತಿಯನ್ನು 'ಅಪವಿತ್ರ' ಅಥವಾ 'ಸಾಮಾನ್ಯ' ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಿ, ಅದರ ಶೋಷಣೆಗೆ ಪರೋಕ್ಷವಾಗಿ ದಾರಿ ಮಾಡಿಕೊಡಬಹುದು. ಈ ವಚನವು ಪಾವಿತ್ರ್ಯವನ್ನು ಹೊರಗಿನ ಸ್ಥಳಗಳಿಂದ ಕಿತ್ತು, ಅದನ್ನು ಮಾನವನ ದೇಹ (ಅಂಗ), ಕ್ರಿಯೆ (ಆಚಾರ), ಮತ್ತು ಪ್ರಜ್ಞೆಯ (ಅರಿವು) ಒಳಗೆ ಸ್ಥಾಪಿಸುತ್ತದೆ. 'ಆಚಾರವೇ ಲಿಂಗ'ವಾದಾಗ, ವ್ಯಕ್ತಿಯು ತಾನೇ ಒಂದು ನಡೆದಾಡುವ ದೇವಾಲಯವಾಗುತ್ತಾನೆ. 'ಅರಿವೇ ಜಂಗಮ'ವಾದಾಗ, ಅವನ ಪ್ರಜ್ಞೆಯೇ ಒಂದು ತೀರ್ಥಕ್ಷೇತ್ರವಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಆಂತರಿಕೀಕರಣವು ಪ್ರಕೃತಿಯ ಯಾವುದೇ ಭಾಗವನ್ನು ಕೀಳಾಗಿ ಕಾಣದೆ, ಎಲ್ಲದರಲ್ಲೂ ದೈವತ್ವವನ್ನು ಕಾಣುವ ಮನೋಭಾವಕ್ಕೆ ಅಡಿಪಾಯ ಹಾಕುತ್ತದೆ.

ದೈಹಿಕ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ (Somatic Analysis)

ಸೋಮ್ಯಾಟಿಕ್ (somatic) ಅಧ್ಯಯನವು ದೇಹವನ್ನು ಅನುಭವ, ಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ಪ್ರತಿರೋಧದ ತಾಣವಾಗಿ ಪರಿಶೀಲಿಸುತ್ತದೆ.

• ದೇಹವು ಪರಿವರ್ತನೆಯ ತಾಣ: ಅನೇಕ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಪರಂಪರೆಗಳು ದೇಹವನ್ನು ಆತ್ಮದ ಬಂಧನ, ಪಾಪದ ಗೂಡು, ಮತ್ತು ಜ್ಞಾನಕ್ಕೆ ಅಡ್ಡಿ ಎಂದು ನೋಡುತ್ತವೆ. ಆದರೆ ಈ ವಚನವು ಶರಣರ ವಿಶಿಷ್ಟ ದೃಷ್ಟಿಕೋನವನ್ನು ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸುತ್ತದೆ. ಇಲ್ಲಿ ದೇಹ (ಅಂಗ) ಒಂದು ಸಮಸ್ಯೆಯಲ್ಲ, ಬದಲಾಗಿ ಅದೊಂದು ಪರಿಹಾರದ ಭಾಗ. ಅದು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಸಾಧನೆಯ ಪ್ರಮುಖ ಕ್ಷೇತ್ರ ಮತ್ತು ಅನಿವಾರ್ಯ ಸಾಧನ. 'ಆಚಾರ'ವು ದೇಹದ ಮೂಲಕವೇ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಗೊಳ್ಳಬೇಕು. ದೇಹವು ತಿರಸ್ಕರಿಸಬೇಕಾದ ವಸ್ತುವಲ್ಲ, ಬದಲಾಗಿ ಅದನ್ನು 'ಲಿಂಗ'ವಾಗಿ ಪರಿವರ್ತಿಸಬೇಕು. ಹೀಗಾಗಿ, ದೇಹವು ಪ್ರತಿರೋಧದ ತಾಣವಾಗುವ ಬದಲು, ದೈವಿಕ ಪರಿವರ್ತನೆಯ (divine transformation) ತಾಣವಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ವಚನವು ದೇಹ-ವಿರೋಧಿ (anti-body) ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕತೆಗೆ ಪ್ರತಿಯಾಗಿ ದೇಹ-ಸ್ವೀಕೃತಿ (body-affirming) ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕತೆಯನ್ನು ಮುಂದಿಡುತ್ತದೆ.

---

ಭಾಗ ೨: ವಿಶೇಷ ಅಂತರಶಿಸ್ತೀಯ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ (Specialized Interdisciplinary Analysis)

ಈ ವಿಭಾಗವು ವಚನವನ್ನು ಹೆಚ್ಚು ವಿಶಿಷ್ಟ ಮತ್ತು ನವೀನ ಸೈದ್ಧಾಂತಿಕ ಚೌಕಟ್ಟುಗಳ ಮೂಲಕ ಪರಿಶೀಲಿಸಿ, ಅದರ ಅರ್ಥದ ಹೊಸ ಪದರಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಸಮಕಾಲೀನ ಪ್ರಸ್ತುತತೆಯನ್ನು ಶೋಧಿಸುತ್ತದೆ.

೧. ಕಾನೂನು ಮತ್ತು ನೈತಿಕ ತತ್ವಶಾಸ್ತ್ರದ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ (Legal and Ethical Philosophy Analysis)

