ಪೀಠಿಕೆ: ಹನ್ನೆರಡನೆಯ ಶತಮಾನದ ಜ್ಞಾನಸೂರ್ಯ
ಹನ್ನೆರಡನೆಯ ಶತಮಾನದ ಕರ್ನಾಟಕದ ಶರಣ ಸಾಹಿತ್ಯ ಮತ್ತು ವಚನ ಚಳುವಳಿಯ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಅಲ್ಲಮಪ್ರಭುಗಳ ಹೆಸರು ಅಜರಾಮರವಾದುದು. ಕಲ್ಯಾಣದ ಅನುಭವ ಮಂಟಪದಲ್ಲಿ ನಡೆದ ವೈಚಾರಿಕ ಮತ್ತು ಅಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಕ್ರಾಂತಿಯ ಕೇಂದ್ರಬಿಂದುವಾಗಿದ್ದ ಅಲ್ಲಮರು, ಕೇವಲ ಒಬ್ಬ ವಚನಕಾರರಾಗಿರದೆ, ಶರಣ ಸಮೂಹದ ಪ್ರಜ್ಞೆಯಾಗಿ, "ಪ್ರಭು"ವಾಗಿ ಮತ್ತು ಶೂನ್ಯಸಿಂಹಾಸನದ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿ ನೆಲೆನಿಂತವರು. ಬಸವಣ್ಣನವರ ಭಕ್ತಿ ಮತ್ತು ಅಕ್ಕಮಹಾದೇವಿಯ ವೈರಾಗ್ಯಗಳ ನಡುವೆ ಅಲ್ಲಮಪ್ರಭುಗಳ ಜ್ಞಾನಮಾರ್ಗವು ಒಂದು ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ಮತ್ತು ಉನ್ನತವಾದ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡಿದೆ. ಅವರ ವಚನಗಳು ಕೇವಲ ಸಾಹಿತ್ಯಕ ಕೃತಿಗಳಲ್ಲ, ಅವು ಅಧ್ಯಾತ್ಮದ ಗಹನವಾದ ಸತ್ಯಗಳನ್ನು ಭೇದಿಸುವ ಅಸ್ತ್ರಗಳು.
ಅಲ್ಲಮಪ್ರಭುಗಳ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವವು ಲೌಕಿಕದ ಸೀಮೆಗಳನ್ನು ಮೀರಿದ ಅತೀಂದ್ರಿಯ ಸ್ವರೂಪದ್ದು. ಅವರ ಜೀವನ, ಸಾಧನೆ ಮತ್ತು ಸಿದ್ಧಿಗಳು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಮತ್ತು ಪೌರಾಣಿಕ ನೆಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಬೇರೆ ಬೇರೆಯಾಗಿ ಚಿತ್ರಿತವಾಗಿದ್ದರೂ, ಅವರ ತತ್ವದ ಮೂಲ ದ್ರವ್ಯ ಒಂದೇ - ಅದುವೇ "ಶೂನ್ಯ" ಅಥವಾ "ಬಯಲು". ಈ ವರದಿಯು ಅಲ್ಲಮಪ್ರಭುಗಳ ಕೊಡುಗೆ, ಹಿರಿಮೆ, ವಿಶೇಷತೆ ಮತ್ತು ಪ್ರಭಾವಗಳನ್ನು ಆಳವಾಗಿ ಶೋಧಿಸುತ್ತಾ, ಅವರ ಬಗೆಗೆ ರಚಿತವಾದ ಸಾಹಿತ್ಯದ ಸಮಗ್ರ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಒದಗಿಸುವ ಪ್ರಯತ್ನವಾಗಿದೆ.
೧. ಅಲ್ಲಮಪ್ರಭುಗಳ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವ ಮತ್ತು ಸಾಧನೆಯ ಹತ್ತು ಮಹತ್ತರ ಆಯಾಮಗಳು
ಅಲ್ಲಮಪ್ರಭುಗಳ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವದ ಹತ್ತು ಪ್ರಮುಖ ಆಯಾಮಗಳನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ನೀಡಲಾಗಿದೆ:
ಪ್ರಥಮ ಶೂನ್ಯಸಿಂಹಾಸನಾಧೀಶ: ಅನುಭವ ಮಂಟಪದಲ್ಲಿ ನಡೆಯುತ್ತಿದ್ದ ಅಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಚರ್ಚೆಗಳಿಗೆ ಭದ್ರವಾದ ತಾತ್ವಿಕ ನೆಲೆಗಟ್ಟನ್ನು ಒದಗಿಸಿದ ಜ್ಞಾನಯೋಗಿ.