• ಆಂತರಿಕ ಸದ್ಗುಣಗಳೇ ಪರಮೋಚ್ಚ ಕಾನೂನು (Internal Virtues as Supreme Law): ಈ ವಚನವು ಕಾನೂನು ಮತ್ತು ನೈತಿಕತೆಯ ಮೂಲದ ಬಗ್ಗೆ ಒಂದು ಆಳವಾದ ತಾತ್ವಿಕ ನಿಲುವನ್ನು ಪ್ರಸ್ತುತಪಡಿಸುತ್ತದೆ. ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಧಾರ್ಮಿಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳಲ್ಲಿ, ನೈತಿಕತೆಯು ಬಾಹ್ಯ ಶಾಸನಗಳು, ಧರ್ಮಗ್ರಂಥಗಳ ನಿಯಮಗಳು ಮತ್ತು ಪುರೋಹಿತರ ಆಜ್ಞೆಗಳನ್ನು ಆಧರಿಸಿರುತ್ತದೆ. ಆದರೆ, 'ಆಚಾರವೇ ಲಿಂಗ' ಮತ್ತು 'ಅರಿವೇ ಜಂಗಮ' ಎಂಬ ಸೂತ್ರಗಳು ಈ ಬಾಹ್ಯ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ತಿರಸ್ಕರಿಸುತ್ತವೆ. ಅವು ನೈತಿಕತೆಯ ಕೇಂದ್ರವನ್ನು ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಅಂತರಂಗಕ್ಕೆ ಸ್ಥಳಾಂತರಿಸುತ್ತವೆ. ಇಲ್ಲಿ ಪರಮೋಚ್ಚ ಕಾನೂನು ಯಾವುದು ಎಂದರೆ, ಅದು ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಆತ್ಮಸಾಕ್ಷಿಯಿಂದ ಹೊಮ್ಮುವ 'ಅರಿವು' ಮತ್ತು ಆ ಅರಿವಿನಿಂದ ಪ್ರೇರಿತವಾದ 'ಆಚಾರ'. ಇದು ಅರಿಸ್ಟಾಟಲ್‌ನ 'sadguna neetishastra' (Virtue Ethics) ದ ಆಶಯಗಳಿಗೆ ಹತ್ತಿರವಾಗಿದೆ, ಅಲ್ಲಿ ನೈತಿಕತೆಯು ನಿಯಮಗಳನ್ನು ಪಾಲಿಸುವುದಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ, ಸದ್ಗುಣಶೀಲವಾದ ಚಾರಿತ್ರ್ಯವನ್ನು (virtuous character) ಬೆಳೆಸಿಕೊಳ್ಳುವುದರಲ್ಲಿದೆ.

• ಸ್ವಯಂ-ಆಡಳಿತದ ತತ್ವ (Principle of Self-Government): ಬಾಹ್ಯ ಕಾನೂನುಗಳ ಬದಲು ಆಂತರಿಕ ಸದ್ಗುಣಗಳಿಗೆ ಪ್ರಾಧಾನ್ಯತೆ ನೀಡುವುದರಿಂದ, ವ್ಯಕ್ತಿಯು ನೈತಿಕವಾಗಿ ಸ್ವಾಯತ್ತನಾಗುತ್ತಾನೆ. ಅವನು ತನ್ನ ನಡವಳಿಕೆಗೆ ತಾನೇ ಜವಾಬ್ದಾರನಾಗುತ್ತಾನೆ. ಇದು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ 'ಸ್ವರಾಜ್ಯ' ಅಥವಾ 'ಸ್ವಯಂ-ಆಡಳಿತ'ದ ತತ್ವವಾಗಿದೆ. ಅಕ್ಕನು ಬಸವಣ್ಣನಿಂದ 'ಕ್ರಮ'ವನ್ನು ಕಲಿತಳೇ ಹೊರತು, ನಿಯಮಗಳ ಪಟ್ಟಿಯನ್ನಲ್ಲ. ಆ ಕ್ರಮವನ್ನು ಬಳಸಿ ತನ್ನನ್ನು ತಾನು ಆಳಿಕೊಳ್ಳುವ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಮತ್ತು ಜವಾಬ್ದಾರಿ ಅವಳದ್ದೇ ಆಗಿದೆ.

೨. ಪ್ರದರ್ಶನ ಕಲೆಗಳ ಅಧ್ಯಯನ (Performance Studies Analysis)

• ಭಾವದ ಸಂವಹನ (Transmission of Bhava): ವಚನ ಗಾಯನವು ಒಂದು ಪ್ರದರ್ಶನ ಕಲೆಯಾಗಿ (performance art) ವಚನದ 'bhava'ವನ್ನು ಕೇಳುಗರಿಗೆ ಸಂವಹಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ವಚನವನ್ನು ಗಾಯನ ಮಾಡುವಾಗ, ಗಾಯಕರು 'ಅಂಗದಲ್ಲಿ' ಎಂಬ ಪದವನ್ನು ದೃಢವಾಗಿ ಮತ್ತು ಗಂಭೀರವಾಗಿ ಹಾಡಿದರೆ, 'ಪ್ರಾಣದಲ್ಲಿ' ಎಂಬ ಪದವನ್ನು ಹೆಚ್ಚು ಸೂಕ್ಷ್ಮವಾಗಿ ಮತ್ತು ಮೃದುವಾಗಿ ಹಾಡುತ್ತಾರೆ. ಇದು ಸ್ಥೂಲ ಮತ್ತು ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಪ್ರಪಂಚಗಳ ನಡುವಿನ ವ್ಯತ್ಯಾಸದ ಭಾವವನ್ನು ಮೂಡಿಸುತ್ತದೆ. "ಹೆತ್ತ ತಂದೆ ಸಂಗನಬಸವಣ್ಣನು" ಎಂಬ ಸಾಲನ್ನು ಆರ್ದ್ರತೆಯಿಂದ ಮತ್ತು ಕೃತಜ್ಞತಾಪೂರ್ವಕವಾಗಿ ಹಾಡಿದಾಗ, ಕೇವಲ ಪದಗಳ ಅರ್ಥವಲ್ಲ, ಅದರ ಹಿಂದಿರುವ ಗುರು-ಶಿಷ್ಯ ಬಾಂಧವ್ಯದ ಪವಿತ್ರ ಭಾವವು ಪ್ರೇಕ್ಷಕರ ಹೃದಯವನ್ನು ತಲುಪುತ್ತದೆ.

• ನಾಟಕೀಯ ರಚನೆ (Dramatic Structure): ಈ ವಚನವು ಒಂದು ಸಣ್ಣ ನಾಟಕೀಯ ಏಕಪಾತ್ರಾಭಿನಯದ (monologue) ರಚನೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಇಲ್ಲಿ ನಿರೂಪಕಿ (ಅಕ್ಕ) ತನ್ನ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಅನ್ವೇಷಣೆಯ ಫಲಿತಾಂಶವನ್ನು ಪ್ರೇಕ್ಷಕರಿಗೆ (ಅಥವಾ ಅನುಭವ ಮಂಟಪದ ಶರಣರಿಗೆ) ಘೋಷಿಸುತ್ತಿದ್ದಾಳೆ. ಮೊದಲ ನಾಲ್ಕು ಸಾಲುಗಳು ಅವಳ ಸಿದ್ಧಾಂತದ ಪ್ರತಿಪಾದನೆ. ಕೊನೆಯ ಎರಡು ಸಾಲುಗಳು ಆ ಸಿದ್ಧಾಂತದ ಮೂಲವನ್ನು (ಬಸವಣ್ಣ) ಹೆಸರಿಸಿ, ತನ್ನ ಮಾತಿಗೆ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸುವ ನಾಟಕೀಯ ತಿರುವನ್ನು ನೀಡುತ್ತವೆ.

೩. ವಸಾಹತೋತ್ತರ ಅನುವಾದ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ (Postcolonial Translation Analysis)

• ಅನುವಾದದಲ್ಲಿ ಅರ್ಥದ ನಷ್ಟ ಮತ್ತು ಅಧಿಕಾರದ ರಾಜಕಾರಣ: 'ಲಿಂಗ' ಮತ್ತು 'ಜಂಗಮ' ದಂತಹ ಪದಗಳನ್ನು ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯ ಭಾಷೆಗಳಿಗೆ ಅನುವಾದಿಸುವಾಗ, ಅವುಗಳನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯ ಧಾರ್ಮಿಕ ಚೌಕಟ್ಟಿನ ಪದಗಳಿಂದ (ಉದಾ: 'God', 'Saint', 'Monk') ಅಥವಾ ಅವುಗಳ ಬಾಹ್ಯ ರೂಪವನ್ನು ಆಧರಿಸಿ (ಉದಾ: 'Phallus') ಅರ್ಥೈಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿ, ಶರಣರು ಆ ಪದಗಳಿಗೆ ನೀಡಿದ ಕ್ರಾಂತಿಕಾರಕ, ಆಂತರಿಕ, ಅನುಭಾವಿಕ ಅರ್ಥಗಳು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಕಳೆದುಹೋಗುತ್ತವೆ. ಇದು ಅನುವಾದದಲ್ಲಿನ 'ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಸಮೀಕರಣ' (domestication) ಕ್ಕೆ ಒಂದು ಉದಾಹರಣೆ. ಇಲ್ಲಿ ಅನುವಾದವು ಕೇವಲ ಭಾಷಾಂತರವಲ್ಲ, ಅದೊಂದು ಅಧಿಕಾರದ ರಾಜಕಾರಣ. ಪ್ರಬಲವಾದ ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯ ಜ್ಞಾನಪರಂಪರೆಯು, ಕನ್ನಡದಂತಹ ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಜ್ಞಾನಪರಂಪರೆಯ ವಿಶಿಷ್ಟ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಗಳನ್ನು ತನ್ನ ಚೌಕಟ್ಟಿಗೆ ಸೀಮಿತಗೊಳಿಸಿ, ಅದರ ಮೂಲ ಆಶಯವನ್ನು ದುರ್ಬಲಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ.

೪. ನ್ಯೂರೋಥಿಯಾಲಜಿ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ (Neurotheological Analysis)

ನ್ಯೂರೋಥಿಯಾಲಜಿಯು (Neurotheology) ಅನುಭಾವಿಕ ಮತ್ತು ಧಾರ್ಮಿಕ ಅನುಭವಗಳ ನರವೈಜ್ಞಾನಿಕ (neurological) ಆಧಾರಗಳನ್ನು ಶೋಧಿಸುವ ಒಂದು ನವೀನ ಕ್ಷೇತ್ರವಾಗಿದೆ.

• ಅನುಭಾವ ಮತ್ತು ಮೆದುಳಿನ ಕಾರ್ಯ: ಈ ವಚನವು ವಿವರಿಸುವ 'ಅರಿವು' ಸ್ಥಿತಿಯು, 'ಸ್ವಯಂ' (self) ಮತ್ತು 'ಅನ್ಯ' (other) ಗಳ ನಡುವಿನ ಗಡಿಯನ್ನು ಅಳಿಸಿಹಾಕುವ ಒಂದು ಉನ್ನತ ಪ್ರಜ್ಞೆಯ ಸ್ಥಿತಿಯಾಗಿದೆ. ನರವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಸಂಶೋಧನೆಗಳ ಪ್ರಕಾರ, ಇಂತಹ 'ಏಕತೆಯ ಅನುಭವ'ವು (experience of oneness) ಮೆದುಳಿನ parietal lobe-na ಚಟುವಟಿಕೆ ಕಡಿಮೆಯಾಗುವುದರೊಂದಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದೆ. ಈ ಭಾಗವು ನಮ್ಮ ದೇಹದ ಮತ್ತು ಹೊರಗಿನ ಪ್ರಪಂಚದ ನಡುವಿನ ಗಡಿಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ತೀವ್ರವಾದ ಧ್ಯಾನ ಅಥವಾ ಅನುಭಾವಿಕ ಸ್ಥಿತಿಗಳಲ್ಲಿ ಈ ಭಾಗದ ಚಟುವಟಿಕೆ ಕಡಿಮೆಯಾದಾಗ, 'ಸ್ವ'ದ ಗಡಿಗಳು ಕರಗಿ, ವಿಶಾಲವಾದ ಏಕತೆಯ ಅನುಭವ ಉಂಟಾಗುತ್ತದೆ.