ಬೆಡಗಿನ ವಚನಗಳ ಬ್ರಹ್ಮ: ಸಂಕೇತಗಳು, ರೂಪಕಗಳು ಮತ್ತು ವಿರೋಧಾಭಾಸಗಳ ಮೂಲಕ "ಬೆಡಗಿನ ವಚನ" ಎಂಬ ವಿಶಿಷ್ಟ ಸಾಹಿತ್ಯ ಪ್ರಕಾರವನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಿ, ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯಕ್ಕೆ ಹೊಸ ಆಯಾಮ ನೀಡಿದ ಭಾಷಾ ನಿಪುಣ.
ಸ್ಥಾವರ ನಿರಾಕರಣೆ ಮತ್ತು ಇಷ್ಟಲಿಂಗದ ಮೀರಿದ ನಿಲುವು: ದೇವಾಲಯಗಳ ನಿರ್ಮಾಣ ಮತ್ತು ಮೂರ್ತಿಪೂಜೆಯನ್ನು (ಸ್ಥಾವರ) ಕಟುವಾಗಿ ವಿರೋಧಿಸಿದ ಅವರು, ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಇಷ್ಟಲಿಂಗವನ್ನೂ ಮೀರಿ, ಅಂತರಂಗದ ಪ್ರಾಣಲಿಂಗ ಅಥವಾ "ಅರಿವು" ಎಂಬ ತತ್ವಕ್ಕೆ ಒತ್ತು ನೀಡಿದ ನಿರ್ಭೀತ ಸತ್ಯಾನ್ವೇಷಕ. ಸಿದ್ಧರಾಮನ ಕೆರೆ-ಕಟ್ಟೆಗಳ ನಿರ್ಮಾಣವನ್ನು "ಇಷ್ಟಿಕೆ-ದೃಷ್ಟಿಕೆ"ಯ ಹಂಗು ಎಂದು ಟೀಕಿಸಿದ ವೈಚಾರಿಕತೆ ಇವರದ್ದು.
ಶೂನ್ಯ ಸಿದ್ಧಾಂತದ ಹರಿಕಾರ: "ಶೂನ್ಯ" ಎಂದರೆ ಬರೀ ಸೊನ್ನೆಯಲ್ಲ, ಅದು ಎಲ್ಲವನ್ನೂ ಒಳಗೊಂಡ ಪರಿಪೂರ್ಣತೆ ಅಥವಾ "ಬಯಲು" ಎಂದು ಸಾರಿದ ದಾರ್ಶನಿಕ. ದ್ವೈತ-ಅದ್ವೈತಗಳ ಆಚೆಗೆ ನಿಂತು "ನಿರ್ಬಯಲು" ತತ್ವವನ್ನು ಬೋಧಿಸಿದವರು.
ವ್ಯೋಮಕಾಯ ಸಿದ್ಧರು: ಪಂಚಭೂತಗಳಿಂದಾದ ಭೌತಿಕ ದೇಹವನ್ನು ಮೀರಿ, "ವ್ಯೋಮಕಾಯ" (ಆಕಾಶಕಾಯ) ಎಂಬ ಅತೀಂದ್ರಿಯ ಶರೀರವನ್ನು ಪಡೆದ ಯೋಗಿ. ಇವರ ದೇಹಕ್ಕೆ ನೆರಳಿರಲಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ನಡೆದರೆ ಹೆಜ್ಜೆ ಗುರುತು ಮೂಡುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ ಎಂಬುದು ಇವರ ಯೋಗಸಿದ್ಧಿಯ ಹಿರಿಮೆ.
ಅಹಂಕಾರ ನಿರಸನದ ಸಾಕಾರ ಮೂರ್ತಿ: ಸಾಧಕರಲ್ಲಿರಬಹುದಾದ ಅಹಂಕಾರವನ್ನು (ಮದ) ಅಡಗಿಸುವುದೇ ಅವರ ಮುಖ್ಯ ಗುರಿಯಾಗಿತ್ತು. ಬಸವಣ್ಣನ ಭಕ್ತಿ, ಅಕ್ಕಮಹಾದೇವಿಯ ಸೌಂದರ್ಯ ಪ್ರಜ್ಞೆ (ಮುಡಿ ಮುಚ್ಚಿಕೊಳ್ಳುವ ಸಂಕೋಚ), ಮತ್ತು ಸಿದ್ಧರಾಮನ ಕರ್ಮಠತನಗಳನ್ನು ಪ್ರಶ್ನಿಸಿ ಅವರನ್ನು ಪರಿಪೂರ್ಣತೆಯೆಡೆಗೆ ನಡೆಸಿದ ಗುರು.