• ಅಹಂಕಾರದ ಕರಗುವಿಕೆ ಮತ್ತು DMN: 'ಅಹಂ' ಅಥವಾ 'ನಾನು' ಎಂಬ ಭಾವನೆಯು ಮೆದುಳಿನ 'ಡೀಫಾಲ್ಟ್ ಮೋಡ್ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್' (Default Mode Network - DMN) ನೊಂದಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದೆ. ಈ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್ ನಾವು ಸುಮ್ಮನಿದ್ದಾಗ, ಆತ್ಮಾವಲೋಕನ ಮಾಡುವಾಗ ಸಕ್ರಿಯವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಧ್ಯಾನ ಮತ್ತು ಅನುಭಾವಿಕ ಸ್ಥಿತಿಗಳಲ್ಲಿ DMN ನ ಚಟುವಟಿಕೆ ಗಣನೀಯವಾಗಿ ಕಡಿಮೆಯಾಗುತ್ತದೆ, ಇದು 'ಅಹಂಕಾರದ ಕರಗುವಿಕೆ' (dissolution of ego) ಯ ನರವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಸಂವಾದಿಯಾಗಿದೆ. ಅಕ್ಕನು ಹೇಳುವ 'ಅರಿವು' ಎಂಬುದು, DMN ನ ಚಟುವಟಿಕೆ ಕಡಿಮೆಯಾಗಿ, ಹೆಚ್ಚು ನೇರವಾದ, ಫಿಲ್ಟರ್ ಆಗದ ವಾಸ್ತವದ ಅನುಭವವನ್ನು ಪಡೆಯುವ ಸ್ಥಿತಿಯಾಗಿರಬಹುದು. ಈ ವಚನವನ್ನು ಅಂತಹ ಒಂದು ಉನ್ನತ ನರವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಸ್ಥಿತಿಯ ವ್ಯಕ್ತಿನಿಷ್ಠ (subjective) ದಾಖಲೆಯಾಗಿ ನೋಡಬಹುದು.

೫. ರಸ ಸಿದ್ಧಾಂತದ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ (Rasa Theory Analysis)

• ಪ್ರಧಾನ ರಸದ ಗುರುತಿಸುವಿಕೆ: ಈ ವಚನದ ಸ್ಥಾಯಿ ಭಾವವು 'ಶಮ' (ಸಮಾಧಾನ, ಶಾಂತಿ). ಸಾಧಕಿಯು ಎಲ್ಲಾ ಸಂಘರ್ಷಗಳನ್ನು, ದ್ವಂದ್ವಗಳನ್ನು ಮೀರಿ ಒಂದು ನಿಶ್ಚಲವಾದ, ಪ್ರಶಾಂತವಾದ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ತಲುಪಿದ್ದಾಳೆ. ಆದ್ದರಿಂದ, ಈ ವಚನದ ಪ್ರಧಾನ ರಸವು 'ಶಾಂತ ರಸ'ವಾಗಿದೆ.

• ಸಂಕೀರ್ಣ ರಸಾನುಭವ: ವಚನವು ಕೇವಲ ಶಾಂತ ರಸಕ್ಕೆ ಸೀಮಿತವಾಗಿಲ್ಲ. ಕೊನೆಯ ಸಾಲುಗಳಲ್ಲಿ, ಅಕ್ಕನು ತನ್ನ ಗುರು ಬಸವಣ್ಣನಿಗೆ ಕೃತಜ್ಞತೆಯನ್ನು ಸಮರ್ಪಿಸುವಾಗ, 'ದೇವತಾ ವಿಷಯಕ ರತಿ' (ದೈವ ಮತ್ತು ಗುರುವಿನ ಬಗ್ಗೆ ಪ್ರೇಮ/ಭಕ್ತಿ) ಎಂಬ ಭಾವವು ಜಾಗೃತವಾಗುತ್ತದೆ. ಇದು 'ಭಕ್ತಿ ರಸ'ವನ್ನು ಪೋಷಿಸುತ್ತದೆ. ಹೀಗಾಗಿ, ಈ ವಚನವು ಶಾಂತ ರಸದ ತಳಹದಿಯ ಮೇಲೆ ಭಕ್ತಿ ರಸದ ಸೌಧವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿ, ಒಂದು ಸಂಕೀರ್ಣ ಮತ್ತು ಪರಿಪಕ್ವವಾದ ರಸಾನುಭವವನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ. ಇದು ಕೇವಲ ಜ್ಞಾನಿಯ ಶಾಂತತೆಯಲ್ಲ, ಬದಲಾಗಿ ಕೃತಜ್ಞತಾಪೂರ್ವಕ ಭಕ್ತನ ಶಾಂತತೆ.

೬. ಆರ್ಥಿಕ ತತ್ವಶಾಸ್ತ್ರದ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ (Economic Philosophy Analysis)

• ಭೌತಿಕತೆಯ ವಿಮರ್ಶೆ: ಈ ವಚನವು ನೇರವಾಗಿ ಆರ್ಥಿಕತೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಮಾತನಾಡದಿದ್ದರೂ, ಅದು ಸೂಚಿಸುವ ಮೌಲ್ಯ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ಭೌತಿಕವಾದಿ ಮತ್ತು ಸಂಗ್ರಹಣಾ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯನ್ನು ಪರೋಕ್ಷವಾಗಿ ವಿಮರ್ಶಿಸುತ್ತದೆ.

• ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಆರ್ಥಿಕತೆ (Spiritual Economy): ವಚನವು ಒಂದು 'ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಆರ್ಥಿಕತೆ'ಯ ಮಾದರಿಯನ್ನು ಮುಂದಿಡುತ್ತದೆ.

  • ಬಂಡವಾಳ (Capital): ಇಲ್ಲಿ ಬಂಡವಾಳವು ಹಣ ಅಥವಾ ಆಸ್ತಿಯಲ್ಲ. ಸ್ಥೂಲ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ, ಬಂಡವಾಳವು 'ಆಚಾರ' (ನೈತಿಕ ನಡವಳಿಕೆ). ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ, ಬಂಡವಾಳವು 'ಅರಿವು' (ಶುದ್ಧ ಪ್ರಜ್ಞೆ).

  • ಹೂಡಿಕೆ (Investment): ಈ ಬಂಡವಾಳವನ್ನು 'ಅಂಗ' (ದೇಹ) ಮತ್ತು 'ಪ್ರಾಣ' (ಜೀವಶಕ್ತಿ) ಗಳಲ್ಲಿ ಹೂಡಿಕೆ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ.

  • ಲಾಭ (Profit/Return): ಈ ಹೂಡಿಕೆಯಿಂದ ಸಿಗುವ ಲಾಭವು ಭೌತಿಕ ಸಂಪತ್ತಲ್ಲ. 'ಆಚಾರ' ಎಂಬ ಬಂಡವಾಳಕ್ಕೆ 'ಲಿಂಗ' ಸ್ವರೂಪದ ಸಾಕ್ಷಾತ್ಕಾರವೇ ಲಾಭ. 'ಅರಿವು' ಎಂಬ ಬಂಡವಾಳಕ್ಕೆ 'ಜಂಗಮ' ಸ್ವರೂಪದ ಸಾಕ್ಷಾತ್ಕಾರವೇ ಲಾಭ.

  • ಈ ಮಾದರಿಯು 'ಕಾಯಕ ಮತ್ತು ದಾಸೋಹ' ತತ್ವಗಳಿಗೆ ಪೂರಕವಾಗಿದೆ. ಕಾಯಕದಿಂದ ಗಳಿಸಿದ್ದು ಭೌತಿಕ ಸಂಪತ್ತಾದರೂ, ಅದನ್ನು ದಾಸೋಹಕ್ಕೆ (ಸಮಾಜಕ್ಕೆ) ಅರ್ಪಿಸುವುದರಿಂದ ಸಿಗುವ ನಿಜವಾದ ಲಾಭವು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ತೃಪ್ತಿ ಮತ್ತು ಮುಕ್ತಿ. ಈ ವಚನವು ಆರ್ಥಿಕ ಚಿಂತನೆಯನ್ನು ಭೌತಿಕ ಲಾಭದಿಂದ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಲಾಭದ ಕಡೆಗೆ ತಿರುಗಿಸುತ್ತದೆ.

೭. ಕ್ವಿಯರ್ ಸಿದ್ಧಾಂತದ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ (Queer Theory Analysis)

ಕ್ವಿಯರ್ ಸಿದ್ಧಾಂತವು (Queer Theory) ಸ್ಥಾಪಿತವಾದ, ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಲಿಂಗ, ಲೈಂಗಿಕತೆ ಮತ್ತು ಸಂಬಂಧಗಳ ಚೌಕಟ್ಟುಗಳನ್ನು ಪ್ರಶ್ನಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಪರ್ಯಾಯ ಸಾಧ್ಯತೆಗಳನ್ನು ಶೋಧಿಸುತ್ತದೆ.

• ಲಿಂಗ ಮತ್ತು ಲೈಂಗಿಕತೆಯ ಮರುವ್ಯಾಖ್ಯಾನ: ಅಕ್ಕಮಹಾದೇವಿಯ ಬದುಕೇ ಒಂದು ಕ್ವಿಯರ್ ನಿರೂಪಣೆ. ಅವಳು ಲೌಕಿಕ ಗಂಡನನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸಿ, ದೈವವನ್ನು ಪತಿಯಾಗಿ ಸ್ವೀಕರಿಸಿ, ಸೀರೆ ಉಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುವ ಸಾಮಾಜಿಕ ನಿಯಮವನ್ನು ಮುರಿದು ದಿಗಂಬರಳಾಗುತ್ತಾಳೆ. ಇದು ಸ್ಥಾಪಿತ ಸ್ತ್ರೀತ್ವದ (normative femininity) ಕಲ್ಪನೆಯನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಒಡೆಯುತ್ತದೆ.

• ಅಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಸಂಬಂಧಗಳ ಪರಿಶೋಧನೆ: ಈ ವಚನದಲ್ಲಿ ಅಕ್ಕನು ಬಸವಣ್ಣನನ್ನು "ಹೆತ್ತ ತಂದೆ" ಎಂದು ಕರೆಯುವುದು ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ, ರಕ್ತಸಂಬಂಧಿ, ಪಿತೃಪ್ರಧಾನ ಕುಟುಂಬದ ಕಲ್ಪನೆಯನ್ನು 'queer' ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಇದು ಜೈವಿಕವಲ್ಲದ, ಆಯ್ಕೆಯಿಂದ ಕೂಡಿದ, ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ 'ಕುಟುಂಬ'ವನ್ನು (chosen family) ನಿರ್ಮಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಸಂಬಂಧವು ಗಂಡ-ಹೆಂಡತಿ, ತಂದೆ-ಮಗಳು, ಗುರು-ಶಿಷ್ಯ ಎಂಬ ಸ್ಥಾಪಿತ ದ್ವಂದ್ವಗಳನ್ನು ಮೀರಿ ನಿಲ್ಲುತ್ತದೆ. ಇದು ಪ್ರೀತಿ, ಗೌರವ ಮತ್ತು ಜ್ಞಾನದ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ನಿರ್ಮಾಣವಾದ ಒಂದು ದ್ರವ ರೂಪದ (fluid) ಸಂಬಂಧ. ಇದು ಸಂಬಂಧಗಳನ್ನು ಸ್ಥಿರವಾದ ಚೌಕಟ್ಟುಗಳಲ್ಲಿ ನೋಡದೆ, ಅವುಗಳ ಬಹುರೂಪಿ ಸಾಧ್ಯತೆಗಳನ್ನು ತೆರೆದಿಡುತ್ತದೆ.

೮. ಟ್ರಾಮಾ (ಆಘಾತ) ಅಧ್ಯಯನದ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ (Trauma Studies Analysis)

• ವಚನ ಒಂದು 'ಆಘಾತದ ನಿರೂಪಣೆ' (Vachana as a Trauma Narrative): ವಚನ ಚಳುವಳಿಯನ್ನು 12ನೇ ಶತಮಾನದ ಜಾತಿ ಮತ್ತು ಲಿಂಗ ತಾರತಮ್ಯದ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ಸೃಷ್ಟಿಸಿದ ಸಾಮಾಜಿಕ ಮತ್ತು ವೈಯಕ್ತಿಕ ಆಘಾತಕ್ಕೆ (social and individual trauma) ಒಂದು ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಯಾಗಿ ನೋಡಬಹುದು. ಅಕ್ಕಮಹಾದೇವಿಯ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಜೀವನದಲ್ಲಿ, ಕೌಶಿಕನೊಂದಿಗಿನ ಸಂಘರ್ಷವು ಒಂದು ಆಘಾತಕಾರಿ ಘಟನೆಯಾಗಿತ್ತು.