ಲಿಂಗಭೇದ ಮತ್ತು ಜಾತಿಭೇದದ ನಿರಾಕರಣೆ: ಆತ್ಮಕ್ಕೆ ಲಿಂಗವಿಲ್ಲ, ಜಾತಿಯಿಲ್ಲ ಎಂದು ಪ್ರತಿಪಾದಿಸಿದ ಅಲ್ಲಮರು, ಅಕ್ಕಮಹಾದೇವಿಯನ್ನು ಸಮಾನವಾಗಿ ಕಂಡು, ಆಕೆಯ ಅಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಪಯಣಕ್ಕೆ ಮಾರ್ಗದರ್ಶನ ನೀಡಿದರು. "ಹೆಣ್ಣು ಮಾಯೆಯಲ್ಲ, ಹೆಣ್ಣೆಂದರಿಯುವ ಮನವೇ ಮಾಯೆ" ಎಂದು ಸಾರಿದ ಕ್ರಾಂತಿಕಾರಿ.
ಕನ್ನಡದ ಮೇರು ಕವಿ: ಸಂಸ್ಕೃತಕ್ಕೆ ಸೀಮಿತವಾಗಿದ್ದ ವೇದಾಂತ ಮತ್ತು ತತ್ವಶಾಸ್ತ್ರದ ಕ್ಲಿಷ್ಟ ವಿಷಯಗಳನ್ನು ಆಡುಮಾತಿನ ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ, ಅದೂ ಕಾವ್ಯಾತ್ಮಕವಾಗಿ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿಸಿ, ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಜಗತ್ತಿಗೆ ತೋರಿಸಿಕೊಟ್ಟ ಶ್ರೇಷ್ಠ ಕವಿ.
ಅರಿವಿನ ಗುರು (ಜಂಗಮ): ಅಲ್ಲಮರು ಕೇವಲ ಸಂಚಾರಿ ಜಂಗಮರಾಗಿರದೆ, "ಅರಿವಿನ ಜಂಗಮ"ವಾಗಿದ್ದರು. ಅವರು ಒಂದೆಡೆ ನಿಲ್ಲದೆ, ಭೌತಿಕವಾಗಿ ಮತ್ತು ಮಾನಸಿಕವಾಗಿ ನಿರಂತರ ಚಲನೆಯಲ್ಲಿದ್ದು, ಅನಿಶ್ಚಿತತೆಯಲ್ಲೇ ಸತ್ಯವನ್ನು ಹುಡುಕುವಂತೆ ಪ್ರೇರೇಪಿಸಿದವರು.
ಮಾಯಾ ಕೋಲಾಹಲ: ಚಾಮರಸನ ಪ್ರಭುಲಿಂಗಲೀಲೆಯಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರಿತವಾಗಿರುವಂತೆ, ಮಾಯೆಯನ್ನು (ಪ್ರಾಪಂಚಿಕ ಆಕರ್ಷಣೆಗಳನ್ನು) ಗೆದ್ದ "ಮಾಯಾ ಕೋಲಾಹಲ". ಲೌಕಿಕ ಸುಖಭೋಗಗಳನ್ನು ತ್ಯಜಿಸಿ, ವೈರಾಗ್ಯದ ಪರಮೋಚ್ಚ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ತಲುಪಿದ ಯೋಗಿ.
೨. ಐತಿಹಾಸಿಕ ಮತ್ತು ಪೌರಾಣಿಕ ಹಿನ್ನೆಲೆ: ಎರಡು ಭಿನ್ನ ದೃಷ್ಟಿಕೋನಗಳು
ಅಲ್ಲಮಪ್ರಭುಗಳ ಜೀವನ ಚರಿತ್ರೆಯನ್ನು ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲು ನಮಗೆ ಪ್ರಮುಖವಾಗಿ ಎರಡು ಆಕರಗಳು ದೊರೆಯುತ್ತವೆ: ಹರಿಹರನ "ಪ್ರಭುದೇವರ ರಗಳೆ" ಮತ್ತು ಚಾಮರಸನ "ಪ್ರಭುಲಿಂಗಲೀಲೆ".
೨.೧ ಐತಿಹಾಸಿಕ ನೆಲೆ: ಬಳ್ಳಿಗಾವಿ ಮತ್ತು ಕಾಳಾಮುಖ ಪರಂಪರೆ
ಅಲ್ಲಮಪ್ರಭುಗಳು ಜನಿಸಿದ್ದು ಶಿವಮೊಗ್ಗ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಶಿಕಾರಿಪುರ ತಾಲೂಕಿನ ಬಳ್ಳಿಗಾವಿಯಲ್ಲಿ. ೧೨ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಬಳ್ಳಿಗಾವಿಯು "ದಕ್ಷಿಣದ ಕೇದಾರ" ಎಂದೇ ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗಿತ್ತು. ಇದು ವಿದ್ಯೆ, ಕಲೆ ಮತ್ತು ಧರ್ಮಗಳ ಸಂಗಮ ಕ್ಷೇತ್ರವಾಗಿತ್ತು. ಇಲ್ಲಿನ ಕೋಡಿಮಠವು ಕಾಳಾಮುಖ ಶೈವ ಪಂಥದ ಪ್ರಮುಖ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿತ್ತು.