• ಹೇಳಲಾಗದ ನೋವಿನ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿ ಮತ್ತು ಚಿಕಿತ್ಸೆ: ಆಘಾತವು ઘણીવાર ಭಾಷೆಯನ್ನು ಮೀರಿದ ಅನುಭವವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಆದರೆ, ಈ ವಚನವು ಆಘಾತದ ನಿರೂಪಣೆಯಲ್ಲ, ಬದಲಾಗಿ ಆಘಾತದಿಂದ ಹೊರಬಂದು, ಒಂದು ಸಮಗ್ರ ಮತ್ತು ಆರೋಗ್ಯಕರ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವವನ್ನು ಮರುನಿರ್ಮಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ 'ಕ್ರಮ'ವನ್ನು ಮುಂದಿಡುತ್ತದೆ. 'ಆಚಾರ' ಮತ್ತು 'ಅರಿವು' ಕೇವಲ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಸಾಧನೆಗಳಲ್ಲ, ಅವು ಆಘಾತದಿಂದ ಛಿದ್ರಗೊಂಡ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವವನ್ನು ಮತ್ತೆ ಒಗ್ಗೂಡಿಸುವ ಚಿಕಿತ್ಸಕ (therapeutic) ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಳು. 'ಆಚಾರ'ವು ಬಾಹ್ಯ ಜಗತ್ತಿನೊಂದಿಗೆ ಆರೋಗ್ಯಕರ ಸಂಬಂಧವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರೆ, 'ಅರಿವು' ಆಂತರಿಕ ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಶಾಂತಿ ಮತ್ತು ಸ್ಪಷ್ಟತೆಯನ್ನು ತರುತ್ತದೆ. ಹೀಗಾಗಿ, ಈ ವಚನವು ಆಘಾತದ ನಂತರದ ಬೆಳವಣಿಗೆಯ (post-traumatic growth) ಒಂದು ಶ್ರೇಷ್ಠ ಉದಾಹರಣೆಯಾಗಿದೆ.

೯. ಮಾನವೋತ್ತರವಾದಿ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ (Posthumanist Analysis)

ಮಾನವೋತ್ತರವಾದವು (Posthumanism) ಮಾನವಕೇಂದ್ರಿತ ಚಿಂತನೆಯನ್ನು ವಿಮರ್ಶಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಮಾನವ-ಅಮಾನವ, ದೇಹ-ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ, ಪ್ರಕೃತಿ-ಸಂಸ್ಕೃತಿಗಳ ನಡುವಿನ ಗಡಿಗಳನ್ನು ಪ್ರಶ್ನಿಸುತ್ತದೆ.

• ಮಾನವ-ದೈವ ದ್ವಂದ್ವದ ನಿರಾಕರಣೆ: 'ಆಚಾರವೇ ಲಿಂಗ', 'ಅರಿವೇ ಜಂಗಮ' ಎಂಬ ಸಮೀಕರಣಗಳು ಮಾನವ (ಆಚಾರ, ಅರಿವು) ಮತ್ತು ದೈವ (ಲಿಂಗ, ಜಂಗಮ) ನಡುವಿನ ಸ್ಪಷ್ಟ ಗಡಿಯನ್ನು ಅಳಿಸಿಹಾಕುತ್ತವೆ. ಈ ದೃಷ್ಟಿಕೋನದಲ್ಲಿ, ದೈವತ್ವವು ಮಾನವನಿಂದ ಹೊರತಾದ, ಅತೀತವಾದ ಶಕ್ತಿಯಲ್ಲ. ಬದಲಾಗಿ, ಅದು ಮಾನವನ ಕ್ರಿಯೆ ಮತ್ತು ಪ್ರಜ್ಞೆಯಲ್ಲೇ ಪ್ರಕಟಗೊಳ್ಳುವ, ಅಂತರ್ಗತವಾಗಿರುವ (immanent) ತತ್ವ. ಇದು ಮಾನವ ಮತ್ತು ದೈವವನ್ನು ಒಂದು ಸಂಯೋಜಿತ ಅಸ್ತಿತ್ವವಾಗಿ (hybrid existence) ನೋಡುತ್ತದೆ.

• ದೇಹದ ಮರುವ್ಯಾಖ್ಯಾನ: ಮಾನವೋತ್ತರವಾದವು ದೇಹವನ್ನು ಕೇವಲ ಜೈವಿಕ ವಸ್ತುವಾಗಿ ನೋಡದೆ, ಅದನ್ನು ನಿರಂತರವಾಗಿ ರೂಪುಗೊಳ್ಳುವ, ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ಪರಿಸರದೊಂದಿಗೆ ಸಂವಾದಿಸುವ ಒಂದು ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯಾಗಿ ನೋಡುತ್ತದೆ. ಶರಣರ ದೃಷ್ಟಿಯಲ್ಲಿ, 'ಅಂಗ'ವು ಕೇವಲ ಜೈವಿಕ ದೇಹವಲ್ಲ. ಅದು 'ಇಷ್ಟಲಿಂಗ' ಧಾರಣೆಯ ಮೂಲಕ, 'ಆಚಾರ'ದ ಮೂಲಕ, 'ಅರಿವಿ'ನ ಮೂಲಕ ನಿರಂತರವಾಗಿ 'ಲಿಂಗ'ವಾಗಿ ಪರಿವರ್ತನೆಗೊಳ್ಳುವ ಒಂದು ತಾಣ. ಇದು ದೇಹವನ್ನು ಒಂದು ಸ್ಥಿರ ವಸ್ತುವಿನಿಂದ ಒಂದು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯಾಗಿ (a spiritual process) ಮರುವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸುತ್ತದೆ.