೨.೨ ಹರಿಹರನ ದೃಷ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಅಲ್ಲಮ: ಮಾನವೀಯತೆಯಿಂದ ದೈವತ್ವಕ್ಕೆ
ಹದಿಮೂರನೇ ಶತಮಾನದ ಕವಿ ಹರಿಹರನು ತನ್ನ "ಪ್ರಭುದೇವರ ರಗಳೆ"ಯಲ್ಲಿ ಅಲ್ಲಮರನ್ನು ರಕ್ತ-ಮಾಂಸಗಳಿರುವ, ಭಾವನೆಗಳಿರುವ ಒಬ್ಬ ಮಾನವನನ್ನಾಗಿ ಚಿತ್ರಿಸಿದ್ದಾನೆ. ಕಾಮಲತೆಯ ಮೇಲಿದ್ದ ವ್ಯಾಮೋಹವು ಅನಿಮಿಷ ಯೋಗಿಯ ಸಂಪರ್ಕದಿಂದ "ಗುಹೇಶ್ವರ"ನ ಮೇಲಿನ ಭಕ್ತಿಯಾಗಿ ಬದಲಾಗುತ್ತದೆ.
೨.೩ ಚಾಮರಸನ ದೃಷ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಅಲ್ಲಮ: ಮಾಯಾ ಕೋಲಾಹಲ ಮತ್ತು ಪ್ರಭುಲಿಂಗಲೀಲೆ
ಹದಿನೈದನೇ ಶತಮಾನದ ಕವಿ ಚಾಮರಸನು ರಚಿಸಿದ "ಪ್ರಭುಲಿಂಗಲೀಲೆ"ಯಲ್ಲಿ ಅಲ್ಲಮನು ಮನುಷ್ಯನಲ್ಲ, ಆತ ಸಾಕ್ಷಾತ್ ಶಿವನ ಚಿತ್ಕಳೆಯ ಅವತಾರ.
ಮಾಯೆಯ ಸವಾಲು: ಕೈಲಾಸದಲ್ಲಿ ಪಾರ್ವತಿಯು ತಾನೇ ಶ್ರೇಷ್ಠ ಎಂಬ ಅಹಂಕಾರ ಹೊಂದಿದಾಗ, ಶಿವನು ಅವಳ ಅಹಂಕಾರವನ್ನು ಮುರಿಯಲು ತನ್ನ ಅಂಶವಾದ ಅಲ್ಲಮನನ್ನು ಭೂಮಿಗೆ ಕಳುಹಿಸುತ್ತಾನೆ. ಪಾರ್ವತಿಯ ತಾಮಸ ಕಳೆಯೇ ಭೂಮಿಯಲ್ಲಿ ಮಾಯೆಯಾಗಿ (ಬನವಾಸಿಯ ರಾಜಕುಮಾರಿ) ಜನಿಸುತ್ತಾಳೆ.
ಗೆಲವು: ಬನವಾಸಿಯ ರಾಜಕುಮಾರಿ ಮಾಯಾದೇವಿ ಅಲ್ಲಮನನ್ನು ಕಂಡು ಮೋಹಗೊಂಡು, ಅವನನ್ನು ಪಡೆಯಲು ಹಂಬಲಿಸುತ್ತಾಳೆ. ಆದರೆ ಅಲ್ಲಮನು ಅವಳ ಆಸೆಗೆ ಮಣಿಯುವುದಿಲ್ಲ. ಕೊನೆಗೆ ಅವಳು ಅವನನ್ನು ಬಲವಂತವಾಗಿ ಅಪ್ಪಿಕೊಳ್ಳಲು ಹೋದಾಗ, ಅಲ್ಲಮನು ತನ್ನ ದೇಹವನ್ನು ಶೂನ್ಯವನ್ನಾಗಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ. ಮಾಯೆಯ ಕೈಗೆ ಏನೂ ಸಿಗುವುದಿಲ್ಲ.
ಸಂದೇಶ: ಚಾಮರಸನ ಪ್ರಕಾರ, ಅಲ್ಲಮನು ಎಂದಿಗೂ ಮಾಯೆಗೆ (ಪ್ರಪಂಚಕ್ಕೆ) ಸಿಲುಕದವನು. ಅವನು ನಿತ್ಯಮುಕ್ತ. "ಮಾಯೆಯು ಪ್ರಪಂಚವನ್ನು ಗೆದ್ದರೆ, ಅಲ್ಲಮನು ಆ ಮಾಯೆಯನ್ನೇ ಗೆದ್ದ ವೀರಾಗ್ರಣಿ". ಇದೇ ಕಾರಣಕ್ಕೆ ಶರೀಫರು "ಪ್ರಭುಲಿಂಗಲೀಲೆ ತಲಿಮ್ಯಾಗ" ಎಂದು ಹಾಡಿ ಹೊಗಳಿದ್ದಾರೆ.