೧೦. ಪರಿಸರ-ಧೇವತಾಶಾಸ್ತ್ರ ಮತ್ತು ಪವಿತ್ರ ಭೂಗೋಳದ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ (Eco-theology and Sacred Geography Analysis)

• ಪರಿಸರ-ಧೇವತಾಶಾಸ್ತ್ರ (Eco-theology): ಈ ವಚನವು ದೈವತ್ವವನ್ನು ಪ್ರಕೃತಿಯ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಅಂಶಗಳಲ್ಲಿ (ಪರ್ವತ, ನದಿ) ಅಥವಾ ದೇವಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸುವ ಬದಲು, ಅದನ್ನು ಜೀವಂತ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಕ್ರಿಯೆ (ಆಚಾರ) ಮತ್ತು ಪ್ರಜ್ಞೆ (ಅರಿವು) ಯಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸುತ್ತದೆ. ಇದರಿಂದ, ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬ ನೈತಿಕ ಮತ್ತು ಪ್ರಜ್ಞಾವಂತ ವ್ಯಕ್ತಿಯೂ ದೈವತ್ವದ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿಯಾಗುತ್ತಾನೆ. ಈ ತತ್ವವನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸಿದರೆ, ಸಕಲ ಜೀವರಾಶಿಗಳಲ್ಲಿಯೂ ಚೈತನ್ಯವನ್ನು ಕಾಣುವ ದೃಷ್ಟಿಕೋನಕ್ಕೆ ದಾರಿಮಾಡಿಕೊಡುತ್ತದೆ, ಇದು ಆಳವಾದ ಪರಿಸರ-ಕೇಂದ್ರಿತ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕತೆಗೆ ಅಡಿಪಾಯವಾಗಿದೆ.

• ಪವಿತ್ರ ಭೂಗೋಳ (Sacred Geography): ವಚನವು 'ಪವಿತ್ರ ಭೂಗೋಳ'ದ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಯನ್ನು ಬಾಹ್ಯ ಪ್ರಪಂಚದಿಂದ ಆಂತರಿಕ ಪ್ರಪಂಚಕ್ಕೆ ಸ್ಥಳಾಂತರಿಸುತ್ತದೆ. ಕಲ್ಯಾಣ, ಶ್ರೀಶೈಲದಂತಹ ಭೌಗೋಳಿಕ ಸ್ಥಳಗಳು ಪವಿತ್ರವಾಗಿರಬಹುದು, ಆದರೆ ನಿಜವಾದ ಪವಿತ್ರ ಕ್ಷೇತ್ರವೆಂದರೆ ಸಾಧಕನ 'ಅಂಗ' ಮತ್ತು 'ಪ್ರಾಣ'. 'ಅಂಗ'ವೇ ದೇವಾಲಯ, 'ಪ್ರಾಣ'ವೇ ಗರ್ಭಗುಡಿ. ಈ ಆಂತರಿಕೀಕರಣವು, ಮುಕ್ತಿಗಾಗಿ ಬಾಹ್ಯ ತೀರ್ಥಯಾತ್ರೆಗಳ ಅಗತ್ಯವನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸಿ, ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿಯನ್ನೂ ಒಂದು ಚಲಿಸುವ ಪವಿತ್ರ ಕೇಂದ್ರವನ್ನಾಗಿ (a moving sacred center) ಮಾಡುತ್ತದೆ.

---

ಭಾಗ ೩: ಸಮಗ್ರ ಸಂಶ್ಲೇಷಣೆ (Concluding Synthesis)

ಅಕ್ಕಮಹಾದೇವಿಯವರ "ಅಂಗದಲ್ಲಿ ಆಚಾರವ ತೋರಿದ" ಎಂಬ ವಚನವು, ಮೇಲಿನ ಬಹುಮುಖಿ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆಯಿಂದ ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗುವಂತೆ, ಕೇವಲ ಒಂದು ಕವಿತೆಯಲ್ಲ, ಅದೊಂದು ಸಮಗ್ರ ದರ್ಶನವನ್ನು ತನ್ನ ನಾಲ್ಕೇ ಸಾಲುಗಳಲ್ಲಿ ಹಿಡಿದಿಟ್ಟಿರುವ ಅನುಭಾವದ ಮಹಾಸೂತ್ರ. 12ನೇ ಶತಮಾನದ ಕಲ್ಯಾಣದ ಸಾಮಾಜಿಕ-ಧಾರ್ಮಿಕ ಕ್ರಾಂತಿಯ ಹೃದಯಭಾಗದಿಂದ ಹೊಮ್ಮಿದ ಈ ವಚನವು, ವ್ಯಕ್ತಿ, ಸಮಾಜ ಮತ್ತು ದೈವದ ನಡುವಿನ ಸಂಬಂಧವನ್ನು ಕ್ರಾಂತಿಕಾರಿಯಾಗಿ ಪುನರ್ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸುತ್ತದೆ.

ಈ ವರದಿಯ ವಿವಿಧ ವಿಶ್ಲೇಷಣಾತ್ಮಕ ಚೌಕಟ್ಟುಗಳಿಂದ ಪಡೆದ ಪ್ರಮುಖ ಒಳನೋಟಗಳನ್ನು ಒಟ್ಟಾಗಿ ಹೆಣೆದಾಗ, ವಚನದ ಒಂದು ಸಮಗ್ರ ಚಿತ್ರಣವು ಮೂಡಿಬರುತ್ತದೆ.

ತಾತ್ವಿಕವಾಗಿ, ಈ ವಚನವು ಶಕ್ತಿವಿಶಿಷ್ಟಾದ್ವೈತ ದರ್ಶನದ ಪ್ರಾಯೋಗಿಕ ಕೈಪಿಡಿಯಾಗಿದೆ. ಅದು 'ಅಂಗ' (ಜೀವಾತ್ಮ) ಮತ್ತು 'ಲಿಂಗ' (ಪರಮಾತ್ಮ) ಗಳ ನಡುವಿನ ದ್ವಂದ್ವವನ್ನು ನಿವಾರಿಸಿ, 'ಲಿಂಗಾಂಗ ಸಾಮರಸ್ಯ'ವನ್ನು ಸಾಧಿಸುವ 'ಕ್ರಮ'ವನ್ನು ನಿರೂಪಿಸುತ್ತದೆ. 'ಆಚಾರವೇ ಲಿಂಗ, ಅರಿವೇ ಜಂಗಮ' ಎಂಬ ಸೂತ್ರವು, ದೈವತ್ವವನ್ನು ದೇವಾಲಯದ ಮೂರ್ತಿಗಳಿಂದ ಮತ್ತು ಶಾಸ್ತ್ರದ ಗ್ರಂಥಗಳಿಂದ ಬಿಡುಗಡೆಗೊಳಿಸಿ, ಅದನ್ನು ವ್ಯಕ್ತಿಯ ದೈನಂದಿನ ನೈತಿಕ ಕ್ರಿಯೆ ಮತ್ತು ಆಂತರಿಕ ಪ್ರಜ್ಞೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಪಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ಧರ್ಮವನ್ನು ಬಾಹ್ಯ ಆಚರಣೆಗಳಿಂದ ಆಂತರಿಕ ಅನುಭವಕ್ಕೆ, ಜ್ಞಾನವನ್ನು ಪಾಂಡಿತ್ಯದಿಂದ ಅನುಭಾವಕ್ಕೆ ಸ್ಥಳಾಂತರಿಸುವ ಒಂದು ಮಹತ್ತರವಾದ ತಾತ್ವಿಕ ಪಲ್ಲಟವಾಗಿದೆ.

ಸಾಮಾಜಿಕವಾಗಿ, ಈ ವಚನವು ಒಂದು ಪ್ರಜಾಸತ್ತಾತ್ಮಕ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕತೆಯ (spiritual democracy) ಪ್ರಣಾಳಿಕೆಯಾಗಿದೆ. ಪುರೋಹಿತಶಾಹಿ ಮತ್ತು ದೇವಾಲಯ ಕೇಂದ್ರಿತ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸುವ ಮೂಲಕ, ಇದು ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿಗೆ, ಅವರ ಜಾತಿ, ಲಿಂಗ ಅಥವಾ ವರ್ಗವನ್ನು ಲೆಕ್ಕಿಸದೆ, ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ವಿಮೋಚನೆಯ ದಾರಿಯನ್ನು ತೆರೆಯುತ್ತದೆ. ಇದು ವ್ಯಕ್ತಿಗೆ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಸ್ವಾಯತ್ತತೆಯನ್ನು ನೀಡಿ, ಅವನನ್ನು ತನ್ನದೇ ಮುಕ್ತಿಯ ಶಿಲ್ಪಿಯನ್ನಾಗಿ ಮಾಡುತ್ತದೆ.

ಸಾಹಿತ್ಯಿಕವಾಗಿ, ವಚನದ ಸೌಂದರ್ಯವು ಅದರ ರಚನಾತ್ಮಕ ಸಮ್ಮಿತಿ, ಲಯಬದ್ಧತೆ ಮತ್ತು ಪರಿಕಲ್ಪನಾತ್ಮಕ ಆಳದಲ್ಲಿದೆ. ಶಾಂತ ಮತ್ತು ಭಕ್ತಿ ರಸಗಳ ಅಪೂರ್ವ ಸಂಗಮವಾಗಿರುವ ಈ ವಚನ, ಅಕ್ಕನ ಅನುಭಾವದ ಪಕ್ವ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸುತ್ತದೆ. ಅದರ ಭಾಷೆಯು ಸರಳವಾಗಿದ್ದರೂ, ಅದು ಸೃಷ್ಟಿಸುವ ತಾತ್ವಿಕ ಸಮೀಕರಣಗಳು ಅತ್ಯಂತ ಗಹನವಾಗಿವೆ.

ಮಾನವೀಯ ಮತ್ತು ಮನೋವೈಜ್ಞಾನಿಕವಾಗಿ, ಈ ವಚನವು ಒಂದು ಸಮಗ್ರ ಮತ್ತು ಆರೋಗ್ಯಕರ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವದ ಮಾದರಿಯನ್ನು ಮುಂದಿಡುತ್ತದೆ. ದೇಹ ಮತ್ತು ಆತ್ಮ, ಕ್ರಿಯೆ ಮತ್ತು ಪ್ರಜ್ಞೆಗಳ ಸಮನ್ವಯದ ಮೂಲಕ ಅಹಂಕಾರವನ್ನು ಮೀರಿ, ವಿಶಾಲವಾದ ಪ್ರಜ್ಞೆಯಲ್ಲಿ ನೆಲೆನಿಲ್ಲುವ ಮಾರ್ಗವನ್ನು ಇದು ತೋರಿಸುತ್ತದೆ.

ಅಂತಿಮವಾಗಿ, ಅಕ್ಕನು ತನ್ನ ಜ್ಞಾನದ ಮೂಲವನ್ನು "ಹೆತ್ತ ತಂದೆ ಸಂಗನಬಸವಣ್ಣ" ಎಂದು ಗುರುತಿಸುವುದು, ಈ ಎಲ್ಲಾ ತಾತ್ವಿಕ ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಕ್ರಾಂತಿಯು ಒಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿಯಿಂದ ಹುಟ್ಟಿದ್ದಲ್ಲ, ಅದೊಂದು ಸಮುದಾಯದ, ಒಂದು ಪರಂಪರೆಯ ಕೊಡುಗೆ ಎಂಬುದನ್ನು ವಿನಯದಿಂದ ಸಾರುತ್ತದೆ. ಇದು ಶರಣ ಚಳುವಳಿಯ ಜ್ಞಾನ ಪರಂಪರೆ ಮತ್ತು ಗುರು-ಶಿಷ್ಯರ ನಡುವಿನ ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ, ರಕ್ತಸಂಬಂಧವನ್ನು ಮೀರಿದ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಬಾಂಧವ್ಯವನ್ನು ಚಾರಿತ್ರಿಕವಾಗಿ ದಾಖಲಿಸುತ್ತದೆ.

ಹೀಗೆ, 12ನೇ ಶತಮಾನದ ತನ್ನ ಮೂಲದಿಂದ ಹಿಡಿದು, 21ನೇ ಶತಮಾನದ ಸ್ತ್ರೀವಾದಿ, ಮಾನವೋತ್ತರವಾದಿ ಮತ್ತು ನರವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಚರ್ಚೆಗಳವರೆಗೆ, ಈ ವಚನವು ತನ್ನ ಪ್ರಸ್ತುತತೆಯನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡಿಲ್ಲ. ಅದರ ಕಲಾತ್ಮಕ ತೇಜಸ್ಸು, ತಾತ್ವಿಕ ಅನನ್ಯತೆ ಮತ್ತು ಓದುಗರನ್ನು ಪರಿವರ್ತಿಸುವ ಅದರ ನಿರಂತರ ಶಕ್ತಿಯು, ಅದನ್ನು ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯದ ಮತ್ತು ಜಾಗತಿಕ ಅನುಭಾವ ಪರಂಪರೆಯ ಒಂದು ಅಮೂಲ್ಯ ರತ್ನವನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಿದೆ.

---