೩. ಶೂನ್ಯ ಸಿದ್ಧಾಂತ, ವ್ಯೋಮಕಾಯ ಮತ್ತು ತಾತ್ವಿಕ ಕೊಡುಗೆ
ಅಲ್ಲಮಪ್ರಭುಗಳ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಕೊಡುಗೆ ಎಂದರೆ ಅವರು ಪ್ರತಿಪಾದಿಸಿದ "ಶೂನ್ಯ ಸಿದ್ಧಾಂತ" ಮತ್ತು ಯೋಗಿಕ ಸಾಧನೆಯಾದ "ವ್ಯೋಮಕಾಯ".
೩.೧ ಶೂನ್ಯ ಎಂದರೇನು?
ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಶೂನ್ಯ ಎಂದರೆ "ಏನೂ ಇಲ್ಲದಿರುವುದು" (Nothingness). ಆದರೆ ಅಲ್ಲಮರ ಪ್ರಕಾರ ಶೂನ್ಯವೆಂದರೆ "ಪರಿಪೂರ್ಣತೆ" (Absolute Reality/Plenum). ಅಲ್ಲಮರು ಇದನ್ನು "ಬಯಲು" ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಬಯಲು ಎಂದರೆ ಎಲ್ಲೆಲ್ಲಿಯೂ ವ್ಯಾಪಿಸಿರುವ, ಆಕಾರವಿಲ್ಲದ, ಮಿತಿಯಿಲ್ಲದ ಚೈತನ್ಯ.
೩.೨ ವ್ಯೋಮಕಾಯ: ನೆರಳಿಲ್ಲದ ದೇಹದ ರಹಸ್ಯ
ಅಲ್ಲಮಪ್ರಭುಗಳ ಯೋಗಸಿದ್ಧಿಯ ಪರಮೋಚ್ಚ ಸ್ಥಿತಿಯೇ "ವ್ಯೋಮಕಾಯ".
ಅರ್ಥ: ಸಂಸ್ಕೃತದಲ್ಲಿ 'ವ್ಯೋಮ' ಎಂದರೆ ಆಕಾಶ ಅಥವಾ ಶೂನ್ಯ, 'ಕಾಯ' ಎಂದರೆ ದೇಹ. ಅಂದರೆ ಆಕಾಶದಂತೆ ನಿರ್ಮಲವಾದ, ಭೌತಿಕ ಮಿತಿಗಳಿಲ್ಲದ ದೇಹ.
ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯಗಳು: ವರದಿಗಳ ಪ್ರಕಾರ, ಅಲ್ಲಮರು ಪಂಚಭೂತಗಳಿಂದಾದ (ಪೃಥ್ವಿ, ಅಪ್ಪು, ತೇಜ, ವಾಯು, ಆಕಾಶ) ಸಾಮಾನ್ಯ ದೇಹವನ್ನು ಮೀರಿ, ದಿವ್ಯವಾದ ಶರೀರವನ್ನು ಪಡೆದಿದ್ದರು. ಈ ಕಾರಣಕ್ಕಾಗಿಯೇ ಅವರ ದೇಹಕ್ಕೆ ನೆರಳು ಬೀಳುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ಅವರು ನಡೆದರೆ ಹೆಜ್ಜೆ ಗುರುತುಗಳು ಮೂಡುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಗೋರಕ್ಷನೊಂದಿಗಿನ ಪ್ರಸಂಗ: ಹಠಯೋಗಿ ಗೋರಕ್ಷನು ತನ್ನ ದೇಹವನ್ನು ವಜ್ರದಂತೆ ಕಠಿಣವಾಗಿಸಿಕೊಂಡು, ಕತ್ತಿಯಿಂದ ಹೊಡೆದರೂ ಗಾಯವಾಗದಂತೆ ಮಾಡಿಕೊಂಡಿದ್ದನು. ಅಲ್ಲಮರು ಅವನಿಗೆ "ನನ್ನನ್ನು ಕತ್ತಿಯಿಂದ ಹೊಡೆ" ಎಂದಾಗ, ಕತ್ತಿಯು ಅಲ್ಲಮನ ದೇಹದ ಮೂಲಕ ನೀರಿನಲ್ಲಿ ಕೋಲು ಆಡಿಸಿದಂತೆ ತೂರಿ ಹೋಯಿತು. ಆಗ ಗೋರಕ್ಷನಿಗೆ ಅರಿವಾಯಿತು - "ನನ್ನದು ಜಡಕಾಯ (ಕಲ್ಲಿನಂತಹ ದೇಹ), ಅಲ್ಲಮರದು ವ್ಯೋಮಕಾಯ (ಬೆಳಕಿನಂತಹ ದೇಹ)" ಎಂದು. ಅಲ್ಲಮರು ಭೌತಿಕತೆಯನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಕರಗಿಸಿಕೊಂಡು ಅರಿವಿನ ಸ್ವರೂಪವೇ ಆಗಿದ್ದರು ಎಂಬುದಕ್ಕೆ ಇದು ಸಾಕ್ಷಿ.
೩.೩ ನಿರ್ಬಯಲು ಮತ್ತು ಗುಹೇಶ್ವರ
ಅಲ್ಲಮರ ಅಂಕಿತನಾಮ "ಗುಹೇಶ್ವರ". ಅವರ ಪ್ರಕಾರ, "ಅಂಗವೇ ಲಿಂಗವಾದ ಮೇಲೆ ಪೂಜಿಸುವವರು ಯಾರು?". ಅವರು ಗುಹೇಶ್ವರನನ್ನೂ ಮೀರಿ "ನಿರ್ಬಯಲು" ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ತಲುಪಿದರು.
೪. ಬೆಡಗಿನ ವಚನಗಳ ಮೀಮಾಂಸೆ
ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯಕ್ಕೆ ಅಲ್ಲಮಪ್ರಭುಗಳು ನೀಡಿದ ಅತ್ಯಂತ ವಿಶಿಷ್ಟ ಕೊಡುಗೆ "ಬೆಡಗಿನ ವಚನಗಳು".
ಉದಾಹರಣೆ ೧ (ಅಹಂಕಾರ ನಿರಸನ):
"ಹುಲಿಯ ತಲೆಯ ಜಿಂಕೆ, ಜಿಂಕೆಯ ತಲೆಯ ಹುಲಿ,
ಒಂದೇ ಉದರ, ಒಂದೇ ಬೆನ್ನು,
ಆ ಹುಲಿ ಜಿಂಕೆಯನೂ ಅರಿಯದು, ಆ ಜಿಂಕೆ ಹುಲಿಯನೂ ಅರಿಯದು..."
ಉದಾಹರಣೆ ೨ (ವ್ಯೋಮಕಾಯದ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ):
"ಕಾಯವಿಲ್ಲದ ಕಾಯದ ಸುಖವನೇನೆಂಬೆನಯ್ಯಾ?
ಪ್ರಾಣವಿಲ್ಲದ ಪ್ರಾಣದ ಸುಖವನೇನೆಂಬೆನಯ್ಯಾ?"
ಈ ವಚನವು ಭೌತಿಕ ದೇಹವನ್ನು ಮೀರಿದ ಆನಂದದ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು (ವ್ಯೋಮಕಾಯ) ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ.
೫. ಅನುಭವ ಮಂಟಪ: ಸಿದ್ಧರಾಮ ಮತ್ತು ಅಕ್ಕಮಹಾದೇವಿ
೫.೧ ಅಲ್ಲಮ ಮತ್ತು ಸಿದ್ಧರಾಮ: ಇಷ್ಟಿಕೆ-ದೃಷ್ಟಿಕೆಯ ಹಂಗು
ಸಿದ್ಧರಾಮನು ಕೆರೆ-ಕಟ್ಟೆಗಳನ್ನು ಕಟ್ಟುವ ಕಾಯಕದಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿದ್ದಾಗ, ಅಲ್ಲಮರು ಅದನ್ನು "ಇಷ್ಟಿಕೆ (ಇಟ್ಟಿಗೆ) - ದೃಷ್ಟಿಕೆ (ಕಣ್ಣಿಗೆ ಕಾಣುವ ಲೌಕಿಕ ಕೆಲಸ)" ಎಂದು ಟೀಕಿಸುತ್ತಾರೆ. "ದೇವಸ್ಥಾನ ಕಟ್ಟುವುದರಿಂದ ಮುಕ್ತಿ ಸಿಗುವುದಿಲ್ಲ, ನಿನ್ನ ದೇಹವೇ ದೇವಾಲಯವಾಗಬೇಕು" ಎಂದು ಬೋಧಿಸಿ, ಅವನನ್ನು ಅಂತರಂಗದ ಅರಿವಿನೆಡೆಗೆ ಕರೆತರುತ್ತಾರೆ.
೫.೨ ಅಲ್ಲಮ ಮತ್ತು ಅಕ್ಕಮಹಾದೇವಿ: ಸೌಂದರ್ಯ ಮತ್ತು ವೈರಾಗ್ಯದ ಪರೀಕ್ಷೆ
ಅಕ್ಕಮಹಾದೇವಿಯು ಅನುಭವ ಮಂಟಪಕ್ಕೆ ಬಂದಾಗ, "ನೀನು ದೇಹದ ಹಂಗು ತೊರೆದವಳಾದರೆ, ಈ ಮುಡಿಯನ್ನು (ಗೂದಲು) ಏತಕ್ಕೆ ಮುಚ್ಚಿಕೊಂಡಿರುವೆ?" ಎಂದು ಅಲ್ಲಮರು ಪ್ರಶ್ನಿಸುತ್ತಾರೆ. ಅಕ್ಕನು "ಜನರು ನನ್ನ ದೇಹ ನೋಡಿ ಕೆಡಬಾರದು ಎಂದು ಮುಚ್ಚಿಕೊಂಡಿದ್ದೇನೆ" ಎಂದು ಉತ್ತರಿಸಿದಾಗ, ಅಲ್ಲಮರು ಅವಳ ಅಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಎತ್ತರವನ್ನು ಒಪ್ಪಿ ಅವಳನ್ನು "ಅಕ್ಕ" ಎಂದು ಗೌರವಿಸುತ್ತಾರೆ.
೬. ಅಲ್ಲಮಪ್ರಭುಗಳ ಮೇಲೆ ಬಂದ ಸಾಹಿತ್ಯ (ಪಟ್ಟಿ)
ಕೋಷ್ಟಕ ೨: ಅಲ್ಲಮಪ್ರಭುಗಳ ಕುರಿತ ಪ್ರಮುಖ ಸಾಹಿತ್ಯ ಕೃತಿಗಳು
| ಕೃತಿಯ ಹೆಸರು | ಕವಿ/ಲೇಖಕ | ಕಾಲ | ವಿಶೇಷತೆ |
| ವಚನಗಳು | ಅಲ್ಲಮಪ್ರಭು | ೧೨ನೇ ಶತಮಾನ | ೧೩೦೦+ ವಚನಗಳು. |
| ಪ್ರಭುದೇವರ ರಗಳೆ | ಹರಿಹರ | ೧೩ನೇ ಶತಮಾನ | ಮಾನವೀಯ ನೆಲೆಗಟ್ಟಿನ ಚಿತ್ರಣ. |
| ಪ್ರಭುಲಿಂಗಲೀಲೆ | ಚಾಮರಸ | ಕ್ರಿ.ಶ. ೧೪೩೦ | ಅಲ್ಲಮನನ್ನು ಶಿವನ ಅವತಾರವೆಂದು ಚಿತ್ರಿಸಿದ ಮಹಾಕಾವ್ಯ. |
| ಶೂನ್ಯಸಂಪಾದನೆ | ಗೂಳೂರು ಸಿದ್ಧವೀರಣ್ಣಾಚಾರ್ಯ (ಸಂಕಲನ) | ೧೫ನೇ ಶತಮಾನ | ಅಲ್ಲಮರ ಸಂವಾದಗಳ ನಾಟಕೀಯ ನಿರೂಪಣೆ. |
| ಅಲ್ಲಮನ ವಚನ ಚಂದ್ರಿಕೆ | ಡಾ. ಎಲ್. ಬಸವರಾಜು | ೧೯೬೦ | ಅಧಿಕೃತ ವಚನ ಸಂಗ್ರಹ. |
| ಅಲ್ಲಮ ಪ್ರಭು (ನಾಟಕ) | ಪಿ. ಲಂಕೇಶ್ | ೨೦ನೇ ಶತಮಾನ | ಆಧುನಿಕ ದೃಷ್ಟಿಕೋನ. |
| The Flaming Feet | ಡಿ.ಆರ್. ನಾಗರಾಜ್ | ೧೯೯೩ | ದಲಿತ ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ. |
೭. ಪ್ರಭಾವ ಮತ್ತು ಶಿಶುನಾಳ ಶರೀಫರ ಗೌರವ
ಅಲ್ಲಮಪ್ರಭುಗಳ ಪ್ರಭಾವವು ಕೇವಲ ವಚನಕಾರರಿಗೆ ಸೀಮಿತವಾಗಿರದೆ, ನಂತರದ ಸೂಫಿ ಸಂತರು ಮತ್ತು ತತ್ವಪದಕಾರರ ಮೇಲೂ ದಟ್ಟವಾಗಿ ಬೀರಿದೆ.
೭.೪ ಶಿಶುನಾಳ ಶರೀಫರು ಮತ್ತು ಅಲ್ಲಮಪ್ರಭು
೧೯ನೇ ಶತಮಾನದ ಶ್ರೇಷ್ಠ ಸಂತ ಶಿಶುನಾಳ ಶರೀಫರು ಅಲ್ಲಮಪ್ರಭುಗಳನ್ನು ತಮ್ಮ ಆದರ್ಶವಾಗಿ ಸ್ವೀಕರಿಸಿದ್ದರು. ಅವರು ಅಲ್ಲಮನ ಬಗ್ಗೆ ಹೇಳಿರುವ ಈ ಮಾತು ಅತ್ಯಂತ ಜನಪ್ರಿಯ ಮತ್ತು ಅರ್ಥಗರ್ಭಿತವಾಗಿದೆ:
"ಆರು ಶಾಸ್ತ್ರ, ಹದಿನೆಂಟು ಪುರಾಣ; ನನ್ನ ಬಗಲಾಗ, ಪ್ರಭುಲಿಂಗಲೀಲೆ ತಲಿಮ್ಯಾಗ"
ಇದರ ಮಹತ್ವವೇನು?
ವೇದ-ಪುರಾಣಗಳಿಗಿಂತ ಶ್ರೇಷ್ಠ: ಶರೀಫರ ಪ್ರಕಾರ, ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕವಾದ ಆರು ಶಾಸ್ತ್ರಗಳು ಮತ್ತು ಹದಿನೆಂಟು ಪುರಾಣಗಳು ಕೇವಲ ಗ್ರಂಥಗಳಷ್ಟೇ. ಅವನ್ನು "ಬಗಲಾಗ" (ಬಗಲಲ್ಲಿ/ಕೆಳಗೆ) ಇಟ್ಟುಕೊಳ್ಳಬಹುದು. ಆದರೆ ಅಲ್ಲಮಪ್ರಭುವಿನ ಜೀವನ ಮತ್ತು ತತ್ವಗಳನ್ನು ಸಾರುವ "ಪ್ರಭುಲಿಂಗಲೀಲೆ"ಯು ಇವೆಲ್ಲದಕ್ಕಿಂತಲೂ ಶ್ರೇಷ್ಠವಾದುದು, ಆದ್ದರಿಂದ ಅದನ್ನು "ತಲಿಮ್ಯಾಗ" (ತಲೆಯ ಮೇಲೆ/ಗೌರವದ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ) ಇಟ್ಟುಕೊಳ್ಳಬೇಕು.
ಅರಿವಿಗೆ ಅಗ್ರಸ್ಥಾನ: ಶಾಸ್ತ್ರಗಳು ಕೇವಲ ಪಾಂಡಿತ್ಯವನ್ನು ನೀಡಿದರೆ, ಅಲ್ಲಮನ ಅನುಭಾವವು ಸಾಕ್ಷಾತ್ಕಾರವನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ. "ನಾನು ಮತ್ತು ನೀನು ಬೇರೆಯಲ್ಲ" ಎಂಬ ಅದ್ವೈತ ತತ್ವವನ್ನು (ಅಲ್ಲಮನ ಶೂನ್ಯ ಸಿದ್ಧಾಂತ) ಶರೀಫರು ತಮ್ಮ ತತ್ವಪದಗಳಲ್ಲಿ ಅಳವಡಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದರು.
ಗುರು ಸ್ಥಾನ: ಶರೀಫರು ಗೋವಿಂದ ಭಟ್ಟರನ್ನು ಗುರುವಾಗಿ ಸ್ವೀಕರಿಸಿದ್ದರೂ, ತಾತ್ವಿಕವಾಗಿ ಅಲ್ಲಮನ ನಿರ್ಭೀತ ನಿಲುವು ಮತ್ತು ವೈಚಾರಿಕತೆ ಅವರಿಗೆ ದಾರಿದೀಪವಾಗಿತ್ತು.
ಉಪಸಂಹಾರ
ಅಲ್ಲಮಪ್ರಭು ಹನ್ನೆರಡನೆಯ ಶತಮಾನದ ವಿಸ್ಮಯ. ಅವರ "ವ್ಯೋಮಕಾಯ"ವು ದೇಹದ ಮಿತಿಯನ್ನು ಗೆದ್ದ ಸ್ಥಿತಿಯಾದರೆ, ಅವರ "ಶೂನ್ಯ ಸಿದ್ಧಾಂತ"ವು ಮನಸ್ಸಿನ ಮಿತಿಯನ್ನು ಗೆದ್ದ ಸ್ಥಿತಿ. ಶಿಶುನಾಳ ಶರೀಫರಂತಹ ಮಹಾನ್ ಸಂತರು "ವೇದ-ಪುರಾಣಗಳಿಗಿಂತ ಅಲ್ಲಮನ ಚರಿತ್ರೆಯೇ ಮೇಲು" ಎಂದು ಘೋಷಿಸಿರುವುದು ಅಲ್ಲಮರ ಹಿರಿಮೆಗೆ ಸಾಕ್ಷಿ.
"ಅರಿವು ಅರಿವಿನಲ್ಲಿ ಅಡಗಿದಡೆ, ಮರೆವು ಮರೆವಿನಲ್ಲಿ ಅಡಗಿದಡೆ,
ಕುರುಹು ಕುರುಹಿನಲ್ಲಿ ಅಡಗಿದಡೆ, ಗುಹೇಶ್ವರನೆಂಬ ಲಿಂಗವು ಅಳಿದು ಬಯಲಾಯಿತ್ತು."
ಇದು ಅಲ್ಲಮಪ್ರಭುಗಳ ಅಂತಿಮ ಸಂದೇಶ - ಎಲ್ಲವೂ ಅಳಿದು ಉಳಿಯುವ ಪರಿಪೂರ್ಣ ಶೂನ್ಯವೇ ಪರಮಸತ್ಯ.
ಕಾಮೆಂಟ್ಗಳಿಲ್ಲ:
ಕಾಮೆಂಟ್ ಪೋಸ್ಟ್ ಮಾಡಿ